Kategori: Öykü

Thomas Mann – Değişen Kafalar (2011)

  • DEĞİŞEN KAFALAR, Thomas Mann, çeviren: Kasım Eğit ve Yadigar Eğit, Can Yayınları, roman, 124 sayfa

Thomas Mann ‘Değişen Kafalar’da, güçlü bir dostluğun, aşkın acımasız sınavından geçişini hikâye ediyor. 12. yüzyıldan kalma bir Hint efsanesinden esinlenen Mann’in romanı, farklı kastlardan gelen çelimsiz Şridaman ile yakışıklı Nanda arasındaki sarsılmaz dostlukla açılıyor. Birbirlerini düşkünlük derecesinde seven ikili, günün birinde güzeller güzeli Sita’yla karşılaşacak; gençlerden Şridaman da, bu genç kadınla evlenecektir. Kısa bir süre sonra üç kişi, beraber bir yolculuğa çıkar. Fakat bu yolculuk, üç kişilik bir aşka doğru yol almaya başlayacaktır. Bu tehlikeli ilişki, karakterlerin dostluğunu ve aşklarını sınavdan geçirecektir.

Emine Ceylan -Kış Yolculuğu (2007)

  • KIŞ YOLCULUĞU, Emine Ceylan, Norgunk Yayıncılık, öykü, 160 sayfa

Emine Ceylan ‘Kış Yolculuğu’ adlı kitabında kasaba ile kenti ayıran-birleştiren çizgi üzerine kuruyor öykülerini. Böylelikle kahramanlarını 360 derecelik bir bakış açısıyla gözlemleyebiliyor. Sabit kalanla hareket eden hep karşıtlaşıp duruyor Ceylan’ın öykülerinde, aralarından akıp giden de tereddüt ya da pişmanlık değil, hep o iki uçluluk duygusu, ikiye bölünmüşlük suskunluğu. Okurlar, yazarın kitabında, Kardeşi Nuri Bilge Ceylan’ın ilk uzun metrajlı filmi Kasaba’nın öyküsünü de bulacak. ‘Mısır Tarlası’na ulaşmadan önce tabiatı gönüllerince geçen iki kardeşin serüveni, sinema perdesinde ete kemiğe bürünmeden önce Emine Ceylan’ın yalın sözcüklerinde hayat bulmuştu.

Selim İleri – Yağmur Akşamları (2011)

  • YAĞMUR AKŞAMLARI, Selim İleri, Everest Yayınları, öykü, 151 sayfa

 

‘Yağmur Akşamları’, Türkiye edebiyatının üretken kalemlerinden Selim İleri’nin sekiz öyküsünü bir araya getiriyor. İleri burada yalnızlığı, yazmayı, geçip giden günleri, hüznü ve arkadaşlığı anlatıyor. Yazar kitapta yer alan ‘Son Sayı’ isimli öyküsünde de, yalnızca on beş sayı çıkabilmiş bir öykü dergisi üzerinden yazma edimini sorguluyor. Anlatıcı, bir arkadaşının çıkardığı öykü dergisinin son sayısını yayımlayacağını öğrenir. Bu trajik bilgiyle çerçevelenen öykü, anlatıcının kendi hayatına ve yazmayla kurduğu ilişkiye dair düşünceleri üzerinden ilerler. Leyla Erbil ve Tezer Özlü de, öykünün konukları olarak okuyucunun karşısına çıkıyor.

Bertolt Brecht – Bertolt Brecht’ten Öyküler (2011)

  • BERTOLT BRECHT’TEN ÖYKÜLER, çeviren: İlhami Hakverdioğlu, Hayal Yayınları, öykü, 87 sayfa

 

Epik tiyatronun kurucusu, şair ve oyun yazarı Bertolt Brecht, aynı zamanda öyküleriyle de dikkat çeken bir isim. İşte elimizdeki kitap, Brecht’in kısa öykülerinin yanı sıra, kıssadan hisselerini ve masallarını okurlara sunuyor. Para kazanma hırsıyla çakala dönüşen bir tüccar, otuz yaşından sonra kör olan bir adamın yaşadıkları, kibirli bir gencin mütevazı olmayı öğrenmesi, savaş yıllarında Rus askerine yardım eden köylü kadın, kral ve hizmetçisi arasındaki iktidar savaşı, düşünür Kreuner’in zorbalıkla mücadelesi, kendi hizmetinde çalışan doktorun onurunu sınayan halife ve bir çiftin sadakat sınavı buradaki öykülerden bazılarının konusu.

Esther Heboyan – İstanbul Yolcuları (2007)

  • İSTANBUL YOLCULARI, Esther Heboyan, çeviren: Sosi Dolanoğlu, Aras Yayıncılık, öykü, 131 sayfa

 

‘İstanbul Yolcuları’nın yazarı Esther Heboyan, 1955 İstanbul doğumlu. Yazar 1963 yılında, henüz sekiz yaşındayken, Türkiye’den temelli ayrılıp Fransa’ya, babasının yanına gitmişti. Heboyan’ın Fransızca kaleme aldığı bu öykülerde, otobiyografik öğeler ağır basıyor. Heboyan, öykülerinin, unuttuğu Türkçe ile Ermenice’yi ve dolayısıyla da eski zamanları hatırlama isteğinin ürünü olduklarını söylüyor. Kitapta yer alan öykülerin, edebi yetkinliklerinin yanı sıra, bir zamanların Türkiye’sine ve Türkiye’de yaşayan Ermeni halkına dair önemli bir sosyal tarih okuması verdiğini de söyleyebiliriz.

Hande Öğüt (haz.) – Kadın Öykülerinde Doğu (2011)

  • KADIN ÖYKÜLERİNDE DOĞU, hazırlayan: Hande Öğüt, Sel Yayıncılık, öykü, 276 sayfa

 

Doğu’nun, genel olarak dini ve mistisizmi işaret ettiği söylenir. Buna ek olarak Doğu, kadının en nefessiz bırakıldığı coğrafyalardan biri olarak da bilinir. İşte Hande Öğüt’ün hazırladığı bu kitap, otuz dört kadın yazarın Doğu’yu işledikleri öykülerinden oluşuyor. Doğulu kadınların yaşadığı büyük ezilmişlik, doğal olarak buradaki öykülerden çoğunun odak noktası. İnci Aral, Erendiz Atasü, Sezer Ateş Ayvaz, Nâlân Barbarosoğlu, Oya Baydar, Gaye Boralıoğlu, Ayşe Düzkan, Müge İplikçi, Sema Kaygusuz ve Nezihe Meriç gibi kadın yazarların öykülerini bir araya getiren kitap, Doğu’yu hem içeriden hem de farklı bir kültürel iklimden gelmiş olmanın yarattığı duygularla irdeleyen öykülerden oluşuyor. Kitap, toplumun acımasızlığı altında ezilen Şehriban’ın, Gulîzer’in, Lorîn’in, Xezal’ın ve Baveşin’in hikâyesini anlatıyor.

Orhan Duru – Boğultu (2011)

  • BOĞULTU, Orhan Duru, Yapı Kredi Yayınları, öykü, 578 sayfa

 

‘Boğultu’, gezi ve köşe yazıları, deneme, çeviri ve tiyatro uyarlamalarından da bildiğimiz ve 2009’un başlarında aramızdan ayrılan Orhan Duru’nun toplu öykülerinin ikinci cildi. Duru’nun ilk öyküsü ‘Kadın ve İçki’ 1953’te yayımlanmıştı. Bazı eleştirmenler, daha sonra birçok öyküsü yayımlanan Duru’yu, kimi zaman gözlemci, kimi zaman güldürücü ve kimi zamansa bilim-kurgucu bir yazar olarak değerlendirdi. Yazarın toplu öykülerinin elimizdeki iki cildi, Duru’nun ‘Fırtına’, ‘Yeni ve Sert Öyküler’, ‘Düşümde ve Dışımda’, ‘Kazı’ ve ‘Küp’ gibi kitaplarını bir araya getiriyor. Bu cilt, Duru’nun ironi ustalığını yeniden hatırlamak için iyi bir fırsat.

Turgay Noyan – Denizden Gelen Adam (2007)

  • DENİZDEN GELEN ADAM, Turgay Noyan, Naviga Yayınları, öykü, 202 sayfa

 

Turgay Noyan’ın ‘Denizden Gelen Adam’ı, ‘Yaşanmış Deniz Hikâyeleri’ alt başlığını taşıyor. Noyan bu kitabı için, pek çok kişiyi dinleyerek, ayrıca bazı konuları da araştırarak hikâyeleştirmiş. Kitapta yer alan, Türkiye’ye yabancı iki olaydan biri, Der Spiegel’in haberinden, diğeri de, Noyan’ın gazete haberi ile kendi sualtı deneyimlerini birleştirmesi sonucunda ortaya çıkmış. Noyan, okuyucuların yaşanmış olaylardan kendilerine pay çıkarmaları için, Naviga dergisine, ‘Zor Anlar’ başlıklı yazılar yazmış. Bu kitapta yer alan öykülerse, dergide yayımlanmış yazıların geliştirilmiş hali. Deniz edebiyatı başlı başına bir alan. Noyan’ın öyküleri de, gerçek olmalarıyla ilgiye değer.

Orhan Kemal – Grev (2007)

  • GREV, Orhan Kemal, Everest Yayınları, öykü, 224 sayfa

Orhan Kemal’in ‘Grev’inin ilk baskısı 1954 yılında yapılmıştı. Kitabın ilginç yönü, daha çok romanlarıyla bilinen Orhan Kemal’in öykülerinden oluşuyor olması. Kitapta yer alan öykülerin çoğunluğu, işçilerin dünyasını hikâye ediyor. Zor yaşam şartlarında çalışan işçilerin hikâyelerinin arkaplanında da, bu zor şartların değişeceğine dair umut ve aydınlık da dikkat çekecek derecede kendini gösteriyor. Son baskısı 1996’da yapılan ‘Grev’deki on sekiz öykü, Türkiye edebiyatının en önemli isimlerinden olan Orhan Kemal’in, son yıllarda yeniden yayımlanan külliyatına, önemli ve değerli bir katkı sunuyor.

Franz Kafka – Dönüşüm (2011)

  • DÖNÜŞÜM, Franz Kafka, çeviren: Çiğdem Canan Dikmen, Versus Kitap, öykü, 72 sayfa

Franz Kafka’nın muhteşem öyküsü ‘Dönüşüm’, unutulmaz bir giriş cümlesiyle başlar: “Gregor Samsa bir sabah huzursuz düşlerden uyandığında, kendini yatağında dev bir böceğe dönüşmüş halde buldu.” Kafka’nın, ‘Değişim’ ve ‘Metamorfoz’ olarak da adlandırılmış bu uzun öyküsü, pazarlamacı olarak ailesinin geçimi üstlenen Gregor Samsa’nın bir böceğe dönüşerek güçten düşmesini ve ardından, babasının yıkıcı iktidarıyla yüzleşmesini hikâye eder. Böceğe dönüşen Samsa, artık çalışamadığı için de, babası tarafından istenmeyen varlık ilan edilmiştir. Samsa ise, onun acımasızlığı karşısında, kız kardeşi Grete ile annesine sığınmak zorunda kalacaktır.