Etiket: Sema Erder

Sema Erder – Yeni Nesil Popülizm ve Kentsel Gerilim (2023)

Pendik İslâmcı siyasetin simgesel mekânlarından biri olarak gündeme gelmemiş olsa da neden çoğunlukla AKP’ye oy veriyor?

Sema Erder, bu bölgede kimi “beyaz Türklerin” AKP’nin yerel siyaset anlayışını destekleme dinamiklerini irdeliyor.

‘Yeni Nesil Popülizm ve Kentsel Gerilim’de Sema Erder, yaklaşık 25 yıl önce yaptığı Pendik araştırmasını yenileyerek, capcanlı bir kentsel değişim hikâyesi anlatıyor.

Bu hikâye üzerinden, Türkiye’nin toplumsal değişim dinamiklerine dair keskin gözlemlerde bulunuyor.

Pendik, hızlı kentleşme sürecinin vardığı “post-kentleşme” aşamasının hareketli bir sahnesidir.

Post-kentleşme de, küreselleşmenin bir veçhesi.

Nitekim Pendik, “dünya kenti İstanbul” olgusunun bir çehresini oluşturuyor.

Sema Erder, küreselleşmenin de farklı çehreleri olduğuna dikkat çekiyor.

Pendik’in karşısına dikilen sorular, “her yer” için geçerli: “Hangi küreselleşmeyle eklemleşmeli? Formelle mi? Enformelle mi? Yeraltıyla mı? Hepsiyle mi?”

Kitabın önemli başlıklarından biri de, yeni nesil popülizmin bir gerilim ekseni olarak “AK Camia” – “Beyaz Türkler” ilişkisi ve genel olarak yerel siyaset.

Kitaptan bir alıntı:

“Yeni nesil popülizmin sadece kendine biat etmeyen ya da dışladıkları cemaatleri değil, 1960 sonrasında sanayileşme hamleleri sonrasında oluşan yeni kentli esnaf/zanaatkâr, bürokrat ve teknokratlardan oluşan ücretli gelire sahip orta sınıfları ve örgütlerinden başka koruyucusu olmayan işçileri de dışladığını biliyoruz. Kentli orta sınıfları dışlayarak, küreselleşmeyle eklemlenmeyi sağlayan yeni orta sınıfları seçen yeni nesil popülizmin ürettiği ‘teknoloji kenti’ olarak Pendik, bu yeni ilişkileri gözlemlememize de imkân vermektedir.”

  • Künye: Sema Erder – Yeni Nesil Popülizm ve Kentsel Gerilim: Pendik Örneği, İletişim Yayınları, siyaset, 236 sayfa, 2023

Kolektif – Cumhuriyet: Asırlık Bir Muhasebe (2023)

Cumhuriyet’i kadınlar, siyasal düşünceler, toplumsal, siyasal, ekonomik, diplomatik değişim ve sanat açısından ele aldığımız bu eser ortaya çıktı. 100 yıllık Cumhuriyet’i

‘Cumhuriyet: Asırlık Bir Muhasebe’, özlü bir hesap özeti.

Yedi başlık altında, Türkiye Cumhuriyeti’nin 100 yıllık tarihinin yoğunlaştırılmış bir değerlendirmesi.

Kitaba katkıda bulunan yazarlar, Cumhuriyet’i kadınlar, siyasal düşünceler, toplumsal, siyasal, ekonomik, diplomatik değişim ve sanat açısından ele alıyor.

Aynı zamanda derlemeyi de hazırlayan Mehmet Ö. Alkan, “Cumhuriyet’in Siyasal Dönemeçleri” adlı yazısında, cumhuriyetin gelişme seyrini altı dönemsel bağlamda kat ediyor: Atatürk Cumhuriyeti, Milli Şef Cumhuriyeti, Demokrat Parti Cumhuriyeti, Dar-beler Cumhuriyeti, 12 Eylül Cumhuriyeti ve AKP Cumhuriyeti.

Sema Erder, kentleşme sürecini ele aldığı “Köylülükten Çıkışın Zorlu Halleri”nde, “post-kentleşme” ve şirket küreselleşmesinin etkisi altında inşaat ekonomi-politiğine dayalı “yeni nesil popülizmi” tartışıyor.

Aksu Bora, “Kadınların Yüz Yılı”nın, Cumhuriyet’in “Kız Evlatlar”ından Solun “Bacıları”na, 1980’lerin “Kadınları”na, AKP’nin “hanım kardeşleri”ne uzanan hareketli seyri üzerine düşünüyor.

Şevket Pamuk, “Cumhuriyet Ekonomisi”nin üç döneminde (korumacılık ve devletçilik; tarıma dayalı kalkınma ve ithal ikameci sanayileşme; neoliberal politikalarla dışa açılma) kopuş ve devamlılıkları analiz ediyor.

Gökhan Çetinsaya da, Cumhuriyet döneminin dış politikasını şekillendiren temel karakteristiklerin eleştirel bir analizinin ardından, bu politikadaki süreklilik ve değişimlere bakıyor.

Tanıl Bora, yüz yılın “ideolojik akışlar”ını, yani Türkiye’nin temel siyasi düşünce geleneklerini, dönemsel bağlamlar içinde gözden geçiriyor.

Ahu Antmen “Sanatın Yüzyılı”nda, Osmanlı-Cumhuriyet kopuş veya sürekliliğiyle ve tabii Batı’yla ilgili kültürel çatışmalar ve sentez arayışlarına odaklanıyor.

Sanatın hem canlı bir “yansıma,” hem de bizzat bir hayat alanı olduğunu göstererek…

Yedi tabloda, cumhuriyet tarihi panoraması…

  • Künye: Kolektif – Cumhuriyet: Asırlık Bir Muhasebe, derleyen: Mehmet Ö. Alkan, İletişim Yayınları, inceleme, 318 sayfa, 2023

Sema Erder – Zorla Yerleştirmeden Yerinden Etmeye (2018)

Türkiye tarihini, ülkenin iskân politikaları ekseninde yeniden okuyan ve bu bağlamda toplum mühendisliğini, bizzat bunun en etkili araçlarından biri olarak kullanılagelen iskân politikaları ekseninde tartışan çok önemli bir eser.

İşçi göçü, gettolaşma, gecekondulaşma, çocuk göçü, uluslararası göç, insan ticareti, yerel siyaset, kentsel gerilim gibi konularda yaptığı değerli araştırmalarıyla bildiğimiz Sema Erder, kitabında başlangıç olarak, iskân kurumunun, zorunlu göç aracılığıyla “toplum, devlet ve mekân” ilişkilerini nasıl yönettiğini irdeliyor.

Kitabın devamında ise şu konular tartışılıyor:

  • Osmanlı döneminde iskân kurumunun oluşumu, kurumsallaşması, işleyişi ve etkileri,
  • İskân kurumunun Osmanlı toplumunda savaşta ve barışta nasıl uygulandığı, kozmopolit toplumu nasıl ürettiği ve bunun toplumsal yaşamı ve farklı toplumsal kesimleri nasıl etkilediği,
  • Cumhuriyet’in kuruluş dönemindeki iskân kurumu ve uygulamalarının Batı Anadolu ve Doğu Anadolu’da farklılaşan karakteri,
  • Balkan göçü bağlamında iskân kurumunun dış göç kurumu olarak anlamı,
  • İç iskân uygulamaları bağlamında 1950’den bu yana değişen iskân anlayışı,
  • Afetler veya kamu yatırımları nedeniyle yerinden edilip mülksüzleştirilenler,
  • Yeni iskân kanununun inşaat sektörünün “kolaylaştırıcısı” olma işlevleri…

Künye: Sema Erder – Zorla Yerleştirmeden Yerinden Etmeye: Türkiye’de Değişen İskân Politikaları, İletişim Yayınları, kent çalışmaları, 312 sayfa, 2018

Sema Erder – İstanbul Bir Kervansaray (mı?) (2015)

Göç ve kentleşme alanlarında önemli çalışmalar yapmış Sema Erder, iç ve dış göçlerle sürekli yeniden yapılanan İstanbul’un sosyolojik dönüşümünün kaydını tutuyor.

İstanbul’a göç edenlerin bu kente taşıdıkları hayat tarzları, kentte gecekondunun doğuşu ve kentsel dönüşümün mağdur ve muhatapları konularında bir başucu kitabı.

  • Künye: Sema Erder – İstanbul Bir Kervansaray (mı?), İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları

Sema Erder ve Nihal İncioğlu – Türkiye’de Yerel Politikanın Yükselişi (2008)

İki yazarlı ‘Türkiye’de Yerel Politikanın Yükselişi’, İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin 1984-2004 tarihleri arasındaki yirmi yıllık çalışmalarını, yerel politika ekseninde inceliyor.

Yazarlar, 1986-1987’de yapmış oldukları bir alan araştırması üzerinden, o dönem tüm dünyada gözlenen yerelleşme hareketlerini, bu belediye üzerinden izliyor.

Çalışmanın en dikkat çeken yanı, yirmi yıl içinde İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin yerel yönetim ve yerel politika üretme anlamında ne denli değiştiğini gözler önüne sermesidir diyebiliriz.

Kitap, burada görevli kişilerin siyaset ve belediyecilik anlayışlarını da ele alarak, kapsamlı bir perspektif sunuyor.

  • Künye: Sema Erder ve Nihal İncioğlu – Türkiye’de Yerel Politikanın Yükselişi, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, siyaset, 179 sayfa