Chris Impey – Yaşam Üzerine Sohbetler (2018)

Dünya dışı yaşam konusunda henüz kesin bilgilere sahip değiliz.

Fakat bu, evrende başka yaşamların olmadığı anlamına gelmiyor.

İşte bu şahane kitap, tam da bu olasılık üzerine alanında uzman isimlerin fikirlerini sunmasıyla çok önemli.

Bizde daha önce ‘Evrenin Doğuşu’ adlı ufuk açıcı çalışması da yayınlanmış Chris Impey, birçok astronom, jeolog, biyolog ve yazarla yaptığı röportajları ‘Yaşam Üzerine Sohbetler’de bir araya getiriyor ve böylece bilim insanlarının evrendeki yaşam üzerine güncel fikirlerini sunuyor.

  • Dünyadaki yaşamın kökeni ve dudak uçuklatan çeşitliliği,
  • Yerküre dışındaki yaşamın olası sahaları,
  • Mars ve Titan’a düzenlenen misyonlardan öğrendiklerimiz,
  • Biyoloji-sonrası evrim,
  • Zeki uzaylılarla temasın bizim için ne anlama geldiği…

İşte ‘Yaşam Üzerine Söyleşiler’, bu ve bunun gibi birçok konuyu irdelerken, yüzyıllardır insanoğlunun kendine sorduğu “Bu evrende yalnız mıyız?” sorusuna doyurucu yanıtlar veriyor.

  • Künye: Chris Impey – Yaşam Üzerine Sohbetler: Astrobiyoloji Söyleşileri, çeviren: Özkan Akpınar, Boğaziçi Üniversitesi Yayınları, bilim, 534 sayfa, 2018

Gary B. Gorton – Finansal Krizleri Yanlış Anlamak (2018)

Bugünün ekonomistleri, krizlerin gelişini neden göremiyor?

Ekonomistler, 2007’den önce ABD’de bir daha finansal krizlerin yaşanmayacağını savunuyorlardı.

Fakat daha sonra ABD ekonomisinde büyük bir gedik yaratması yetmiyormuş gibi bütün dünya ekonomilerine de yansıyan 2008 krizi yaşandı.

Peki, ekonomistler nerede yanıldı?

Gary Gorton, tam da bu konunun izinde 1934-2007 arasında ABD’de neden hiç kriz yaşanmadığı olgusunu kapsamlı bir şekilde açıklıyor.

Gorton burada, 1934’ten beri krizleri önleyen başarılı düzenlemelerin finans sektöründeki yeniliklere yeterince ayak uyduramadığını, bunun sebebinin de bir yönüyle ekonomistlerin yanlış anlamaları olduğunu savunuyor.

Krizlerin hangi şartlarda ortaya çıktığı ve birbirini nasıl etkileyip tetiklediğini irdeleyen Gorton, ekonomistlerin, pek çok önemli hususu; örneğin sermaye piyasalarında ve bankacılık sisteminde yaşanan evrimi, yeni finans enstrümanlarını ve yeni para piyasalarının boyutunu ıskaladığını söylüyor.

Banka borcu ve likidite, kredilerde ani artışlar, ahlaki tehlikeler ve kurumların devasa büyüklükte olması gibi kilit meseleleri, krizin önemli faktörleri olarak ele alan Gorton, hem bugünün piyasalarını anlamamıza olanak verecek hem de gelecekteki olası finansal felaketleri öngörmemizi sağlayacak sağlam bir bakış açısı sunuyor.

  • Künye: Gary B. Gorton – Finansal Krizleri Yanlış Anlamak, çeviren: Mehmet Doğan, Boğaziçi Üniversitesi Yayınları, iktisat, 280 sayfa, 2018

Barbara D. Metcalf ve Thomas R. Metcalf – Modern Hindistan’ın Kısa Tarihi (2018)

İki yazarlı bu kitap, modern Hindistan tarihini başlı başına politik bir mesele olarak kapsamlı bir şekilde ele alıyor.

Çalışma, Babürlüler döneminden İngiliz sömürgeciliğine, 1947’de bölgenin Hindistan ve Pakistan adında iki ayrı ülkeye bölünmesine ve Hindistan’ın günümüzde dünyanın en büyük ekonomilerinden biri haline gelişine uzanan süreci ayrıntılı bir bakışla irdeliyor.

Barbara Metcalf ve Thomas Metcalf bunu yaparken de, kadınlar, azınlıklar ve mülksüzler gibi Hindistan toplumunun geniş kesimlerinin deneyimlerini izliyor, Hindistan’a dair alternatif tarihsel anlatılara yer veriyor, yanı sıra bölgeye dair egemen tarihsel anlatıları da sorguluyor.

Kitap ayrıca, Hindistan’a dair pek çok fotoğraf ve haritayla da zenginleştirilmiş.

  • Künye: Barbara D. Metcalf ve Thomas R. Metcalf – Modern Hindistan’ın Kısa Tarihi, çeviren: Zeynep Hale Akmak, Boğaziçi Üniversitesi Yayınları, tarih, 335 sayfa, 2018

Kolektif – Sinema Söyleşileri 2008 (2009)

‘Sinema Söyleşileri 2008’, 2008 yılı boyunca Boğaziçi Üniversitesi Mithat Alam Film Merkezi’nde oyuncu, yönetmen ve sinemaseverlerle yapılan söyleşi, panel ve sunumlardan oluşuyor.

Sinemacıları ve önemli sinemaseverleri kendi ağızlarından okuyabilme fırsatını sunan kitap, Türkiye sinemasının dünü, bugünü, filmler ve diziler üzerine eğlenceli ve öğretici sohbetleriyle dikkat çekiyor.

Yıllıkta, Derya Alabora, Halil Ergün, Genco Erkal, Ali Poyrazoğlu ve Rutkay Aziz gibi oyuncularla; oyunculuklarının yanı sıra yönetmenlikleriyle de öne çıkmış Uğur Yücel, Cem Özer ve Reis Çelik gibi isimlerle, ayrıca Türkiye sanat camiasının önde gelen başka isimleriyle yapılan söyleşiler bulunuyor.

  • Künye: Kolektif – Sinema Söyleşileri 2008, yayına hazırlayan: Ayşegül Oğuz ve Deniz Nilüfer Erselcan, Boğaziçi Üniversitesi Yayınları, sinema, 575 sayfa

Philip E. Auerswald – Kod Ekonomisi (2018)

İnsanlık tarihini meydana getiren ana unsurun kodun gelişimi olduğu, Philip Auerswald’in bu dikkat çekici çalışmasının ana tezi.

Auerswald bizi, neolitik dönemin basitliğinden modern zamanların karmaşıklığına doğru bir yolculuğa çıkararak, başta birbirinden apayrı görünen üç deneyimin, Taş Devri’nde kullanılan baltanın, Julia Child’ın mayonez tarifinin ve Burning Man festivalinin ortak yönünün kodun işleyişi olduğunu gösteriyor.

Kodun, insan medeniyetinin DNA’sı olduğunu belirten Auerswald, yüzyıllar içinde kodun nasıl geliştiğini ve bunun toplumsal ve ekonomik yapıda nasıl köklü kırılma ve dönüşümler yarattığını anlatıyor.

Kitabın irdelediği bir diğer önemli konu da, kodun gelişimi üzerinden bir gelecek okuması yapması, geleceğin ekonomisinin nasıl şekilleneceğine dair özgün öngörülerde bulunması.

  • Künye: Philip E. Auerswald – Kod Ekonomisi: Kırk Bin Yıllık Bir Tarih, çeviren: Mehmet Doğan, Boğaziçi Üniversitesi Yayınları, bilim, 278 sayfa, 2018

Ergun Kocabıyık – Dünyanın Fısıltısı (2015)

Dünyanın fısıltısında, yani doğanın tam göbeğinde, insanın ve onun binyıllara yayılan yaratısının yeri ve hükmü nedir?

İnsanın kendi anlattığı hikâyenin büyüsüne nasıl kapıldığını, başka bir deyişle insanın kendisi ve çevresi hakkındaki yanılgısını irdeleyen Ergun Kocabıyık, doğadaki “gizli metnin”, yani örtük söylemin izini sürüyor.

  • Künye: Ergun Kocabıyık – Dünyanın Fısıltısı, Boğaziçi Üniversitesi Yayınları

Douglas R. Hofstadter ve Daniel C. Dennett – Aklın G’özü (2009)

Bilişsel bilim profesörü Douglas R. Hofstadter ile felsefe profesörü Daniel C. Dennett’in kaleme aldığı ‘Aklın G’özü’nde, benlik, ruh, hayaller ve düşünceler, kapsamlı bir şekilde irdeleniyor.

“Ben kimim?”,

“Zihin nedir?”,

“Madde düşünebilir ya da hissedebilir mi?”,

gibi huzur kaçıran soruların yanıtlarını arayan yazarlar, akıl, yapay zekâ, zihin-beden ilişkisi konularındaki felsefi ve bilimsel düşünceleri tartışıyor.

İkilinin bu tartışmayı, edebiyattan bilime, felsefeden bilim-kurguya, evrim kuramından psikolojiye uzanan farklı disiplinler aracılığıyla yapması ise, eseri nitelikli kılan unsurların başında geliyor.

  • Künye: Douglas R. Hofstadter ve Daniel C. Dennett – Aklın G’özü: Benlik ve Ruh Üzerine Hayaller ve Düşünceler , çeviren: Füsun Doruker, Boğaziçi Üniversitesi Yayınları, inceleme, 471 sayfa

Nils J. Nilsson – Yapay Zekâ (2018)

Yapay zekâ, son zamanların yükselen trendlerinden.

Peki, sıradan okur bu konu hakkında neler biliyor?

Yapay zekâ alanında elli yıllık deneyimi bulunan Nils Nilsson’un bu çalışması, hem içeriden birinin tanıklığını sunmasıyla hem de geniş kapsamıyla bu önemli boşluğu doldurmaya aday.

Karmaşık matematik formülleri ve usanç verici bilgisayar jargonu yerine bol bol grafik sunan kitap, yapay zekâ programlarının nasıl işlediğini anlaşılabilir bir üslupla açıklıyor.

Bilimsel konulara meraklı okurların da, teknik ya da mesleki alanlarda çalışanların da, yapay zekâ araştırmacılarına, öğrencilere ve öğretmenlere de hitap eden çalışma, yapay zekâ çalışmalarının tarihini sunmasıyla da dikkat çekiyor.

Gelecekte yapay zekâ araştırmacılarının bilinçli makineler icat edeceklerine inanan Nilsson, o gün geldiğinde, bu makinelerin bizlerle ve birbirleriyle savaşmasını olanaksız kılacak bir toplumsal düzen inşa etmeyi başarıp başarmayacağımız gibi, yapay zekâ söz konusu olduğunda depreşen kimi endişelerimizi de yanıtlıyor.

  • Künye: Nils J. Nilsson – Yapay Zekâ: Geçmişi ve Geleceği, çeviren: Mehmet Doğan, Boğaziçi Üniversitesi Yayınları, bilim, 695 sayfa, 2018

Fatmagül Demirel – Adliye Nezareti (2009)

Fatmagül Demirel bu önemli çalışmasında, Osmanlı Devleti’nin son döneminde adliye teşkilatının yapısını, işleyişini ve toplumsal rolünü Adliye Nezareti bağlamında analiz ediyor.

Demirel bu analizi, nezaretin ilki 1879, ikincisi de 1911 yılında hazırlanan teşkilat nizamnamelerini temel alarak yapıyor.

Kitapta ele alınan kimi konular şöyle:

  • Adliye Nezareti’nin idari teşkilatı ve nezarete bağlı komisyonların işleyişiyle nezarete bağlı memurlar,
  • 1879 tarihinde çıkarılan Teşkilat-ı Mehakim Kanunu’yla kurulan mahkemelerin idari teşkilatı ve işleyişi,
  • Adliye müfettişlikleri, müddei-i umumilik, dava vekilleri ve mukavelat muharrirleri gibi, adli teşkilatta ilk defa ortaya çıkan yeni birimler…

Demirel’in çalışması, Osmanlı’nın adalet sisteminin nasıl bir değişim süreci izlediğini, kapsamlı olarak okurlara sunuyor.

  • Künye: Fatmagül Demirel – Adliye Nezareti: Kuruluşu ve Faaliyetleri, Boğaziçi Üniversitesi Yayınları, tarih, 344 sayfa

Kolektif – Doğu Asya’nın Politik Ekonomisi (2015)

Doğu Asya’nın ekonomik kalkınma, siyasi etkinlik yönünden üç önemli aktörü Çin, Japonya ve Güney Kore’yi irdeleyen ve Türkiye’nin bunlara yönelik politikasına odaklanan değerlendirmeler, bu kitapta bir araya getirilmiş.

Kitabın bir artısı da, ekonomik kalkınmada Japon modelini Türkiye ile karşılaştırmalı olarak ele alması.

  • Künye: Kolektif – Doğu Asya’nın Politik Ekonomisi, editör: K. Ali Akkemik ve Sadık Ünay, Boğaziçi Üniversitesi Yayınları