Steven Roger Fischer

Steven Roger Fischer – Okumanın Tarihi (2025)

Steven Roger Fischer’in ‘Okumanın Tarihi’ (‘A History of Reading’) adlı kitabı, okumanın insanlık tarihindeki uzun ve karmaşık yolculuğunu kapsamlı bir şekilde ele alıyor. Fischer, bu eserinde, yazının icadından modern dijital çağa kadar okuma pratiklerinin nasıl geliştiğini, dönüştüğünü ve toplumsal hayata nasıl derinlemesine nüfuz ettiğini gözler önüne seriyor. Kitap, sadece okuma eyleminin teknik yönlerini değil, aynı zamanda okumanın kültürel, sosyal, ekonomik ve politik boyutlarını da inceliyor. Fischer, farklı uygarlıklarda ve dönemlerde okuma alışkanlıklarının nasıl şekillendiğini, okuryazarlığın toplumsal statü ve güçle olan ilişkisini, bilginin yayılmasında ve kültürel mirasın aktarılmasında okumanın oynadığı merkezi rolü detaylı bir şekilde analiz ediyor.

Yazar, Sümer çivi yazısından Antik Mısır hiyerogliflerine, Grek alfabesinden Roma İmparatorluğu’nun okuma kültürüne, Orta Çağ manastırlarının sessiz okuma pratiklerinden Rönesans’ın okuma devrimine kadar pek çok farklı dönemi ve kültürü inceliyor. Fischer, matbaanın icadının okuma tarihinde bir dönüm noktası olduğunu vurguluyor ve bu gelişmenin kitapların yaygınlaşmasını, okuryazarlığın artmasını ve bilginin daha geniş kitlelere ulaşmasını nasıl sağladığını ayrıntılarıyla anlatıyor. Aydınlanma çağıyla birlikte okumanın bireysel düşünce ve eleştirel akıl yürütme üzerindeki etkileri de kitapta önemli bir yer tutuyor. Fischer, romanın ortaya çıkışı ve yaygınlaşmasıyla birlikte okumanın nasıl bir eğlence ve kişisel gelişim aracı haline geldiğini de irdeliyor.

‘Okumanın Tarihi’, sadece elitlerin ve din adamlarının tekelinde olan okumanın zamanla nasıl yaygınlaştığını ve sıradan insanların hayatının bir parçası haline geldiğini gösteriyor. Kitap, okuryazarlık oranlarındaki artışın toplumsal değişimleri nasıl tetiklediğini, eğitim sistemlerinin gelişiminde okumanın nasıl temel bir beceri olarak kabul edildiğini ve modern dünyada bilginin erişilebilirliğinin okuma pratiklerini nasıl dönüştürdüğünü de ele alıyor. Fischer, dijital teknolojilerin okuma alışkanlıkları üzerindeki etkilerini ve gelecekte okumanın nasıl bir evrim geçirebileceğine dair öngörülerde bulunarak, okumanın insanlık tarihindeki vazgeçilmez rolünü bir kez daha vurguluyor. Sonuç olarak, bu eser, okumanın sadece bir beceri olmanın ötesinde, insan uygarlığının ilerlemesinde ve kültürel kimliğin oluşmasında hayati bir öneme sahip olduğunu kapsamlı bir şekilde ortaya koyuyor.

Künye: Steven Roger Fischer – Okumanın Tarihi, çeviren: Ayşe Handan Konar, İş Kültür Yayınları, tarih, 312 sayfa, 2025

Steven Roger Fischer – Yazının Tarihi (2022)

Yazma eylemi, yazı sistemleri ve alfabelerin tarihsel gelişim süreçlerinin belli başlı uğrakları hakkında harika bir inceleme.

Dünyanın başlıca yazı sistemleri ve alfabelerinin kökenleri, biçimleri, işlevleri ve kronolojik değişimleri üzerine kapsamlı bir çalışma olan bu kitap, Steven Roger Fischer’ın on sekiz yılı antik yazıya ve eski yazıtların deşifre edilmesine adanmış kırk yıla yaklaşan filoloji ve dilbilim kariyerinin bir meyvesi.

Yazma eylemi, insan konuşmasını yeniden üretmek için biçimlendirilmiş bir icat ancak kusurlu bir araçtır ve bu yüzden de yazı sistemleri ve alfabeler ilettikleri dile göre daha yavaş bir şekilde de olsa sürekli değişim halindedir.

Fischer bu tarihsel gelişim süreçlerinin belli başlı uğraklarına ışık tutarken bir yandan da Mezopotamya’dan Yunanistan’a ve Çin’e kadar dünyada en yaygın biçimde kullanılmış yazı sistemlerini derinlemesine ele alıyor.

Yazı sistemlerinin tarihsel gelişimi doğal bir evrim olmamakla birlikte, bir zamanlar yalnızca birkaç bin kişinin uzmanlaştığı yazma faaliyetinin bugün dünya nüfusunun yaklaşık yüzde 85’i tarafından icra edilen bir beceriye dönüştüğü tarihsel bir süreçle karşı karşıyayız.

İşte eldeki çalışma, bu sürecin nasıl geliştiğini kapsamlı şekilde ortaya koymasıyla önemli.

Kitaptan bir alıntı:

“Bir zamanlar kâğıdın parşömenin yerini alması gibi, sayfa inceliğindeki e-mürekkepli plastik ekranlar, artık kolayca erişilebilen kâğıdın yerini günün birinde alabilir. İnsanlık değiştikçe yazma eylemi de değişmekte. Yazma, bu anlamda, insanlık durumunun bir göstergesidir.”

Künye: Steven Roger Fischer – Yazının Tarihi, çeviren: A. Handan Konar, İş Kültür Yayınları, inceleme, 368 sayfa, 2022

Steven Roger Fischer – Dilin Tarihi (2013)

Steven Roger Fischer’in özel dilbilim terminolojisi ya da yöntemleri hakkında hiçbir önbilgi gerektirmeyen kitabı ‘Dilin Tarihi’, dilin nitelikli bir tarihini sunuyor.

Dili, yalnızca insan dillerini değil, hayvan dillerini de kapsayacak şekilde ele alan Fischer, bütün hayvanların dillerinden primat dillerine, genel olarak Homo Sapiens‘lerin dilinden büyük dil ailelerine, yeni küresel toplumun dil kullanımından özgül dil ailelerine ve İngilizcenin muhtemel geleceğine kadar, dilin kapsamlı bir hikâyesini kaleme getiriyor.

Çalışma, dilbilim öğrencilerinin yanı sıra, konuya giriş yapmak isteyen okurlara da hitap ediyor.

Künye: Steven Roger Fischer – Dilin Tarihi, çeviren: Muhtesim Güvenç, İş Kültür Yayınları, dilbilim, 260 sayfa