Büyük Selçuklu İmparatorluğu

Claude Cahen – Osmanlılardan Önce Anadolu (2021)

Göçebe koyun çobanı ve atlılardan oluşan Oğuz boyu, nasıl oldu da Anadolu’ya egemen oldu?

Claude Cahen, yeni bir baskıyla raflardaki yerini alan bu kitabında, 11. yüzyıldan itibaren kadınlarıyla, çocuklarıyla, hayvanlarıyla, gelenekleriyle atalarının Orta Asya’sından Anadolu’ya göç etmeye başlayan Türklerin serüvenini izliyor.

Cahen, Malazgirt Savaşı’ndan sonra Alp Arslan’ın Bizans Anadolu’sunu fethetmek gibi bir arzusu, yahut belirli siyasi amacı olmadığını, fakat hiçbir askeri veya idari dirençle de karşılaşmadığını ortaya koyuyor.

Aynı zamanda Büyük Selçuklu İmparatorluğu’nun kapsamlı bir tarihi olarak okunabilecek kitap, 13. yüzyıldan itibaren yeni gelen Türkmenlerin, yerli köylülerle iyi kötü barış içinde yaşayan bir grup olarak Anadolu’ya iyice yerleşmelerini sağlayan koşulları çok yönlü bir bakışla aydınlatıyor.

Künye: Claude Cahen – Osmanlılardan Önce Anadolu, çeviren: Erol Üyepazarcı, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, tarih, 420 sayfa, 2021

A. C. S. Peacock – Büyük Selçuklu İmparatorluğu (2020)

Daha önce ‘Selçuklu Devleti’nin Kuruluşu’ adlı önemli çalışması Türkçeye kazandırılan A. C. S. Peacock, şimdi de Büyük Selçuklu İmparatorluğu’nun tarihini çok yönlü bir bakışla izlediği bir başka eseriyle karşımızda.

Ortadoğu ve İslâm Tarihi alanına büyük katkılarda bulunmuş Peacock, yaklaşık 1040 ve 1157 yılları arasında Ortadoğu ve Müslüman Orta Asya’ya hâkim olmuş bu imparatorluğu, Avrasya bozkırlarından Kahire kapılarına uzanan yükselişinin altındaki dinamikleri irdeleyerek kitabına başlıyor.

Çalışmanın devamında da,

Selçuklu sultanlığında bozkır siyaset geleneği,
Selçuklular ve halifelik,
Sultanların yaşam tarzı,
Selçuklu sarayında kadınlar,
Selçuklularda bürokratlar ve idare,
Selçuklu ordusunun gelişimi ve mahiyeti,
Selçuklu dindarlığı ve din adamlarıyla ilişkiler,
Selçuklu hanefiliği ve diğer mezheplere yönelik siyaset,
Selçuklu İmparatorluğu’nun Yahudileri,
Selçuklu İmparatorluğu’nun Hıristiyan halkları,
Selçuklu topraklarının ekonomik ve toplumsal örgütlenişi,
Selçuklu şehirciliği,
Selçuklularda yaşamın örgütlenmesi,
Ve Selçuklunun bıraktığı miras gibi konular ele alınıyor.

Kitabın önemli bir katkısı da, kendileri de göçebe olan Selçukluların, bir “devlet” olarak göçebelere yönelik politikasını ve onlarla karşılıklı ilişkilerini de aydınlatması.

Künye: A. C. S. Peacock – Büyük Selçuklu İmparatorluğu, çeviren: Özkan Akpınar, İletişim Yayınları, tarih, 383 sayfa, 2020

İbrahim Kafesoğlu – Sultan Melikşah Devrinde Büyük Selçuklu İmparatorluğu (2014)

Babası Alparslan’dan sonra tahta çıkan Melikşah’ın hayatı ve çalışmaları hakkında kapsamlı bir inceleme.

İbrahim Kafesoğlu, Melikşah’ın çocukluğu ve veliahtlığını, Selçuklu’daki iç kavgaları yatıştırmasını, imparatorluğun sınırlarını genişletmesini, onun zamanında devlet teşkilatındaki dönüşümü ve veziri Nizamülmülk’ün icraatlarını araştırıyor.

Künye: İbrahim Kafesoğlu – Sultan Melikşah Devrinde Büyük Selçuklu İmparatorluğu, Ötüken Yayınları