Etiket: Şiiler

Stefan Winter – Osmanlı Hakimiyeti Altında Lübnan Şiileri (2024)

Lübnan topraklarında yaşayan Şii toplumunun Osmanlı egemenliği altındaki geçmişini konu alan bu çalışma, Ortadoğu tarihinin şimdiye dek göz ardı edilen bir evresine yeni bir bakış açısı getiriyor.

Stefan Winter bu kitapta, 16. ve 18. yüzyıllar arasındaki döneme ait, çoğunlukla yayımlanmamış Osmanlı belgelerine dayanarak, bu bölgedeki Şiilerin Sünni imparatorluğun yönetim sistemine nasıl entegre olduğunu gözler önüne seriyor.

“Lübnan”ın özerk bir yapı olarak ancak 18. yüzyılda ortaya çıktığını ve bu sürecin, yerel Şii önderlerin giderek güç kazanan bir Dürzi-Mârûnî emirliği tarafından önce etkisizleştirilmesi, sonra da şiddet kullanılarak saf dışı bırakılması yoluyla gerçekleştiğini gösteriyor.

‘Osmanlı Hâkimiyeti Altında Lübnan Şiileri’, vakayinamelere dayanan diğer çalışmaların karanlıkta bıraktığı bir döneme belgelerle ışık tutarken, bugün Lübnan’ın en büyük ve en etkin mezhep gruplarından biri haline gelen Şii cemaatinin bölge tarihi içindeki yerini de sorguluyor.

  • Künye: Stefan Winter – Osmanlı Hakimiyeti Altında Lübnan Şiileri (1516-1788), çeviren: Ercan Ertürk, Koç Üniversitesi Yayınları, tarih, 280 sayfa, 2024

Heinz Halm – Şiiler (2020)

Yakın zamanda burada ‘Haşhaşiler’ adlı kitabına yer verdiğimiz Heinz Halm, şimdi de Kerbela olayından bugüne Şiîliğin geçirdiği dini ve siyasi dönüşümün hikâyesini sunuyor.

Bugün Şiilik, İran ve genel olarak Orta Doğu’nun diğer bölgelerinde, daha ziyade siyasi bir olgu olarak karşımıza çıkıyor.

Halm ise, Şiîlerin inançlarının ve temelini tövbe ritüellerinin ve matem törenlerinin oluşturduğu dini geleneklerinin bin üç yüz yılı aşan bir tarihe sahip olduğunu ayrıntılı bir şekilde ortaya koyuyor.

İslam’ın heterodoks bir yorumu olarak Şi’a, tarih boyunca sînezenlerin ve zencirzenlerin kanlı matem törenlerini öne çıkararak “sapkın” bir inanç olarak gösterildi.

Buna rağmen Şiîlik, ortaya çıkışından 1979 İran Devrimi’ne kadar defalarca şekil değiştirerek varlığını sürdürmeyi başardı.

İşte Halm’ın çalışması, Şiîliğin bu ve bunun gibi önemli starihsel dönüm noktalarına yakından bakmak için çok iyi fırsat.

  • Künye: Heinz Halm – Şiiler, çeviren: Muhammet Mertek, Runik Kitap, tarih, 110 sayfa, 2020