Futbol – Dipnotski

Eray Emin Aydemir – Yeni Dünyanın Dini Futbol (2018)

Son dünya kupasının da gösterdiği gibi futbol, tüm dünyada en fazla müride sahip dindir.

Kim bilir, belki de daha fazlasıdır.

Eray Emin Aydemir de bu kitabında, tarihsel bir bakışla, bir oyun olarak ortaya çıkan futbolun daha sonra bütün toplumları adım adım etkileyişinin ve günümüzde bir dine dönüşmesinin hikâyesini anlatıyor.

Futbolun ne zaman icat edildiği, kolektif yapısı, bireyleri ve toplumları etkilemesinin altındaki dinamikler ve bunun gibi pek çok ilgi çekici konuyu irdeleyen Aydemir, çalışmasını taraftar hikâyeleri, futbol tarihinin ilginç olayları ve efsanevi oyuncuların efsanevi tavırlarıyla harmanlıyor.

Kitap bunun yanı sıra, Umberto Eco, Albert Camus ve Eduardo Galeano’nun futbolla ilgili değerlendirmelerine de yer veriyor.

Künye: Eray Emin Aydemir – Yeni Dünyanın Dini Futbol, Parga Yayıncılık, futbol, 127 sayfa, 2018

Mathias Roux – Sokrates Yeşil Sahalarda (2013)

SOKRATES YEŞİL SAHALARDA, Mathias Roux, çeviren: Barbaros Yanık, Tekin Yayınevi, felsefe, 176 sayfa

‘Sokrates Yeşil Sahalarda’, bir futbol maçının farklı dakikalarındaki pozisyonlardan yola koyularak felsefenin temel sorunsallarını tartışıyor. Mathias Roux bunun için, Fransa ve İtalya arasında oynanan 2006 Futbol Dünya Kupası’nın final maçını çıkış noktası olarak alıyor ve düşünce çalışmasını sahanın ve oyuna ait öğelerin çerçevesiyle sınırlı tutmayıp stat, ortamın havası, seyirciler, oyuncular, yorumcular, hakemler ve ekran başındakiler gibi boyutlarla da zenginleştiriyor. Yazar, sporun bir oyun olmak itibariyle eşsiz bir felsefi matris oluşturduğunu, futbolun analiz gücünü ve aklın kullanımını harekete geçirdiğini söylüyor.

Hasan Al – Kupa Başbakan’da (2012)

KUPA BAŞBAKAN’DA, Hasan Al, Heyamola Yayınları, futbol, 189 sayfa

Hasan Al ‘Kupa Başbakan’da’, Trabzonspor’a verilmesi gereken 2010-2011 Şampiyonluk Kupası’nın TFF tarafından bir türlü Fenerbahçe’den alınmamasını konu ediniyor. Süreci baştan sona değerlendiren Al, kupanın Trabzon’a neden verilmediğini, başlatılan hukuk mücadelesini aktarıp, bir anlamda bu olayı gündemde tutmayı amaçlıyor. Şikenin ayak seslerini, sahaya yansımalarını ve ardından yaşananları tespit ederek okurlarına sorumluluk çağrısında bulunan Al, Fenerbahçe’nin, Futbol Federasyonu, Kulüpler Birliği ve bir kısım medyanın desteğiyle bir “Pirus Zaferi” kazandığını, böylece Trabzonspor’un büyük bir soyguna maruz kaldığını belirtiyor.

Franklin Foer – Futbol Dünyayı Nasıl Açıklar? (2012)

FUTBOL DÜNYAYI NASIL AÇIKLAR?, Franklin Foer, çeviren: Harun İsmail Çırak, İthaki Yayınları, spor, 238 sayfa

Amerikalı gazeteci Franklin Foer ‘Futbol Dünyayı Nasıl Açıklar?’da, küreselleşme süreciyle birlikte dünya futbolunda gözlenen değişimleri, canlı örnekler ve keyifli bir üslupla izliyor. Holiganlık kültürünü irdeleyerek çalışmasına başlayan Foer, burada, küreselleşmenin ezeli rekabetlerdeki kadim düşmanlığı eritmedeki başarısızlığına kafa yoruyor. Yazar devamında da, futbol üzerinden bir ekonomi okuması yapıyor. Futbolun, küreselleşme sürecinde, gezegenin üzerinde işleyen diğer tüm ekonomilerden çok daha iyi depar attığını söyleyen Foer, dünya çapında ün yapmış futbol takımlarına dair ilgi çekici ayrıntılar sunuyor.

Halil Halit Toker – Futbol, Spor ve Oyun (2007)

FUTBOL, SPOR VE OYUN, Halil Halit Toker, Kaynak Yayınları, futbol, 160 sayfa

Halil Halit Toker ‘Futbol, Spor ve Oyun’ isimli bu kitabında, futbolun sahip olduğu sihrin, kendisinin spor ve oyun olarak taşıdığı özelliklerde aranması gerektiğini savunuyor. Toker, buradan hareketle, bir spor-oyun olan futbolun, insanın zekâ ve yeteneğini bireysel olarak geliştirmesine olanak tanıdığını; en ileri derecede kolektivizmi sağladığını; basit oynanıp herkese açık olduğunu; olabildiğince esnek ve yaratıcılığa açık olduğunu belirtiyor. Toker’in çalışması, Türkiye’deki spor ve futbol siyasetleri ile kapitalizm ve futbol ilişkisine de odaklanıyor.

Pascal Boniface – Futbol ve Küreselleşme (2007)

FUTBOL VE KÜRESELLEŞME, Pascal Boniface, çeviren: İsmail Yerguz, NTV Yayınları, futbol, 196 sayfa

Pascal Boniface, ‘Futbol ve Küreselleşme’de, bütün küresel olgulardan daha hızlı bir biçimde yayılan futbol tutkusunu jeostratejik bir düzlemde ele alıyor. Yazara göre, “Futbol İmparatorluğu”ndan daha küresel bir olgu yok, fakat bu imparatorluk, kendisini metazori yollarla değil, insanları barışçı yollardan fethetmiştir. Boniface, dünya futbolunun dinamikleri ve paradokslarını ele aldığı bu kitabında, fırsat buldukça, futbol tutkusunu da dile getiriyor. Uluslararası Stratejik İlişkiler Enstitüsü yöneticisi yazar, “Futbol, asla futbol değildir” diyor.