Futbol – Sayfa 3 – Dipnotski

Rahşan İnal – Küreselleşme ve Spor (2008)

Rahşan İnal ‘Küreselleşme ve Spor’da, küreselleşmenin sporun farklı dallarına olan ekonomik, siyasal ve kültürel etkilerine odaklanıyor.

Sporun kırılgan, romantik, sevdalı izleyicileri taraftarlar; onları müşteriye dönüştürenler; yeni dünya düzeninin spor imparatorluğu labirentinin nasıl kurulduğu ve bu imparatorluğun küresel bağımlılık gösteren yapısı, İnal’ın bu çalışmasının asıl çerçevesini oluşturuyor.

Konuya dair çalışmaların azlığı düşünüldüğünde, kitabın, günümüzde egemen sınıfın ideolojik ve kültürel araçlarından biri haline gelen sporun, gün geçtikçe insani ve paylaşıma dönük özelliklerini nasıl yitirdiğini gösterdiğini ve böylece önemli bir boşluğu doldurduğunu söyleyebiliriz.

Künye: Rahşan İnal – Küreselleşme ve Spor, Evrensel Yayınları, spor, 184 sayfa

Ertan Kılcıgil – Futbol Buysa Üstü Kalsın (2008)

Ertan Kılcıgil, yirmi dört yıldır Ankara Üniversitesi’nde çalışıyor.

Kılcıgil şu anda, Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu’nda öğretim üyesi.

Kendisinin ‘Futbol Buysa Üstü Kalsın’ isimli bu kitabı, uzun yıllardır içinde yer alan biri olarak, futbol konusundaki fikirlerini, deneyimini ve bilgisini okurla paylaşmayı amaçlıyor. “Ayağına top değmemişlerin futbol konusunda en otorite zannedilip ortalıkta cirit attığı bir toplumda, bir meslek adamının kıyısından köşesinden değil de işin tam içinde bulunması nedeniyle futbol konusunda yazı yazması akademik sorumluluk nedeniyle zorunlu hale gelmiştir.” diyen Kılcıgil, futbolun teknik analizlerinden öte, aslında eksikliği çokça duyulan futbolun görünmeyen sosyal dinamiklerini, futbol etiğini analiz ediyor.

Kılcıgil’in çalışması, bu özgünlüğünün yanı sıra, günümüz Türkiye futbolunu eleştirel bir yaklaşımla değerlendirmesiyle dikkat çekeceğe benziyor.

Künye: Ertan Kılcıgil – Futbol Buysa Üstü Kalsın, Güncel Yayıncılık, futbol, 288 sayfa

Mehmet Yüce – Osmanlı Melekleri (2014)

1875’teki başlangıcından 1923’e kadar, ayaktopunun Osmanlı coğrafyasındaki başlangıç serüveni…

Büyük kulüplerin yanı sıra Ermeni, Rum, Yahudi ve Levanten futbol kulüplerinden ülkenin “taşra”sı Bursa, Eskişehir, Diyarbakır, Zonguldak ve Trabzon’daki futbol etkinliklerine, Türkiye’de futbolun ve sporun doğuşu konusunda arşivlik bir eser.

Künye: Mehmet Yüce – Osmanlı Melekleri, İletişim Yayınları

Mehmet Emin Kunt – Baba Gündüz (2008)

Mehmet Emin Kunt, ‘Baba Gündüz’de, Galatasaray camiasında Baba Gündüz şeklinde hitap edilen Gündüz Kılıç’a ve onun Türkiye futboluna katkılarına odaklanıyor.

On sekiz yıl sürmüş başarılı bir futbol kariyerine sahip Kılıç, daha sonra da tutkuyla bağlanacağı Galatasaray’da uzun bir süre antrenörlük görevini yürütmüş, antrenörlüğü bıraktıktan sonra da gazeteci ve spor yazarı olarak yoluna devam etmiş, kısacası futbolla bağını hiç koparmamıştı.

Çalışma, Kılıç’ın biyografisi dışında, futbol dünyasının önemli aktörleri ve spor yazarlarının anlatımlarını da barındırıyor.

Kitabın ilgi çeken yönlerinden biri de, Kılıç’ın çalışmalarından hareketle, Galatasaray’ın da bir panoramasını çizmesi.

Künye: Mehmet Emin Kunt – Baba Gündüz, Mavi Ağaç Yayınları, biyografi, 400 sayfa

Vecdi Çıracıoğlu – Gladyatör, Futbol Arenalarında Bir İsyanın Hikâyesi: Metin Kurt (2017)

Metin Kurt, Türkiye futbolunun efsane ismi…

1970-73 yıllarında üst üste üç kez şampiyon olan Galatasaray kadrosunun en iyi sporcularından biriydi.

Aynı zamanda 37 kez milli formayı giymiş bir ustaydı.

Fakat bütün bunların ötesinde Kurt’u bizim açımızdan sıra dışı kılan husus, onun futbolcuların hakları için verdiği mücadeleydi.

Kurt, futbolcuların sendikal haklarını savunduğu için, futbolcu arkadaşlarını greve götürdüğü gerekçesiyle haksız bir şekilde Galatasaray Futbol Takımı’ndan uzaklaştırıldı.

Bu yetmezmiş gibi, futbol dünyası tarafından aforoz edildi.

İşte bu kitap, bu ünlü ismin sekiz yıllık futbol hayatını, onun verdiği büyük mücadeleyi ve yalnızlaştırılma sürecini gözler önüne seriyor.

Sadece Metin Kurt için değil, Türkiye futbolunun yakın tarihi hakkında aydınlanmak isteyenler için de bir başucu kitabı.

Künye: Vecdi Çıracıoğlu – Gladyatör, Futbol Arenalarında Bir İsyanın Hikâyesi: Metin Kurt, İletişim Yayınları, biyografi, 335 sayfa

Graham Hunter – Barça (2017)

Başta Ronaldinho ve Deco’nun futbol üzerindeki muazzam etkileri olmak üzere, bir zamanların en büyük futbol takımı olan FC Barcelona’nın, ya da popüler adıyla Barça’nın kazandığı üstünlüğün perde arkasındaki kişiler ve değerleri kapsamlı bir şekilde anlatan bir kitap.

Yazarın derin Barça sevgisi, bizi adeta kitabın her sayfasında karşılıyor diyebiliriz.

Pep, Messi, Xavi gibi, bu takımla özdeşleşmiş oyuncuları başarıyla analiz eden kitap, okurunu, Camp Nou’dan Barcelona’nın yönetim odasına uzanan keyifli bir yolculuğa çıkarıyor.

Çok sayıda röportajla da zenginleşen çalışma, dünya çapında ün yapmış bir takımın başarısının neden tesadüf olmadığını gözler önüne sermekte.

Her futbol hayranının okurken zevk alacağı bir kitap.

Künye: Graham Hunter – Barça, çeviren: Barış Satılmış, Pegasus Yayınları, futbol, 424 sayfa

Rıdvan Akar – Beşiktaş’ın Dervişi: Süleyman Seba (2014)

Rıdvan Akar, Beşiktaş futbol takımının büyük başarılara imza atmasını sağlamış efsanevi başkanı Süleyman Seba’nın hayatını anlatıyor.

Kitabı için Seba’yla sekiz saatlik röportaj gerçekleştiren Akar, çalışması için Beşiktaş ve Türkiye spor tarihini konu edinen birçok kaynaktan yararlandığı gibi, 9. Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel, Hikmet Çetin, Rahmi Koç, MİT kökenliler, kulüp başkanları ve futbolcularla da söyleşiler gerçekleştirmiş.

Kitabın ilgi çekici yanlarında biri de, Seba’nın titizlikle koruduğu özel hayatına ve kırk yıl hizmet ettiği Milli İstihbarat Teşkilatı’ndaki (MİT) görevine dair bilinmeyenleri ortaya koyması.

Künye: Rıdvan Akar – Beşiktaş’ın Dervişi: Süleyman Seba, Chiviyazıları Yayınevi, biyografi, 360 sayfa

Ali Sami Alkış – Yedi Kandilli Avize (2008)

2007, Çanakkale Zaferi’nin 93. yıldönümüydü.

Ali Sami Alkış’ın ‘Yedi Kandilli Avize’si de, büyük yıkımlara neden olmuş bu savaşa katılmış ve savaşta hayatını kaybetmiş futbolcuların izini sürüyor.

Fenerbahçe’den Arif Emirzade, Halim, Kemal ve Neşet Beyler; Galatasaray’dan Hasnun Galip, Abdurrahman Robenson, Celal İbrahim ve Hüseyin Hasip Beyler; Beşiktaş’tan Kaptan Kazım, Muallim Sadi ve Dr. Mehmet Beyler, savaş esnasında hayatını kaybeden yetmiş futbolcudan yalnızca birkaçı.

Alkış’ın uzun soluklu çalışması, savaşa katılan, burada mücadele eden veya hayatını kaybeden futbolcuların yanı sıra, Türkiye’nin o dönemdeki futbol hayatının nitelikli bir fotoğrafını da çekiyor.

Künye: Yedi Kandilli Avize, Ali Sami Alkış, Yarımada Yayınları, tarih, 117 sayfa

Duygu Hatıpoğlu ve M. Berkay Aydın – Bastır Ankaragücü (2007)

BASTIR ANKARAGÜCÜ, Duygu Hatıpoğlu ve M. Berkay Aydın, Epos Yayınları, futbol, 309 sayfa

‘Bastır Ankaragücü’, kent, kimlik, endüstriyel futbol ve taraftarlık arasındaki ilişkiye odaklanan bir çalışma. Burada Ankaragücü taraftarından hareketle, bir kentin bir kulüple, günümüz dünyasının futbolla, endüstriyel futbolun taraftarla ve taraftarın hayatla ilişkisi anlatılıyor. Her iki yazar da kendini, çoğu zaman “serseri”, “barbar”, “vandal”, “psikopat”, “holigan” olarak tanımlanan taraftarın yanında konumlandırıyor. Kitabın birinci bölümü, Ankara’nın toplumsal yapısı ekseninde Ankaragücü kulübünün tarihine, ikinci bölümü, son zamanlarda gündeme gelen “endüstriyel futbol”u ve buna karşı taraftarın yaşadığı gerilime, üçüncü bölüm ise, Ankaragücü taraftarının tarihine yer veriyor.

Necdet Özkazancı – Taşradan Futbol Hikâyeleri (2013)

TAŞRADAN FUTBOL HİKÂYELERİ, Necdet Özkazancı, İletişim Yayınları, futbol, 272 sayfa

Necdet Özkazancı ‘Taşradan Futbol Hikâyeleri’nde, Ankara’nın kenar mahalleleri ile Polatlı’nın futbol takımlarını anlatıyor. Bu hikâyelerden ağırlıklı olarak görünen, taşra futbolunun içinde bulunduğu imkânsızlıklar, zorluklar ve yetersizler olmakla birlikte, taşra futbolundaki heyecanın, o kendine has saf tutkusunun endüstriyel futboldan çok farklı bir özgünlüğü olduğu da açık bir şekilde görülüyor. Kitapta, Polatlıspor, Kayaşspor, Altınokspor, Malıköy, Esentepespor, Çalışkanlar Spor Kulübü, Gülverenspor gibi futbol kulüpleri kuruluş süreçleri, içinde bulundukları şartlar, taraftarları ve ünlü amigolarıyla okurların karşısına çıkıyor.