Etiket: Sula Bozis

Sula Bozis – İstanbullu Rumlar (2023)

Bizans İmparatorluğu’nun başkenti Konstantinopolis’i kısmen kuşatan Haliç’in doğu yakası, “şehir ötesi” anlamına gelen Peran veya Perea adıyla anılıyordu.

Pera’da Bizans döneminden beri Cenevizli ve Venedikli unsurlar mevcuttu. İstanbul’un fethinden sonra 1535’te Fransız elçisine Galata Kulesi dışında, “Pera bağlarında” oturma izni verilmesiyle elçilik oraya taşınmış, bunu diğer yabancı elçilikler, on yedinci yüzyıldan itibaren de Rum tüccar aileleri izlemişti. Sonraki yüzyıllarda çeşitli amaçlarla Osmanlı İmparatorluğu’na gelen Avrupalılarla diğer gayrimüslimlerin semte yerleşmesi sonucu ortaya çıkan kentsoylu Pera mozaiği, özellikle son devir Osmanlı siyasi, kültürel ve toplumsal tarihinde son derece büyük bir rol oynadı.

Bu mozaiğin en önemli unsuru, 1804’te Galatasaray’da Panayia Kilisesi’nin açılmasıyla Pera-Stavrodromi Rum Cemaati adını alan Rum toplumuydu.

Tarih boyunca Pera, İstanbul’un Fener’den sonra en büyük Rum nüfusunu barındıran semti olmuştu.

Osmanlı İmparatorluğu’nun yıkılması ve 20. yüzyıl boyunca Türk-Yunan ilişkilerinin inişli çıkışlı seyrinden olumsuz etkilenen Rum Cemaati, özellikle 6-7 Eylül 1955 saldırılarından sonra hızla küçülmüştü.

Sula Bozis’in yazmalar, diplomalar, okul kayıtları, fotoğraf albümleri gibi çok çeşitli yazılı kaynakların yanı sıra sözlü tarih araştırmalarına da dayanarak hazırladığı ‘İstanbullu Rumlar’ adlı çalışmasının bu genişletilmiş yeni baskısı, Rum cemaatinin tarihini derli toplu bir şekilde günümüz okuruna sunarken, dolaylı olarak bugünkü Türkiye’nin kültür ve şehirleşme tarihine de ışık tutuyor.

  • Künye: Sula Bozis – İstanbullu Rumlar, Yapı Kredi Yayınları, tarih, 296 sayfa, 2023

Sula Bozis – İstanbul’dan Anadolu’ya Rumların Yemek Kültürü (2020)

Yemek kültürü tarihi alanına yaptığı çok değerli katkılarla bildiğimiz Sula Bozis, şimdi de Rumların yemek kültürünü İstanbul’dan Trakya, İyonya, Kapadokya ve Karadeniz’e uzanarak anlatıyor.

Kitap, Bozis’in 1994’te yayımlanan ‘İstanbul Rumlarının Yemek Kültürü’ ve 1997’de yayımlanan ‘Anadolu’daki Rumların Yemek Kültürü kitaplarının yemek kültürüne değinen bölümlerinin, yazar tarafından süreç içinde derlenen yeni ekler ve bilgilerle donatılıp genişletilmiş halinden oluşuyor.

Böylece son yıllarda İstanbul ve Anadolu Rumlarının yaşamı üstüne yapılmış en güncel çalışmalarla da desteklenen kitap, Rumların yemek kültürünü ortaya koymakla kalmıyor, aynı zamanda pek çok örnekten hareketle Rum yemek kültürünün bizim mutfağımızı nasıl etkilediğini de gözler önüne seriyor.

Kitapta,

  • İstanbul mutfağının karakteri,
  • Bağcılık ve şarap geleneği,
  • Batılı seyyahların gözüyle saray mutfağı,
  • İstanbul’un semt meyhaneleri,
  • Kozmopolit Pera’da Beyaz Ruslar,
  • Trakya’daki meslekler ve loncalar,
  • Kapadokyalı Rumların özel gün yemekleri,
  • Kapadokya’da düğün âdetleri,
  • Karadeniz Rumlarının yıllık döngü içindeki bayram hazırlıkları,
  • Ve Karadeniz Rumlarının düğün ve düğün yemekleri gibi pek çok ilgi çekici konu yer alıyor.

Künye: Sula Bozis – İstanbul’dan Anadolu’ya Rumların Yemek Kültürü, Yapı Kredi Yayınları, yemek, 440 sayfa, 2020

Mario Vitti – Doğduğum Şehir (2018)

İtalya’nın en tanınmış Çağdaş Yunan Edebiyatı uzmanlarından olan Mario Vitti, 1926 İstanbul doğumlu.

Vitti, 1946’da eğitim için Roma’ya gider ve bir daha İstanbul’a dönmez.

Vitti’nin elimizdeki anıları da, bir türlü dinmek bilmeyen İstanbul özlemiyle kaleme alınmış.

Yazar bu kısa ama güçlü metninde, doğup büyüdüğü İstanbul’un etkileyici bir fotoğrafını çekiyor.

  • İstanbul’da Levanten yaşamları,
  • Rum ailelerinde gündelik hayat,
  • İstiklal Caddesi,
  • Eminönü,
  • Hatice Sultan,
  • Cumhuriyet aydınlanmasının önde gelen simaları,
  • Yeni kurulan Cumhuriyet’in yarattığı heyecan,
  • Adalarda hayat,
  • Atatürk,
  • Mussolini,
  • Lebon Pastanesi,
  • Hachette Kitabevi,
  • İstanbul Borsası,
  • İstanbul’da ilk sesli filmler,
  • Şehirdeki çokkültürlü dostluklar…

Vitti, bu ve bunun gibi birçok konuya dair hatırladıklarını, kendine has etkileyici üslubuyla bizimle paylaşıyor.

Petros Markaris’in önsözüyle zenginleşen; geçen yüzyılın başlarındaki İstanbul hayatı hakkında aydınlatıcı olduğu kadar, oldukça güzel ve duygulu bir metin.

  • Künye: Mario Vitti – Doğduğum Şehir: İstanbul, 1926-1946, çeviren: Sula Bozis, İstos Yayın, anı, 144 sayfa, 2018