Zeynep Çelik – Dipnotski

Zeynep Çelik – Avrupa Şark’ı Bilmez (2020)

Osmanlı-Türk aydınlarının Edward Said ve diğer çağdaş düşünürlerden çok daha önce, 19. yüzyıl sonlarından itibaren Şarkiyatçılığa dair eleştirilerini bir araya getiren çok özgün bir çalışma.

Zeynep Çelik, Namık Kemal’den Ahmed Haşim’e, Halide Edib’ten Şevket Süreyya’ya ve Celal Esad’tan Ahmed Midhat ve Fatma Aliye’ye pek çok Osmanlı-Türk aydınının Şarkiyat eleştirilerini birebir onların metinleriyle sunuyor ve seçtiği bu metinleri kapsamlı bir giriş yazısında derinlemesine inceliyor.

Kitap, geç dönem Osmanlıların ayakları yere basan, entelektüel, kozmopolit bir dünyasının olduğunu, hem “modernite projeleri”ne katıldıklarını hem de Avrupalı bilim insanlarının “Şark” konusundaki varsayımlarını keskin bir eleştirel gözle değerlendirdiklerini gözler önüne sermesiyle önemli.

Bu yönüyle, 19. yüzyılın Şarkiyatçı kuramcılarına karşı çıktığı gibi, Şark’ın kuramsal kurtuluşunu Avrupa-Amerika entelektüel düşüncesinin evrenine yerleştiren bazı 21. yüzyıl düşünürlerinin görüşlerini de sarsacak çalışma, Osmanlı İmparatorluğu ve Ortadoğu’nun modernleşmesini anlamak için de büyük öneme haiz.

Geç dönem Osmanlı İmparatorluğu ve erken dönem Türkiye Cumhuriyeti’nde Batı’nın kültürel egemenliğine karşı entelektüel tartışmaların ne kadar zengin ve canlı olduğunu sergileyen çalışma, Şarkiyatçılık çalışmalarına büyük katkıda bulunacak bir çalışma.

Künye: Zeynep Çelik – Avrupa Şark’ı Bilmez: Eleştirel Bir Söylem (1872-1932), Koç Üniversitesi Yayınları, inceleme, 256 sayfa, 2020

Zeynep Çelik – Değişen İstanbul (2015)

1838-1908 arasındaki yetmiş yıllık dönemde Osmanlı başkenti İstanbul’un dokusundaki dönüşümlerin incelikli bir analizi.

Zeynep Çelik, kapsamlı incelemesinde, İstanbul’un bugün de süren fiziksel ve sosyal evriminin tohumlarını atan bu süreçteki Batılılaşma sürecinin temelini çevreleyen olayları ve fikirleri açıklığa kavuşturmakta.

Künye: Zeynep Çelik – 19. Yüzyılda Osmanlı Başkenti Değişen İstanbul, çeviren: Selim Deringil, İş Kültür Yayınları

Kolektif – Camera Ottomana (2015)

Doğduktan kısa bir süre sonra Osmanlı’da büyük bir heyecanla karşılanan fotoğraf, imparatorluk açısından nasıl bir moderleşmeye işaret ediyordu?

Bu kitap, 1840-1914 arasında fotoğrafın bizdeki serüveninin eleştirel bir perspektifle inceliyor ve ayrıca, modernitenin fotoğraf aracılığıyla nasıl bir yayılım sağladığını aydınlatıyor.

Künye: Kolektif – Camera Ottomana: Osmanlı İmparatorluğu’nda Fotoğraf ve Modernite 1840-1914, derleyen: Edhem Eldem ve Zeynep Çelik, çeviren: Ayşen Gür, Koç Üniversitesi Yayınları

Zeynep Çelik – Asar-ı Atika (2016)

ASAR-I ATİKA, Zeynep Çelik, çeviren: Ayşen Gür, Koç Üniversitesi Yayınları, arkeoloji

Osmanlı İmparatorluğu’nun arkeoloji siyasetine dair bir soruşturma. Kitapta, 19. yüzyılda kurulan Müze-i Hümayun’un misyonu, arkeoloji ve ulus kurma pratikleri arasındaki ilişkiler, oryantalizmin Türkiye arkeolojisine etkileri, arkeolojinin kültürlerarası ilişkiler ve iktidar mücadelelerinde oynadığı rol gibi ilgi çekici konular tartışılıyor.