Etiket: Mary Douglas

Mary Douglas – Saflık ve Tehlike (2017)

Bu kitabın yazarı Mary Douglas, 1950’lerde, en kötü bulaşıcı hastalıklardan biri olan sıtmaya yakalanarak yatağa düşmüştü.

Bulaşma konulu bir inceleme yazmak da, bu süreçte kafasında oluşmaya başladı.

Douglas, antropolojide çığır açmış olan bu çalışmasında, farklı kültürlerdeki temizlik ve kirlilik inançlarının temelde aynı işlevi, toplum hayatını sembolik bir düzene oturtma işlevini nasıl yerine getirdiğini araştırıyor.

“Tabular toplum çapındaki bir tür suç ortaklığına dayanır. Bir toplum, mensupları ona sözleşmeyle bağlanmadıkça ayakta kalamaz.” diyen Douglas, herkesin evrensel olarak pisliği tehditkâr bulduğu fikrini önkabul alıyor.

Douglas’ın çalışmasının en önemli katkılarından biri de, sömürgeci antropolojinin aksine, “ilkel” denen kültürleri ötekileştirmemesiydi.

“Bu kitap antropolojinin 1940’lı ve 50’li yıllarda ırkçılığa açtığı savaşta indirdiği gecikmiş bir darbedir,” diyen Douglas, sömürgeci antropolojinin kendi kültürünü rasyonel ve üstün, diğer kültürleri de içerdikleri “tuhaf” inançlar ve ritüellerden dolayı irrasyonel, çocuk ya da nevrotik görme yaklaşımına sert eleştiriler yöneltiyor.

  • Künye: Mary Douglas – Saflık ve Tehlike: Kirlilik ve Tabu Kavramlarının Bir Çözümlemesi, çeviren: Emine Ayhan, Metis Yayınları, antropoloji, 232 sayfa, 2017

Mary Douglas – Doğal Semboller (2018)

İnsan kültürü ve simgecilik hakkındaki yaptığı çalışmalarla tanınan İngiliz antropolog Mary Douglas’ın ‘Doğal Semboller’i, ilk olarak 1970’te yayınlanmıştı.

Şimdi Türkçeye kazandırılan kitap, ritüelin modern dünyadaki yerini çok zengin, disiplinler arası bir perspektifle irdeliyor.

Douglas’a göre, bilhassa yirminci yüzyılın ikinci yarısında toplumsal yapılarda ve bireysel tavırlarda ritüel hor görülse de, gerçek hayattaki işleyiş tam olarak öyle değildir.

Zira ritüel, farklı formlara bürünse de her zaman insan varoluşuna etki etmiştir.

Buna modern dünya da dâhildir.

Din sosyolojisi disiplininin henüz olgunlaşmadığı bir dönemde yazılan ve dolayısıyla bir antropoloji çalışması olmasının yanı sıra iyi bir din sosyolojisi eseri olarak da okunabilecek kitap, sembollerin, ritüellerin ne gibi toplumsal anlamlar taşıdığını ve kültürel seçimler ile beden sembolizmi arasındaki ilişkiyi irdelemesiyle dikkat çekiyor.

Douglas’ın çalışması, sosyal ritüel ve sembollerin içerikleri ve çeşitlilikleri üzerine düşünürken, toplum ile dini ve siyasi hareketler arasındaki ilişkiyi açıklığa kavuşturmasıyla da büyük öneme haiz.

  • Künye: Mary Douglas – Doğal Semboller: Kozmoloji Keşifleri, çeviren: Yavuz Alogan, İthaki Yayınları, antropoloji, 280 sayfa, 2018