David Gaunt – Katliamlar, Direniş, Koruyucular (2016)

Birinci Dünya Savaşı’nda Doğu Anadolu’da Müslüman-Hıristiyan ilişkileri konusunda en önemli kaynaklardan biri.

Bilhassa İran ve Hakkâri Nasturileri, Diyarbakır/Mardin vilayeti ve Tur Abidin Süryanilerine odaklanan eser, Süryani topluluklarının daha savaş başlamadan nasıl bir etnik temizliğe kurban gittiğini ortaya koyuyor.

  • Künye: David Gaunt – Katliamlar, Direniş, Koruyucular, çeviren: Ali Çakıroğlu, Belge Yayınları

Rafael Lemkin – Rafael Lemkin’in Ermeni Soykırımı Dosyası (2009)

Rafael Lemkin, 1944’te soykırım terimini ilk ortaya atan ve 1948’de, soykırımı uluslararası bir suç haline getiren uluslararası hukuk belgesi Birleşmiş Milletler Soykırımı Önleme ve Cezalandırma Sözleşmesi’nin kabul edilmesini öneren kişiydi.

Berlin’deki Talat Paşa suikasti davası, Lemkin’i üniversite öğrenimi sırasında uluslararası hukuk ve insanlığa karşı işlenen suçlar alanına yöneltti.

Elimizdeki kitap, Rafael Lemkin’in, Ermenilerin yaşadıklarına dair görüşlerinin bir derlemesi.

Kitapta, Abdülhamit döneminden İttihatçı döneme kadar, Ermenilerin yaşadıklarıyla ilgili kaynaklar bir araya getiriliyor.

  • Künye: Rafael Lemkin – Rafael Lemkin’in Ermeni Soykırımı Dosyası, hazırlayan: Vartkes Yeghiayan ve Leon Fermanian, çeviren: Ali Çakıroğlu, Belge Yayınları, tarih, 332 sayfa

Rudolf Rocker – Milliyetçilik ve Kültür (2019)

Nazilerin tüm Avrupa’yı esir aldığı bir dönemde Amerika’ya kaçmak zorunda kalmış Rudolf Rocker, hayatı boyunca uluslararası anarşist hareketin ve anarko-sendikalizmin yetenekli bir propagandisti oldu.

Yazarın bizde daha önce ‘Anarko Sendikalizm’ adlı önemli kitabı yayımlanmıştı.

Şimdi de yine kendisine ait kült bir yapıtla, ‘Milliyetçilik ve Kültür’le karşı karşıyayız.

Rocker’in bu yapıtı, altı yıl süren çeviri, redaksiyon ve kontrol aşamalarının ardından yayımlanabildi.

1930’lar Almanya’sının felakete götüren koşullarında yazılan kitap, milliyetçiliğin kültür içindeki izlerini kılcal damarlarına kadar sürerken bütün bir Batı dünyasının kültür ve düşünce tarihini liberter bir gözle analiz ediyor.

Uzun bir tarihsel alanda gezinen çalışma, olağanüstü aydınlatıcı olmasının yanı sıra,  dönem Avrupa’sının iyi bir fotoğrafını çekmesi, devlet tapıncına sıkı eleştiriler getirmesi ve despotizmin insanlık için nasıl bir felaket anlamına geldiğini çarpıcı bir şekilde ortaya koymasıyla dikkat çekiyor.

Kitaptan birkaç alıntı:

Bir halkta siyasî iktidar arzusu ne kadar az gelişmişse kültürel yaşam biçimleri o kadar zengindir.

En iyi devlet anayasası bile kaçınılmaz olarak özgürlüğün deli ceketidir. Anayasaları yapan kodaman terziler, özgürlük kumaşını o kadar kırpmışlar ki, geriye kalandan giyilebilir bir gecelik bile çıkmaz.

Sorun nasıl yönetildiğimiz değil yönetiliyor olmamızdır.

  • Künye: Rudolf Rocker – Milliyetçilik ve Kültür, çeviren: Ali Çakıroğlu, Kaos Yayınları, inceleme, 704 sayfa, 2019

David Priestland – Kızıl Bayrak (2017)

Bilhassa Sovyet ve Çin deneyimlerine bakıldığında, komünizmin tarihsel olarak başarısızlığa uğradığı söylenebilir.

Ama sadece şimdilik…

Zira komünist idealler ve tasavvurlar dünya çapında yaşamaya, güçlü bir alternatif olarak kendini hatırlatmaya devam ediyor.

Oxford Üniversitesi’nde modern tarih dersleri veren ve uzun yıllardır özellikle Rusya, komünizm ve neoliberalizm üzerine çalışan Profesör Priestland, tarihten günümüze uzanarak komünist pratik ve ideallerin küresel bir hikâyesini sunuyor.

Kapsamı ve barındırdığı ayrıntılarla dikkat çeken kitap, Marx, Engels, Lenin, Stalin, Troçki, Mao, Castro, Che ve Tito gibi komünist siyasetin önde gelen isimlerine daha yakından baktığı gibi, komünizm tarihine içkin pek çok konuyu da irdeliyor.

Fransız Devrimi,

Marksist partilerin kuruluşu,

Ekim Devrimi,

Gerilla hareketleri,

Komünist ülkelerin kuruluşu,

Bu ülkelerdeki siyaset yapış dinamikleri…

Kapsamlı ve nitelikli bir komünizm tarihi incelemesi arayanlar kesinlikle kaçırmasın deriz.

  • Künye: David Priestland – Kızıl Bayrak, çeviren: Egemen Yılgür ve Ali Çakıroğlu, İletişim Yayınları, tarih, 624 sayfa

David Gaunt – Katliamlar, Direniş, Koruyucular (2007)

  • KATLİAMLAR, DİRENİŞ, KORUYUCULAR, David Gaunt, çeviren: Ali Çakıroğlu, Belge Yayınları, tarih, 699 sayfa

katliamlar-direnis-koruyucular

David Gaunt’un ‘Katliamlar, Direniş, Koruyucular’ isimli bu çalışması, 1. Dünya Savaşı’nda Doğu Anadolu’daki Müslüman-Hıristiyan ilişkilerine odaklanıyor. Bilenler bilir, Gaunt’un çalışması, Ermeniler’le aynı kaderi paylaşmış Asur, Kildani ve Süryani Hıristiyan azınlıklara ilişkin ilk tarihsel araştırmalardan biri. Kitap, resmi Rus, Türk ve Batı Avrupa arşivlerindeki temel kaynaklar dışında, şimdiye dek kullanılmamış el yazması kaynakları ve sözlü tarihi temel almasıyla, 1915 olaylarının tam resmini vermeyi amaçlıyor ve bunu fazlasıyla da başarıyor. Kitap, esas olarak Urmiye ve Hakkari Asurlar’ı ile Diyarbakır Vilayeti, özellikle de Tur Abdin Süryaniler’ine odaklanıyor.