Etiket: Mehmet Göçmen

Jakob Johann von Uexküll – İnsanların ve Hayvanların Dünyasında Gezintiler (2023)

Biyosemiyotiğin öncüsü Jakob Johann von Uexküll, ekolojik düşüncenin bu kurucu metninde her canlının yalnızca kendisine, onun deyimiyle, Umwelt’ine ait bir mekânı ve buna karşılık gelen bir zamanı olduğu fikrini dile getiriyor.

Bunun sonucunda Agamben’in ifadesiyle, insanmerkezci bakış açısının terk edilmesi ve doğa imgesinin insan ölçütünden arındırılmasının önü açılmış; Deleuze ve Guattari’nin tespitiyle dünyayı anlama ve onunla etkileşime geçmedeki alışıldık yöntemleri sarsacak radikal bir potansiyel ortaya çıkmıştır.

İnsan öznelliğinin, insanın yerleşik sınırlarını kıran yeni bağlantıların ve ilişkilerin yaratılması yoluyla genişletildiği ve dönüştürüldüğü izlek de buradan başlamıştır.

Hayvan algısı ve bilişine dair anlayışı derinden sarsan bu metin teorik biyoloji, felsefe, etoloji ve bilişsel bilim gibi bir dizi disiplin üzerinde önemli bir etkiye sahip oldu.

  • Künye: Jakob Johann von Uexküll – İnsanların ve Hayvanların Dünyasında Gezintiler: Görünmeyen Dünyaların Resimli Kitabı, çizimler: Georg Kriszat, çeviren: Mehmet Göçmen, Akademim Yayıncılık, bilim, 2023

Oswald Spengler – İnsan ve Teknik (2022)

Teknoloji insan doğasına ilişkin kaygı verici boyutta sorunlara neden oldu, olmaya da devam ediyor.

Oswald Spengler, teknolojiyi bir felsefi problem olarak sorunsallaştırarak teknolojinin sosyal ve toplumsal yapıyı nasıl derinden etkilediğini ortaya koyuyor.

Spengler, insanın kendi iradesiyle yön verdiği, güç istenciyle yarattığı; teknik, yöntem veya eylemlerin ardında hareket eden büyük olay katmanlarını işaretliyor.

Spekülatif bir tarih felsefesine rağmen, dile getirdiklerinin adım adım gerçekleşmesiyle bir kâhin gibi karşımızda duran Alman filozof, dünyaya sırtını dönmüş fildişi kuledekilerin aksine, büyük bir tutkuyla, tarihsel morfolojisindeki bulgularının politik sahada da kendine yer bulabilmesinde ısrarcı davranıyor.

“Tekniğin özü nedir?” sorusuna cevap ararken; Faustçu kültürün izlerini aşındırıyor, kullandıkları hayat taktiklerine atıfla insan ve hayvan arasındaki sınırları belirsizleştiriyor, birey ve tür olmak arasındaki gerilimin ortasında kalan bir “yırtıcının” trajik serüvenini anlatıyor.

  • Künye: Oswald Spengler – İnsan ve Teknik: Yaşam Felsefesine Bir Katkı, çeviren: Mehmet Göçmen, Akademim Yayıncılık, felsefe, 84 sayfa, 2022