Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi – Sayfa 3

Kolektif – Bilime Sevdalanmak (2009)

MIT’de dersler veren Sherry Turkle, öğrencilerinden, bilimsel meraka kapıldıkları ânı anlattıkları ödevler istemiş.

Öğrencilerinden, “çocukluğunuzda ya da ergenlik çağınızda karşılaştığınız ve bilim yolunu seçmenizde etkisi olan bir nesne var mıydı?” sorusuna yanıt aradıkları ödevler isteyen Turkle, gelen ödevlerden bir derleme yaparak elimizdeki kitabı oluşturmuş.

Buradaki metinlerin ortak özelliği, tekniğe, biçimsel analize, keşfetmeye ve şeylerin nasıl çalıştığını anlamaya duyulan tutku şeklinde özetlenebilir.

Kitap, bilim ve teknolojiye duyulan aşkı; nesnelerin bilim aşkının gelişmesindeki önemini okurlara sunmasıyla ilgi çekiyor.

Künye: Kolektif – Bilime Sevdalanmak: Akılda Kalan Nesneler, hazırlayan: Sherry Turkle, çeviren: Zehra Cunillera, Boğaziçi Üniversitesi Yayınları, bilim, 304 sayfa

Nadir Özbek – İmparatorluğun Bedeli (2015)

Osmanlı’nın 1839-1908 arasındaki vergi, siyaset ve toplumsal adalet örgütlenmesini zengin ayrıntılarla ortaya koyan sağlam bir eser.

Kitabın özgünlüğü, Osmanlı’nın reformlar çağı olarak kabul edilen 19. yüzyılda, merkezi hazineye giren vergi gelirlerinin artmasının, hayli ağır toplumsal ve siyasal bedelini ve aslında bu bedeli tam olarak kimlere ödetildiğini gözler önüne sermesi.

Nadir Özbek çalışmasında ayrıca, 19. yüzyıl Osmanlı yöneticilerinin, hazine gelirlerini artırmak için tebaa ile hazine arasındaki aracı kurumlar olan mültezim ve maliye memurunu kaldırmaya çalıştığını ve bunun hangi sebeplerle başarılamadığını da ortaya koyuyor.

‘İmparatorluğun Bedeli’, aynı zamanda son dönem Osmanlı İmparatorluğu’nda vergi tahsilatı üzerine yapılan yasal düzenlemeleri ve nizamnameleri ele alarak bu alana çok önemli bir katkıda bulunuyor.

Künye: Nadir Özbek – İmparatorluğun Bedeli, Boğaziçi Üniversitesi Yayınları, tarih, 308 sayfa, 2015

Richard Clogg – Yunanistan’ın Kısa Tarihi (2015)

Ulusal bağımsızlık mücadelesinin başladığı 18. yüzyıl sonlarından bugüne, modern Yunanistan’ın nitelikli bir tarihi.

Osmanlı egemenliğinden sonra ülkenin bağımsızlığa kavuşması, iç savaş yılları ve 1990’larda başlayan siyasal modernleşme süreci, kitabın konuları arasında.

Richard Clogg imzalı kitabın sonunda da, bugünün siyasal, ekonomik ve toplumsal gelişmelerinin de incelendiği bir bölüm ve ayrıca tablolar, haritalar, fotoğraflar ve okuma önerilerini içeren bir listede de yer alıyor.

Çalışmanın, Helen kültürünü konu alan en iyi kitap olarak Runciman Ödülü’nü aldığını ve şimdiye kadar pek çok dile çevrildiğini de özellikle belirtelim.

Künye: Richard Clogg – Yunanistan’ın Kısa Tarihi, çeviren: Dilek Şendil, Boğaziçi Üniversitesi Yayınları, tarih, 312 sayfa, 2015

Wolfgang Rössler – Fizik İçin Serenad (2019)

Newton’un keşifleriyle asıl atılımını yapan fizik, en eski zamanlardan başlayarak bilim dünyasının çevremize getirdiği açıklamalar konusunda özgün bir yere sahip.

Wolfgang Rössler’in elimizdeki kitabı ise, antik dönemden bugüne fizik alanında yaşanan gelişmeler ve buna katkıda bulunmuş isimler hakkında arşivlik bir eser.

Rössler, fizikçe çığır açmış buluşları, büyük fikirleri ve bu alanın dönüm noktalarını kayıt altına alıyor.

Yazar bunu yaparken de, bu buluş ve fikirlere kaynaklık etmiş önemli isimlerin çalışmalarını da ele alıyor.

Newton’dan Galelio’ya, Einstein’dan Feynman’a, Bohr’dan Faraday’e, Maxwell’den Schrödinger’e pek çok ismin katkıları; uzay ve zamandan ışık ve ısıya, atomun keşfinden kuantum mekaniği formüllerine, astronomiden kozmolojiye, fiziğin en önemli konuları burada ayrıntılı şekilde açıklanıyor.

Anlaşılabilir bir üslupla kaleme alınmış çalışmayı, fizik alanına iyi bir giriş yapmak isteyenler bu kitabı muhakkak edinmeli.

Künye: Wolfgang Rössler – Fizik İçin Serenad: Büyük Fikirler ve Yaratıcıları, çeviren: Mehmet Doğan, Boğaziçi Üniversitesi Yayınları, bilim, 347 sayfa, 2019

Noam Chomsky – Dil ve Zihin İncelemelerinde Yeni Ufuklar (2019)

Türkiyeli okur Noam Chomsky’i daha çok siyasi çalışmalarıyla bilse de, kendisi hem de uzan zamandır dilbilim çalışmaları alanının en önde gelen isimlerindendir.

Kuşkusuz Chomsky’nin bu alandaki en bilinen katkısı, “Üretici Dilbilgisi Kuramı”ydı, ki bu kuram dünya çapında pek çok dilbilimciye rehber olmuş ve olmaya devam ediyor.

Chomsky’nin ‘Dil ve Zihin İncelemelerinde Yeni Ufuklar’ adlı bu kitabında bir araya getirilen metinleri ise, bilhassa dili doğa yöntemleriyle analiz etme konusunu çok yönlü bir şekilde tartışmasıyla önemli.

Chomsky, dil yetisinin “içselci” bir yorumunu yapıyor ve çokça dile getirildiği gibi dilin toplumsal bir kurgu değil, bireysel bir kurgu olduğunu söylüyor.

Dilin bireysel olduğu gibi, insan beyninde içsel olduğunu belirten Chomsky, bir dizi yaratıcı dilbilimsel analiz yoluyla bu görüşünü ayrıntılandırıyor.

Künye: Noam Chomsky – Dil ve Zihin İncelemelerinde Yeni Ufuklar, çeviren: Ferit Burak Aydar, Boğaziçi Üniversitesi Yayınları, dilbilim, 328 sayfa, 2019

Matt Ridley – Gen Çeviktir (2009)

Bilim yazarı Matt Ridley ‘Gen Çeviktir’de, insan davranışlarının kökeninde doğuştan gelen özelliklerin mi, çevresel etkenlerin mi belirleyici olduğu konusunu irdeliyor.

İnsan davranışlarının hem doğayla hem de yetiştirmeyle açıklanması gerektiğini savunan Ridley, insanın hem özgür irade sahibi hem de içgüdüler ve toplumun etkisi altında olduğunu söylüyor.

Ridley, insan doğasının, Darwin’in evrimi, Galton’un kalıtımı, James’in içgüdüleri, Piaget’nin gelişimi, Watson’ın bağdaştırma yeteneği, Pavlov’un refleksleri, Freud’un bilgilendirici deneyimleri, Boas’ın kültürü, Durkheim’ın iş bölümü gibi birçok yaklaşımın kombinasyonu olduğunu savunuyor.

Künye: Matt Ridley – Gen Çeviktir, çeviren: Mehmet Doğan, Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi, bilim, 341 sayfa

Aziz Nazmi Şakir-Taş – Adrianopol’den Edirne’ye (2009)

Aziz Nazmi Şakir-Taş ‘Adrianopol’den Edirne’ye isimli elimizdeki eserinde, 14. ve 16. yüzyıllar arasında Edirne ve civarında Osmanlı bilim ve kültür ortamının oluşumunu inceliyor.

Osmanlı kültürünün, oluşum safhasının büyük bir kısmını Edirne ve civarına borçlu olduğunu söyleyen Şakir-Taş, eserinde ilk olarak, Edirne’nin Bizans dönemini ele alıyor.

Kitabın ikinci bölümü, Rumeli’nin Osmanlılar tarafından iskânını mercek altına alıyor, üçüncü bölüm de, Edirne ve civarında kurulan eğitim ve bilim müesseselerini inceliyor.

Yazar kitabının son bölümünde ise, Edirne ve civarında Osmanlı bilim muhitinin oluşmasında emeği geçen bilim insanlarını ve eserlerini anlatıyor.

Künye: Aziz Nazmi Şakir-Taş – Adrianopol’den Edirne’ye: Edirne ve Civarında Osmanlı Kültür ve Bilim Muhitinin Oluşumu (14. – 16. Yüzyıl), Boğaziçi Üniversitesi Yayınları, tarih, 326 sayfa

Frank Close – Nötrino (2015)

Nötrinolar, dünyada algılanması en zor parçacıklardır ki, görünmez sayılırlar.

Son beş yılda yapılan araştırmalar, nötrinoların hiç kütlesi olmadığı tezini çürüterek, bunların çok minik de olsa bir kütlesi olduğunu ortaya koydu.

Bu ilginç parçacık hakkında son gelişmeler, bu kitapta.

Künye: Frank Close – Nötrino, çeviren: Zeynep Alpar, Boğaziçi Üniversitesi Yayınları, bilim, 176 sayfa, 2015

Kolektif – Ölme Üzerine Bir İnceleme (2015)

Ölüm gibi karmaşık ve ihtimallerle dolu bir olguyu; tüm insanların ortak yazgısını klişelerin ötesinde irdeleyen makaleler bu kitapta bir araya getirilmiş.

Kitabın bilimci ve klinisyen yazarları, ölümün neden basitçe üzücü veya kötü bir durum olarak kavranmaması gerektiğini tartışıyor.

Tıp biliminin ölüme bakışı, ölme ve sanat ilişkisi, edebiyatta ve sinemada ölme olgusunun işlenişi gibi birçok konuyu ele alan kitap, ölmek gibi karmaşık, çeşitli, şaşırtıcı ve ihtimallerle dolu bir deneyimi daha dikkatli bir şekilde gözden geçirmek için iyi bir fırsat.

Künye: Kolektif – Ölme Üzerine Bir İnceleme, hazırlayan: Allan Kellehear, çeviren: Barış Zeren, Boğaziçi Üniversitesi Yayınları

Frank Close – Antimadde (2015)

Bilindiği gibi, evrendeki her madde parçacığının karşıt bir parçacığı da bulunur.

Made ve antimadde, bir nevi yin ve yang gibi, birbirini tamamlar.

Başka bir deyişle biri olmadan, diğeri de olmaz.

İşte, kimilerinin maddenin ters ikizi dedikleri antimaddenin bilim dünyasındaki serüveni, bu kitapta.

Kitabın yazarı Frank Close, antimaddenin ne olduğundan nasıl keşfedildiğine, onu nasıl üretebileceğimizden ne gibi imkânlar ve ne tür tehditler barındırdığına pek çok konuyu aydınlatıyor.

Kitap bununla da yetinmeyerek, antimadde hakkındaki kimi efsaneleri de sorguluyor.

Künye: Frank Close – Antimadde, çeviren: Zeynep Alpar, Boğaziçi Üniversitesi Yayınları