Rhoads Murphey’nin bu eseri, Osmanlı İmparatorluğu’nda egemenlik kavramının nasıl kurulduğunu, temsil edildiğini ve gündelik pratiklerle nasıl yaşandığını inceleyen kapsamlı bir çalışma sunuyor. Murphey, 1400–1800 arasındaki dört yüzyıllık dönemi ele alarak, sultanın otoritesini sadece hukuki veya askeri bir güç olarak değil, aynı zamanda ritüeller, semboller, mimari düzenlemeler ve törensel davranışlarla inşa edilen çok katmanlı bir yapı olarak yorumluyor. Egemenlik, bu çerçevede soyut bir kavram değil; gelenek, meşruiyet ve görünürlük üzerinden sürekli yeniden üretilen bir deneyim haline geliyor.
Kitapta, saray hiyerarşisi, törensel jestler, hediyeler, kıyafetler ve mimari düzenlemeler gibi unsurların siyasi anlamı titizlikle analiz ediliyor. Murphey, Osmanlı sarayının yalnızca idari bir merkez değil, imparatorluğun temsil gücünü taşıyan kültürel bir sahne olduğunu ileri sürüyor. Sultanın hareketleri, kamusal görünürlüğü ve hatta sessizliği bile egemenliğin sembolik diline dahil ediliyor. Bu yönüyle Osmanlı hükümranlığı, görünmez ideolojilerle değil, gözle görülen düzenlerle şekillenen bir “gösteri siyaseti” olarak tanımlanıyor.
Eserde ayrıca geleneğin sürekliliği ile değişim arasındaki dengeye de dikkat çekiliyor. Murphey, Osmanlıların tarih boyunca hem İslamî meşruiyet kaynaklarını hem de Bizans ve İran etkilerini harmanlayarak özgün bir egemenlik biçimi geliştirdiklerini savunuyor. ‘Osmanlı Hükümdarlığını Keşfetmek’ (‘Exploring Ottoman Sovereignty’), Osmanlı siyasal kültürünü ritüeller, semboller ve iktidar estetiği üzerinden okuyan derinlikli bir inceleme olarak öne çıkıyor. Egemenliğin sadece yönetmek değil, görünür kılmak, hatırlatmak ve temsil etmek olduğunu düşündürüyor.
- Künye: Rhoads Murphey – Osmanlı Hükümdarlığını Keşfetmek: Osmanlı Saray-ı Hümayûnunda Gelenek, Temsil ve Âdet, 1400-1800, çeviren: Büşra Arabacı, Gordium Yayıncılık, tarih, 472 sayfa, 2025
Dipnotski 