Devrim Sevimay – Süreç (2009)

Gazeteci Devrim Sevimay, İçişleri Bakanı Beşir Atalay’ın 29 Temmuz tarihli “İnşallah Çözüm konusunda dünyaya örnek olacak bir Türkiye modeli oluştururuz. Gelin, bu sürece herkes katılsın” çağrısından sonra, Milliyet’te ‘Türkiye Kendi Modelini Arıyor’ adlı bir yazı dizisine başlamıştı.

Sevimay’ın on bir gün boyunca süren yazı dizisi, daha çok Hülya Avşar’ın söyledikleriyle dikkat çekmesine rağmen, Kürt sorununun çözümü konusunda birçok farklı fikri tartışmaya açmasıyla yankı uyandırmıştı.

İşte, söz konusu yazı dizisi, elimizdeki kitapta bir araya getirilmiş. 27 köşe yazarının dizideki yorumlara atfen kaleme aldıkları yazıları da, fotoğrafın tamamlanması için kitabın ikinci bölümüne alınmış.

Kitabın son bölümünde ise, Atalay’ın 29 Temmuz’da yaptığı ve gazetelerde ancak bir bölümü yayımlanan tarihi açıklamanın tam metni yer alıyor.

Yazı dizisinin tümünü bir arada görmek isteyenler için iyi bir fırsat.

  • Künye: Devrim Sevimay – Süreç, Özgür Yayınları, siyaset, 303 sayfa

Kolektif – Barış Açısını Savunmak (2015)

Türkiye’nin Kürt sorununun çözümünde önemli bir eşik olan Çözüm/Barış Süreci’ne ne oldu?

Bu soruyu, ülkenin demokratikleşme sorununu bağlamında irdeleyen eldeki kitap, Türkiye Barış Meclisi’nin süreç hakkında düzenlediği bir konferansta yapılmış sunumlar ile bir raporu barındırıyor.

Kitapta ele alınan kimi konular şöyle:

  • Barış Süreci’ne giden yol, Müzakereler sürecinde hukukun işleyişi,
  • Barış sürecinin toplumsallaşması,
  • Barış Süreci ve geçmişle yüzleşme,
  • Dünya deneyimleri ışığında Kürt meselesi ve çözüm,
  • Bölgesel gelişmelerin Çözüm Süreci’ne etkileri,
  • Kadınların gözüyle çözüm süreci,
  • Çözüm Süreci’nde medyanın rolü ve tavrı,
  • Çözüm Süreci hakkında kamuoyundaki algılar,
  • Barış Süreci’nde sivil toplumun rolü,
  • Çözüm Süreci’nde kırılmalar,
  • Paramiliter yapıların silahsızlandırılması,
  • Güney Afrika ve Kuzey İrlanda deneyimleri üzerinden barış müzakerelerinin kurumsal yapısı…

Siyasetçi, akademisyen ve hukukçuların katkıda bulunduğu bu değerli çalışma, Çözüm Süreci’nin yanı sıra, Gezi’den yeni anayasa çalışmalarına dek Türkiye’nin genel demokratikleşme sürecine de ışık tutacak nitelikte.

Kitaba katkıda bulunan isimler ise şöyle: Necmiye Alpay, Şemsa Özar, Hakan Tahmaz, Ahmet Faruk Ünsal, Arzu Yılmaz, Atilla Yayla, Ayşe Betül Çelik, Cuma Çiçek, Ebru Günay, Emel Ataktürk Sevimli, Evren Balta, Ferhat Kentel, Galip Dalay, Hakan Yılmaz, Harun Ercan, Levent Korkut, Maya Arakon, Mehmet Emin Ekmen, Murat Çelikkan, Nil Mutluer, Selma Irmak, Turgut Tarhanlı ve Yasemin İnceoğlu.

  • Künye: Kolektif – Barış Açısını Savunmak, hazırlayan: Necmiye Alpay ve Hakan Tahmaz, Metis Yayınları, siyaset, 368 sayfa, 2015

Cuma Çiçek – “Süreç” (2018)

Türkiye’de Kürt sorununun aşılması konusunda büyük ümitler yaratan çözüm süreci, her kesimin kendince dile getirdiği farklı gerekçeler nedeniyle sona erdi.

Şimdilerde, çözümsüzlüğün büyük krizler yarattığı 1990’lı yıllara, hatta ondan da kötü günlere dönmüş bulunuyoruz.

İşte Cuma Çiçek de bu nitelikli incelemesinde, Türkiye’nin Kürt çatışmasını tarihsel ve en önemlisi de karşılaştırmalı bir perspektifle irdeliyor.

Dünya deneyimleri ışığında, Kürt çatışmasının dünü, bugünü ve yarınını sınır-ötesi bağlamda inceleyen Çiçek, çatışmanın çözümü ve toplumsal barış inşasını, başka bir deyişle, Kürt çatışmasında müzakereye dönüş imkânlarını tartışıyor.

Çiçek kitabında,

  • Devlet-içi çatışmaların ve barış arayışlarının küresel ölçekteki seyrini,
  • Bu tür çatışmaların ortaya çıkış, şekilleniş ve sonlanma biçimlerini belirleyen temel parametreleri,
  • Filipinler/Bangsamoro ve Endonezya/Açe deneyimleri,
  • Türkiye’deki Kürt çatışmasının geçmişi,
  • Kürt çatışmasının diyalog ve müzakere yolu ile sonlanmasına dönük ilk arayışların ortaya çıktığı 1990’lı yılların ilk yarısında başlayan ateşkeslerden 2008-2011 Oslo Süreci’ne kadar olan dönemi,
  • Ve son diyalog süreci olan 2013-2015 Çözüm Süreci’nde yaşananları derinlemesine irdeliyor.

Yazar kitabının devamında da, Kürt çatışmasının bugünü ve yarınına bakarak Türkiye’nin Kürt meselesi ve Kürt çatışmasının temel parametrelerini tarihsel bir perspektifle analiz ediyor ve başarısız diyalog girişimlerinden sonra müzakereye dönüşün imkânlarını ve sınırlarını tartışıyor.

  • Künye: Cuma Çiçek – “Süreç”: Kürt Çatışması ve Çözüm Arayışları, İletişim Yayınları, siyaset, 367 sayfa, 2018

Mustafa Kılıç – Çözüm Süreci (2014)

Çözüm süreci konusunda muhafazakâr ve liberal Türk ve Kürt yazarlarından analizler.

Bu süreçte devletin attığı dişe dokunur pek bir adım olmadığı için Kılıç fazla iyimser, hatta biraz da romantik görünebilir.

Fakat çalışma, sürecin başlamasından hemen sonra kendisinin Diyarbakır-Batman hattında yaptığı geziler ile bölgenin nabzını tutan gözlemleriyle yine de ilgi çekmeye aday.

  • Künye: Mustafa Kılıç – Çözüm Süreci, Parafiks Yayınları, siyaset, 192 sayfa