Ioan James – Büyük Mühendisler (2017)

Edison’dan Tesla’ya, Wright Kardeşler’den Marconi’ye, Tupolev’den Eiffel’e, tamı tamına elli büyük mühendisin biyografisi.

Ioan James bu çalışmasında, günümüzden 400 yıl öncesine uzanarak, hem mühendislik tarihinde iz bırakmış isimlerin izini sürüyor hem de mühendisliğin tarih içinde hangi toplumsal, siyasi ve ekonomik süreçleri kat ederek gelişim gösterdiğinin nitelikli bir fotoğrafını çekiyor.

Kitap, bu tarihsel öykü içinde karşımıza çıkan elli mühendisin hangi çalışmalarıyla bu alana önemli katkılarda bulunduğunu, ayrıca bu mühendislerin hayatlarına dair merak edilen pek çok ayrıntıyı aydınlatıyor.

İlgilisi için bir not da düşelim:

Yayınevinin bu dizisinden daha önce de ‘Büyük Biyologlar’, ‘Büyük Matematikçiler‘ ve ‘Büyük Fizikçiler’ isimli kitaplar da yayımlanmıştı.

  • Künye: Ioan James – Büyük Mühendisler, çeviren: Yonca Aşçı Dalar, İş Kültür Yayınları, biyografi, 328 sayfa

İlhan Başgöz – Gemerek Nire Bloomington Nire: Hayat Hikâyem (2017)

İlhan Başgöz, folklor alanında yaptığı sayısız çalışmayla yalnızca Türkiye’de değil, dünya çapında beğeni kazanmış isimlerden.

Amerikan Folklor Derneği’nin onur üyelerinden olan ve halen Bloomington Üniversitesi’nde çalışmalarını yürüten Başgöz otobiyografisinde, Sivas Gemerek’te başlayıp Ankara’ya, Tokat’a Londra ve Amerika’ya uzanan maceralı hayatından önemli detayları bizimle paylaşıyor.

Başgöz kitabında:

  • Doğup büyüdüğü Gemerek’i,
  • Ali çevresini,
  • Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü’ndeki öğrencilik yıllarını,
  • Pertev Naili Boratav ve Wolfram Eberhard’ın öğrencisi oluşunu,
  • Fakülte yıllarında tanıştığı Enver Gökçe ile Gökçe’nin ölümüne değin süren sıkı dostluğunu,
  • Halk Edebiyatı Kürsüsü’ndeyken siyasi nedenlerle Tokat Lisesi’ne sürülüşünü,
  • Edebiyat öğretmeni olarak görev yaptığı Tokat Lisesi’nde yaptığı çalışmalarla şehrin kültürel ortamına yaptığı katkıları,
  • Ülkenin sıkıntılı döneminde sürekli iktidarların hedefi haline gelişini ve Sansaryan Han’da sorguya çekildiği zamanları,
  • Siyasi baskılar nedeniyle 1960 yılında Londra’ya göç edişini,
  • Londra’da Can Yücel ile aralarında başlayan dostluğu,
  • Amerika’da California ve Berkeley üniversitelerinde görev aldığı dönemi,
  • Ve burada ünlü dilbilimci Andreas Tietze ile yaptıkları çalışmaları anlatıyor…

Hocası Pertev Naili Boratav’ın “Hayatımın ilk övünülecek ve güvenilecek meyvesi” dediği Başgöz’ün kitabı, yukarıdaki isimlerin yanı sıra, Yaşar Kemal, Sabit Müdami, Fikret Otyam, Kemal Tahir ve Aziz Nesin gibi birçok önemli kişiye dair anlatımlar da yer alıyor.

Cumhuriyetle yaşıt Başgöz’ün anıları, kendisinin kişiliğine ve çalışmalarına daha yakından bakmamıza fırsat verdiği gibi, ülkenin yakın tarihinin dönüm noktalarını adım adım izleyebilmemize de rehberlik ediyor.

  • Künye: İlhan Başgöz – Gemerek Nire Bloomington Nire: Hayat Hikâyem, İş Kültür Yayınları, otobiyografi, 480 sayfa

Honoré de Balzac – Evde Kalmış Kız (2008)

‘Evde Kalmış Kız’, yaşamı boyunca olağanüstü bir üretkenlik sergilemiş Balzac’ın taşra yaşamını ve burada yaşayan karakterleri en iyi tasvir ettiği eserlerinden biri.

Kurgu, bildik taşra ve taşralı görünümlerinden çok, her biri kendine özgü davranışlar sergileyen karakterler ve onların kendine has dünyalarıyla dikkat çekiyor.

Balzac’ın roman kahramanları, çıkar çatışmalarının ortasında, ait oldukları sınıfın tipik karakterleri olarak ele alınsa da, her birinin bireysel ve ruhsal özellikleri, giyim kuşamlarından tutum ve davranışlarına kadar ayrıntılı bir şekilde tasvir ediliyor.

Roman, Balzac’ın ‘İnsanlık Komedyası’nda, ‘Töre İncelemeleri’ kısmının ‘Taşra Yaşamından Sahneler’ bölümünde yer alıyor.

  • Künye: Honoré de Balzac – Evde Kalmış Kız, çeviren: Yaşar Avunç, İş Kültür Yayınları, roman, 153 sayfa

Şerife Tunçgenç ve Mustafa Tunçgenç – Giritli Türklerin Mutfağından Ot ve Sebze Yemekleri (2008)

Yazarlarından ikisinin de Girit kökenli olduğu ‘Giritli Türklerin Mutfağından Ot ve Sebze Yemekleri’, Girit mutfağında bol tüketilen ot ile sebzelerden yapılan salata ve yemek tariflerini barındırıyor.

Son 30-40 yıl boyunca ölümcül hastalıklar ve beslenme alışkanlığı arasındaki ilişkileri araştıran sağlık bilimcilerin salık verdiği beslenme biçimleri düşünüldüğünde, ot ve sebzelerin ağırlıkta olduğu Girit mutfağının, bu anlamda önemli bir ihtiyaca cevap vereceği açık.

Kitabın ilk bölümünde, hiçbir yiyeceğin ziyan edilmemesine verdiği önemle öne çıkan Girit mutfağının başlıca özelliklerine yer veriliyor.

İkinci bölüm, Giritli Türklerce en çok kullanılan ve Türkiye’de neredeyse hiç bilinmeyen otlar ve sebzeleri anlatılıyor.

Kitabın diğer üç bölümünde ise, sırasıyla, bu mutfaktan salata, etli veya etsiz yapılan sebze ve ot yemeklerinden tarifler veriliyor.

  • Künye: Şerife Tunçgenç ve Mustafa Tunçgenç – Giritli Türklerin Mutfağından Ot ve Sebze Yemekleri, İş Kültür Yayınları, yemek, 124 sayfa

İzzeddin Çalışlar ve Mesut Yaşar Tufan – Yüz Yıl Sonra Savaşan Çizgiler (2017)

Popüler tarih yazarlarına ait kitapları bir yana bırakacak olursak, tarih alanındaki ciddi çalışmalar, uzmanları veya tutkunları dışında sıradan okurun pek ilgisini çekmiyor.

Elimizdeki çalışma ise, 1. Dünya Savaşı’nı çok daha farklı bir yöntemle izlemesiyle dikkat çekiyor.

Kitap, 20. yüzyılın bu en büyük felaketlerinden birine, karikatür ve kartpostalların penceresinden bakmakta.

Özel arşivlerden derlenen bu zengin kitabın, okura farklı bir tarih okuma deneyimi yaşatacağı kesin.

Çalışma, savaşın en yoğun yaşandığı 1914-1919 arasında üretilmiş karikatür ve kartpostalları verdiği gibi, bunları altyazılar ve savaşla ilgili bir portreler sergisi eşliğinde sunuyor.

Birinci Dünya Savaşı’nın sıra dışı ve ilginç bir belgeseli.

Arşivlik…

  • Künye: İzzeddin Çalışlar ve Mesut Yaşar Tufan – Yüz Yıl Sonra Savaşan Çizgiler, İş Kültür Yayınları, tarih, 216 sayfa

Talât Sait Halman – Ümit Harmanı (2008)

‘Ümit Harmanı’, şair ve çevirmen Talât Sait Halman’ın toplu şiirlerini bir araya getiriyor.

Kendi içinde bir hayli çeşitliliğe sahip olan kitap, serbest vezinle yazılmış şiirlerden hece ve aruz vezinleriyle yazılmış olanlarına kadar uzanmakta.

Kitaptaki ‘Güneşte Kopardığım Çiçek’ başlıklı şiirden bir alıntı: “Ölümü seçeceğim günlerden bir gün

Tanrı, hiçliğine çağırmadan beni…

Gökler belki bir an soluk almayacak,

Avcının astığı kuş

Can bulacak benim ebemkuşağımda…

 

Kara bir özlemle ürperecek deniz.

‘İçimizden’ demişti bilge Seneca

‘Hangi ölüm gelirse onu ölelim.’

Ben ölmek istiyorum yerde bulunca

Öpüp başıma koyduğum ekmek gibi

Murdar ve mübarek…(…)”

  • Künye: Talât Sait Halman – Ümit Harmanı, İş Kültür Yayınları, şiir, 510 sayfa

Mahmut Goloğlu – Erzurum Kongresi (2008)

Mahmut Goloğlu’nun ‘Erzurum Kongresi’, kendisinin ‘Milli Mücadele Tarihi’ serisinin birinci cildini oluşturuyor.

Goloğlu çalışmasında, Milli Mücadele’nin dönüm noktalarından olan Erzurum Kongresi’ni hazırlayan koşulları analiz ediyor.

Erzurum Kongresi, ülkede köklü bir direniş yaratmayı amaçlayan Müdafaa-i Hukuk hareketinin kendine zemin arama çabalarının en önemli aşamasıydı.

Zira bu kongre sonrasındaki gelişmeler, Atatürk ve mücadele arkadaşları için, Sivas Kongresi’ne ve TBMM’nin kuruluşuna uzanan bir süreci başlatmıştı.

Geniş bir ekler bölümünden de oluşan Goloğlu’nun kitabı, bu süreci öncesi ve sonrasıyla okuyup yorumlamakta.

  • Künye: Mahmut Goloğlu – Erzurum Kongresi, İş Kültür Yayınları, tarih, 245 sayfa

Murat Bardakçı – İttihadçı’nın Sandığı (2014)

Murat Bardakçı burada, İttihad ve Terakki liderlerinin özel arşivlerindeki yayınlanmamış belgeler ile Atatürk ve İnönü dönemlerinde Ermeni gayrimenkullerine dair alınmış kararları sunuyor.

Kitap, Ermeni malları hakkında Devlet Arşivleri’nde bulunan önemli belgelere yer vererek, görmezden gelinen kimi tarihi gerçekleri tartışmasıyla dikkat çekiyor.

Yazar, Mustafa Kemal Paşa’nın Ermeni tehcirine karşı olduğu, tehcir kararını veren İttihadçılar’dan nefret ettiği iddialarına, tehcirde önemli roller üstlenmiş çok sayıda bürokratın Atatürk’ün cumhurbaşkanlığı zamanlarında devlette önemli görevlere getirildiğini ortaya koyarak yanıt veriyor.

  • Künye: Murat Bardakçı – İttihadçı’nın Sandığı, İş Kültür Yayınları, tarih, 552 sayfa

James Matthew Barrie – Peter Pan (2008)

‘Peter Pan’, başkahramanı Peter ile Darling ailesinin çocukları Wendy, John ve Michael, korsanların lideri uğursuz Kaptan Kanca ve tabii ki, fantastik mekânı Düşler Ülkesi’yle, hâlâ en güzel çocuk klasiklerinden biri.

Peter Pan ve arkadaşları, ezeli düşmanları Kaptan Kanca ile sonu gelmeyen bir mücadeleye girişir.

Çocuklar bunu yaparken de, iyi bir dünya için kötülüklerle mücadele etmenin erdemini öğreniyor, hayal kurmanın olağanüstülüğünü keşfediyor.

  • Künye: James Matthew Barrie – Peter Pan, çeviren: Betül Avunç, İş Kültür Yayınları, çocuk, 176 sayfa

Cicero – Yaşlı Cato veya Yaşlılık Üzerine (2017)

Meşhur Romalı devlet adamı, hatip ve düşünür Cicero’dan yaşlılık üzerine bir tefekkür.

Diyalog şeklinde hazırlanmış kitabın baş konuşmacısı olarak da, Latin edebiyatının önde gelen isimlerinden Marcus Porcius Cato seçilmiş.

Cicero diyalogunda, yaşlığa acziyet ve yetersizliklerle örülü bir dönem olarak bakmaktan ziyade, yaşlılığı insan ömrünün doğal bir veçhesi olarak tanımlıyor.

Cicero’ya göre yaşlılık, çocukluk, gençlik ve yetişkinlik gibi kendi özgünlüklerine sahip bir devir.

Hatta düşünür bir adım daha ileri giderek, yaşlılığın beraberinde diğer yaşlarımızda göremeyeceğimiz bir erdem ve bilgelik getirdiğini belirtiyor.

Cicero’nun bu diyalogunu ölmeden bir yıl önce, yani 62 yaşındayken kaleme aldığını da hatırlatalım.

  • Künye: Cicero – Yaşlı Cato veya Yaşlılık Üzerine, çeviren: C. Cengiz Çevik, İş Kültür Yayınları, felsefe, 80 sayfa