Raj Patel ve Jason W. Moore – Yedi Ucuz Şey Üzerinden Dünya Tarihi (2019)

Bu kitap, modern dünyanın yedi ucuz şeyle meydana geliş sürecini adım adım izliyor:

Doğa, para, emek, bakım, gıda, enerji ve yaşam.

Raj Patel ve Jason Moore’un eleştirel bir kapitalizm tarihi olarak okunabilecek kitapları, insanlarla yaşam ağı arasındaki karmaşık ilişkiler üzerine düşünmemiz ve bu ilişkiler vesilesiyle içinde bulunduğumuz dünyanın ve dünyanın neye benzeyeceğini anlamamızı sağlayan bir yöntem sunuyor.

Yazarların buradaki asıl amaçlarının ne olduğunu görmek için, en başta “ucuz”dan tam olarak neyi kast ettiklerini görmek gerekiyor.

Yazarlara göre kapitalizm, nakit paranın her yerde olduğu bir düzenden ziyade ucuz veya potansiyel olarak ucuz doğanın okyanuslarında nakit alışverişi yapılan adacıkların bulunduğu bir düzendir.

Başka bir deyişle ucuz, kapitalizmin çalışmayı mümkün en asgari bedelle seferber eden bir stratejisi olarak özünde kapitalizmle yaşam arasındaki ilişkileri yöneten bir araçtır.

İşte bu kitap, ilk olarak kapitalizmin neden sömürgecilikten bağımsız düşünülemeyeceğini açıkça ortaya koyuyor ve ikinci olarak da kapitalizmin, doğa, para, emek, bakım, gıda, enerji ve yaşamı ucuzlatarak hayatımızı nasıl kontrol altına aldığını gösteriyor.

Yazarlar kitaplarının sonunda da, yüzyıllar boyu süren sömürünün doğurduğu haksızlıkları tartışarak insanların doğadaki yeri ve kapitalizmin yarattığı tahribat üzerine okurunu düşündürüyor.

  • Künye: Raj Patel ve Jason W. Moore – Yedi Ucuz Şey Üzerinden Dünya Tarihi: Kapitalizm, Doğa ve Gezegenin Geleceği Üzerine Bir Rehber, çeviren: Serkan Gündüz, Kolektif Kitap, tarih, 286 sayfa, 2019

Jason W. Moore – Hayatın Dokusundaki Kapitalizm: Sermaye Birikimi ve Ekoloji (2017)

Kapitalizmin tarihinde uzun bir yolculuk bağlamında doğaya bakan ve buradan yola çıkarak yerleşik ekoloji görüşlerini sorgulayarak yeni bir ekolojik perspektif inşa etmeye koyulan bir tartışma.

Çevreci, feminist ve Marksist bir çerçevede tartışan Jason Moore, kapitalizmin insanları doğadan ayrıştırmadığını, bizzat “Doğal ekolojinin” kendisi haline geldiğini savunuyor.

Zira yazara göre kapitalizm, dar ekonomik ve sosyal ilişkilerden ibaret olmayıp hayatın bütününe yerleşmiş olan sermaye, iktidar, üretim ve yeniden üretim olarak anlaşılmalıdır.

Asıl sorgulanması gereken hakikatin bu olduğunu belirten Moore, okurunu, iç içe geçen kapitalizm ve doğa üzerine, kapitalizmin yarattığı ekolojik kriz üzerine ve bu dokunun içine hapsolmuş insan üzerine düşünmeye davet ediyor.

Kitap, doğanın ve bireyin kapitalizmden özgürleştirmenin yolları hakkında düşünmek için iyi bir fırsat.

  • Künye: Jason W. Moore – Hayatın Dokusundaki Kapitalizm: Sermaye Birikimi ve Ekoloji, çeviren: Alaz Munzur, Epos Yayınları, ekoloji, 432 sayfa, 2017