Taner Akçam – Ermeni Soykırımı’nın Kısa Bir Tarihi, Aras Yayıncılık (2021)

Pek çok kişi, Ermeni Soykırımının 1915-1918 yıllarını kapsayan bir dizi olaydan ibaret olduğunu düşünür.

Yaklaşık otuz yıldır Ermeni Soykırımı üzerine çalışan Taner Akçam ise, bunun bir olay değil bir süreç olduğunu ve 1878-1923 arasını kapsayan bu sürecin de, sadece Ermenileri değil Osmanlı Hıristiyan nüfusunun bir arada yaşama deneyimini de nasıl yok ettiğini anlatıyor.

Akçam’ın özet bir tarihçe olarak okunabilecek kitabı, soykırımın tarihine ilgi duyan, konuya dair temel bilgileri ve güncel tartışmaları merak eden okurlara özellikle hitap ediyor.

Akçam, her dört kişiden birinin Hıristiyan olduğu Osmanlı’nın demografik gerçekliğinde, soykırımın yalnızca Ermenilerle sınırlı kalmadığını, süreç boyunca Hıristiyan unsurların sosyal ve kültürel olarak yok edildiğini, Cumhuriyet politikalarının da farklı yollarla bu süreci devam ettirdiğini belirtiyor.

Kitap, bu yok oluş sürecini, imha kararını alan özneleri ve alandaki failleri daha iyi kavramak için birebir.

  • Künye: Taner Akçam – Ermeni Soykırımı’nın Kısa Bir Tarihi, Aras Yayıncılık, tarih, 192 sayfa, 2021

Dicle Akar, Matthias Bjørnlund ve Taner Akçam – Soykırımdan Kurtulanlar (2019)

Milletler Cemiyeti 1921 yılında, Ermeni Soykırımı’ndan hayatta kalan Ermeni kadın ve çocukların bulunması ve yeniden yaşama kazandırılmaları için Halep’te, Halep Kurtarma Evi olarak adlandırılan bir örgüt kurdu.

Kabul Evi veya Cemiyet Evi olarak da adlandırılan bu kurum, Milletler Cemiyeti ve Ermenilerin Danimarkalı Dostları adlı bir kuruluş tarafından birlikte yönetiliyordu.

Kurtarma Evi’ne gelen kadın ve çocuklar için özel defterler tutuldu.

Çocuk ve kadınlar hakkında tutulan toplam kayıt 1.700 civarındadır.

Hayatta kalmayı başaran bu insanlar, Osmanlı İmparatorluğu’nun hemen her bölgesinden ve çok farklı sosyal, politik ve ekonomik koşullardan gelmişlerdi ve her biri soykırım sırası ve sonrasında başlarından geçenleri anlatıyor.

İşte bu önemli çalışma, bu tutanaklardan seçilmiş 300 civarında kayda yer veriyor.

Kitabın yazarları da, kayıtlardan yaptıkları seçmelerin başına üç ayrı önsöz yazmış.

Bu kapsamlı önsözler, konunun anlaşılması için son derece önemli arka plan bilgileri sunuyor.

Dicle Akar, tüm kayıtların içerikleri hakkında genel bir döküm çıkarıyor ve istatistiki bilgiler veriyor.

Matthias Bjørnlund, Milletler Cemiyeti ve Danimarka Arşivleri başta olmak üzere, dönemin önemli yayınlarını da tarayarak Halep Yetimhanesi’nin hikâyesini yazıyor.

Taner Akçam ise, Osmanlı belgelerine dayanarak, soykırım sırasında yetimlere yönelik izlenen politikaların esaslarını açıklıyor.

  • Künye: Dicle Akar, Matthias Bjørnlund ve Taner Akçam – Soykırımdan Kurtulanlar: Halep Kurtarma Evi Yetimleri, İletişim Yayınları, tarih, 332 sayfa, 2019

Kolektif – 1909 Adana Katliamı (2015)

Bu kitap, 1894-96 Ermeni katliamları ile 1915 soykırımı arasında bir ara halka olan 1909 Adana katliamına dair çok önemli üç belge sunuyor.

Bu belgeler, Garabet Çalyan’ın “Adana Vakası ve Mesulleri”, Artin Arslanyan’ın “Adana’da Adalet Nasıl Mahkûm Oldu?” ve Osmanlı Meclisi milletvekili Hagop Babigyan’ın Adana olayları hakkında Meclis’e sunmak üzere yazdığı rapor.

Kitapta, Taner Akçam imzalı Adana’da yaşananlara dair kapsamlı bir önsözle açılıyor.

  • Künye: Kolektif – 1909 Adana Katliamı, derleyen: Ari Şekeryan, Aras Yayıncılık