Etiket: Nahda Hareketi

Adil Baktıaya – Osmanlı Suriyesi’nde Arapçılığın Doğuşu (2009)

Adil Baktıaya ‘Osmanlı Suriyesi’nde Arapçılığın Doğuşu’nda, Suriye’de 19. yüzyıl ortalarında yaşanan ve genellikle “Nahda” kavramıyla tanımlanan edebi ve kültürel uyanışı ortaya çıkaran sosyoekonomik etkenleri ortaya koymayı amaçlıyor.

Kitabın ilk bölümü, 19. yüzyılda Suriye’de Batı nüfusunun artışını ve 19. yüzyılın teknolojik gelişmelerinin Suriye’deki etkilerini ele alıyor.

İkinci bölüm, Suriyelilerin siyasî yönelişlerini belirleyen tarihsel dönüm noktalarına odaklanıyor.

Baktıaya, çalışmasının son bölümünde ise, basım, yayın, dil, edebiyat gibi alanlarda yaşanan gelişmeleri ele alıyor, ardından Nahda içinde beliren siyasi eğilimleri ortaya koyuyor.

  • Künye: Adil Baktıaya – Osmanlı Suriyesi’nde Arapçılığın Doğuşu: Sosyo-Ekonomik Değişim ve Siyasi Düşünce, Bengi Yayınları, tarih, 432 sayfa

Dana Sajdi – Şamlı Berber (2018)

Tarihçi Dana Sajdi, daha önce yayınlanan ‘Osmanlı Laleleri, Osmanlı Kahvehaneleri’ isimli önemli derlemesiyle hatırlanacaktır.

Sajdi elimizdeki bu ilgi çekici çalışmasında ise, 18. yüzyılda Şam’da yaşamış bir berber olan İbn Budeyr’in enteresan hikâyesini anlatıyor.

Budeyr, sıradan bir berber değil.

Zira kendisi, hayatı boyunca şehrinde olup bitenleri kaydettiği ve daha sonra Şam hakkında çok önemli bir kaynak haline gelecek bir kitap yazdı.

Sajdi’nin çalışması, toplumsal ve entelektüel bir biyografi olarak nitelenebilecek İbn Budeyr’in hikâyesini eksen alarak bu dönemde ortaya çıkan okuryazarlığın, dönemin Şam’ında yarattığı olağanüstü dönüşümü inceliyor.

Kitabın en önemli katkılarından biri de, halk tabakası arasında okuryazarlık oranının yükseliş göstermesinin, Arap Rönesansı da denilen Nahda hareketiyle nasıl ilişkili olduğunu ayrıntılı bir bakışla tartışması.

Kitap, Osmanlı ve İslam tarihinde halk tabakasından bir insan hakkında yapılmış kitap formatında ilk mikrotarih çalışması.

  • Künye: Dana Sajdi – Şamlı Berber: 18. Yüzyıl Biladü’ş-Şam’ında Yeni Okuryazarlık, çeviren: Defne Karakaya, Koç Üniversitesi Yayınları, tarih, 267 sayfa, 2018

Adil Baktıaya – Osmanlı Suriyesi’nde Arapçılığın Doğuşu: Sosyo-Ekonomik Değişim ve Siyasi Düşünce (2017)

Osmanlı idaresi altındaki Suriye’de Arap milliyetçiliğinin ortaya çıkmasını sağlayan dinamikler nelerdi?

Bu sorunun yanıtını arayan Adil Baktıaya, Suriye’de 19. yüzyıl ortalarında yaşanan ve Nahda olarak adlandırılan toplumsal uyanışı doğuran sosyo-ekonomik etkenleri ve bunların siyasi sonuçlarını kapsamlı bir bakışla irdeliyor.

Çalışmanın ilk kısmı, 19. yüzyılda Suriye’de Batı nüfuzunun artışını ve 19. yüzyılın teknolojik gelişmelerinin Suriye modernleşmesine etkilerini araştırıyor.

Kitabın ikinci kısmı, Suriyelilerin siyasi yönelişlerini belirleyen tarihsel dönüm noktalarını inceliyor.

Burada tespit edilen dönüm noktaları 1860 Lübnan olayları ve Şam katliamı ile 1877-1878 Osmanlı-Rus savaşı.

Üçüncü kısımda, basım, yayın, dil, edebiyat gibi alanlarda yaşanan gelişmeler ele alınıyor ve Nahda içinde beliren siyasi eğilimler tespit ediliyor.

Bugünün Suriye’sini ve genel olarak Ortadoğu’yu daha iyi kavramak için iyi bir eser.

  • Künye: Adil Baktıaya – Osmanlı Suriyesi’nde Arapçılığın Doğuşu: Sosyo-Ekonomik Değişim ve Siyasi Düşünce, İletişim Yayınları, tarih, 408 sayfa