Etiket: 1924 Anayasası

Dinçer Demirkent – Bir Devlet İki Cumhuriyet: Türkiye’de Özyönetim ve Merkeziliğin Anayasal Dinamiği (2017)

Türkiye’de cumhuriyetin anayasal anlamı nedir?

Bu sorunun yanıtını arayan Dinçer Demirkent, Türkiye’nin anayasal düzeninin, iki karşıt kuruluşa dayanan, iki karşıt cumhuriyet ve bu bağlamda seyreden mücadelelerle biçimlendiğini belirtiyor.

Bu mücadelenin kurucu meclislere yansıdığını söyleyen Demirken, 1921 Anayasası’nın yerellik, 1924 Anayasası’nın da merkeziyetçilik vurgusuyla öne çıktığını ve bu durumun egemenliğin kullanılması açısından cumhuriyetin iki farklı ve karşıt kuruluşundan birini tercih etmek anlamına geldiğini savunuyor.

Kitap bu bağlamda, şu soruların yanıtını arıyor:

  • Sınıf çatışması sonucu yoğunlaşan talepler, cumhuriyet kurumlarını nasıl esnetti?
  • Kürtler ve gayri Müslim azınlıklar siyasal birliğin neresinde?
  • Din, cumhuriyet kurumlarını nereye kadar zorladı?
  • Kadınların cumhuriyet içindeki yeri nedir?

Bu sorulara doyurucu yanıtlar veren çalışma, Türkiye’deki anayasa tartışmaları açısından önemli bir kaynak.

  • Künye: Dinçer Demirkent – Bir Devlet İki Cumhuriyet: Türkiye’de Özyönetim ve Merkeziliğin Anayasal Dinamiği, Ayrıntı Yayınları, hukuk, 256 sayfa

Ergun Özbudun – 1924 Anayasası (2012)

  • 1924 ANAYASASI, Ergun Özbudun, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, hukuk, 88 sayfa

 

Ergun Özbudun, uzun süre önce 1921 Anayasası’na dair kaleme aldığı bir çalışmadan sonra, şimdi de 1924 Anayasası konusunda benzer bir değerlendirmeye koyuluyor. Özbudun çalışmasına, 1924 Anayasası’nın yapım süreciyle başlıyor. Yazar burada, Anayasa üzerindeki Meclis görüşmeleri ve siyasal akımları ve 1924 Anayasası’nda daha sonra yapılan değişiklikleri anlatıyor. Yazar çalışmasının devamında da, 1924 Anayasası’ndaki temel nitelikler ile genel hükümleri ve yasama, yargı, yürütme organlarının nasıl tanımlandığını irdeliyor; Anayasa’nın temel hak ve hürriyetler ile yerel yönetimleri nasıl değerlendirdiğini inceliyor.