Kolektif – Yok Hükmünde (2016)

Müslüman olmayan cemaatlerin tüzel kişilik ve temsil sorunu Türkiye’de çözülmemiş bir sorun olarak kalmaya devam ediyor.

İşte bu sorunları farklı yönleriyle ve hem tarihsel hem de güncel örnekleriyle ele alan metinler, birçok yazarın katkıda bulunduğu eldeki kitapta bir araya getirilmiş.

Burada, Osmanlı döneminde cemaat nizamnamelerinden Ermeni, Süryani, Yahudi gibi cemaatlerin boğuştuğu tüzel kişilik sorununa. tapu işlemlerinde yaşanan sıkıntılardan dünyadan örneklerle dini azınlıkların yasal statülerine kadar pek çok ilgi çekici konu ele alınıyor.

  • Künye: Kolektif – Yok Hükmünde, editör: Rober Koptaş ve Bülent Usta, Aras Yayıncılık

Önder Kaya – İmparatorluktan Cumhuriyete Azınlıklar (2017)

Özellikle 19. yüzyılda Batı’da ortaya çıkan milliyetçilik rüzgârlarıyla birlikte Osmanlı’da da azınlıklar önemli bir sorun olarak kendini göstermeye başladı.

Bu soruna çözüm olarak Tanzimat döneminde bazı düzenlemeler yapılmış olsa da, sorun hem Osmanlı’da hem de Cumhuriyet dönemlerinde etkisi azalmak yerine daha da büyüyerek devam etti.

Önder Kaya bu önemli çalışmasında, azınlıklar sorununu Osmanlı’dan Cumhuriyet’e uzanan süreçte irdeliyor.

İslam hukukunda gayrimüslimlerin nasıl tanımlandığını ele alarak başlayan kitap,

  • İlk Türk-İslam devletlerinde azınlıkların durumu,
  • Osmanlı İmparatorluğu’nda azınlıklar konusunda yaşanan karmaşa ve çözüm girişimleri,
  • Erzurum ve Sivas kongreleriyle Amasya görüşmelerinde azınlıklar sorunu,
  • Misak-ı Milli ve Lozan Barış Konferansı’nda azınlıkların durumu,
  • Osmanlı’da başlayıp Cumhuriyetle devam eden azınlık sorununun bugüne yansımaları,
  • Ve buna benzer önemli konular irdeleniyor.

Pek bilinmeyen ayrıntılar ve ilginç anekdotlarla zenginleşmiş kitap, halen tam anlamıyla aşıldı diyemeyeceğimiz azınlıklar konusunun geçmişi ve bugününü kavramak daha birebir.

  • Künye: Önder Kaya – İmparatorluktan Cumhuriyete Azınlıklar, Kronik Kitap, tarih, 296 sayfa, 2017

Derya Bayır – Türk Hukukunda Azınlıklar ve Milliyetçilik (2017)

Osmanlı’dan bugüne, Türkiye’de azınlıklar ve farklılıkların yönetimi nasıl dönüştü?

Bu nitelikli çalışmanın yazarı Derya Bayır, Türkiye’de hukukun farklı etnik, dini ve dilsel azınlıklar aleyhine nasıl kullanıldığını ve bunun da esas olarak devletin kurucu felsefesi olan Türk milliyetçiliğinden kaynaklandığını gözler önüne seriyor.

Osmanlı İmparatorluğu’nda farklılıkların yönetimini analiz ederek açılan kitap,

  • İmparatorlukta çoğulculuğun kaynağı olarak “örgütsel çeşitlilik”i,
  • Osmanlı milletinin etnik-dini sınırlarının ortaya çıkışını,
  • İttihat ve Terakki Partisi döneminde çoğulculuğun sonlanışını,
  • Türk ulus-devletine geçiş sürecinde gayrimüslimler, Kürtler, Aleviler ve diğer Türk olmayan kesimleri dışlayan politikaların uygulamaya konuluşunu,
  • Kültürel milliyetçiliğin özünde neden kültürel açıdan Türkleştirme olduğunu,
  • Kanunların yanı sıra, Trakya olayları ve 6-7 Eylül olayları aracılığıyla ekonominin nasıl Türkleştirildiğini,
  • Kanunlardaki “Türk” kavramının etnik sınırlarını,
  • Anayasa Mahkemesi kararlarında millet/ulus, azınlık ve vatandaşlık kavramlarının nasıl tanımlandığını,

Ve bunun gibi önemli konuları irdeliyor.

Çalışma, yüksek yargı kararlarıyla kaim kılınan ve meşrulaştırılan milliyetçiliğin hem ülke vatandaşları hem de azınlıkları nasıl baskı altına aldığına daha yakından bakmak için şahane bir fırsat.

  • Künye: Derya Bayır – Türk Hukukunda Azınlıklar ve Milliyetçilik, çeviren: Ülkü Sağır, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, hukuk, 461 sayfa