Dennis P. Hupchick – Balkanlar (2025)

Dennis P. Hupchick’in bu çalışması, karmaşık ve çalkantılı bir coğrafya olan Balkanların tarihini kapsamlı bir şekilde ele alıyor.

Özgün adı ‘The Balkans from Constantinople to Communism’ (‘Konstantinopolis’ten Komünizme Balkanlar’) olan kitap, Bizans İmparatorluğu’nun sonundan başlayarak, Osmanlı hakimiyeti, ulus devletlerin ortaya çıkışı, Balkan Savaşları, Birinci ve İkinci Dünya Savaşları ve Soğuk Savaş dönemi gibi önemli dönüm noktalarını inceliyor.

Yazar, Balkanların tarihini sadece siyasi olaylar üzerinden değil, aynı zamanda bölgenin kültürel, dini ve etnik çeşitliliğini de göz önünde bulundurarak analiz ediyor. Bu çeşitliliğin hem bölgeye zenginlik kattığını hem de çatışmalara zemin hazırladığını vurguluyor. Hupchick, Balkanların tarihini, Batı ve Doğu arasında bir köprü olarak konumlandırıyor ve bu coğrafyanın Avrupalılaşma sürecini detaylı bir şekilde inceliyor.

Kitap, Balkanların siyasi ve sosyal tarihini anlatırken, aynı zamanda bölgenin ekonomik yapısını, eğitim sistemini ve kültürel hayatını da ele alıyor. Yazar, Balkanların tarih boyunca büyük güçlerin çekişme alanı olması nedeniyle sık sık istikrarsızlık yaşadığını ve bu durumun bölge halkının hayatını derinden etkilediğini vurguluyor.

Kitap, Balkan tarihi hakkında kapsamlı bir bilgi edinmek isteyenler için önemli bir kaynak. Kitap, bölgenin karmaşık tarihini anlaşılır bir dille anlatırken, aynı zamanda okuyucuyu düşünmeye ve kendi yorumlarını yapmaya teşvik ediyor.

Kitap, Türkçe’de şimdiye kadar yayımlanmış en kapsamlı Balkan tarihidir.

Özetle, Hupchick’in çalışması, Balkanların zengin ve çalkantılı tarihini, Bizans’tan komünizme uzanan geniş bir zaman diliminde inceliyor. Kitap, bölgenin kültürel, siyasi ve sosyal yapısını anlamak isteyenler için değerli bir kaynak.

  • Künye: Dennis P. Hupchick – Balkanlar: İki Dünya Arasında Bir Tarih, çeviren: Cengiz Yolcu, Vakıfbank Kültür Yayınları, tarih, 544 sayfa, 2025

Andrew Baruch Wachtel – Dünya Tarihinde Balkanlar (2009)

Halen Northwestern Üniversitesi’nde dekan olarak görev yapmakta olan Andrew Baruch Wachtel ‘Dünya Tarihinde Balkanlar’da, son yıllarda özellikle savaşlar, bölünmeler ve siyasi çalkantılarla gündeme gelen, zengin bir kültürel çeşitliliğe sahip Balkanlar’ın tarihini kapsamlı bir bakışla inceliyor.

Çalışmasına, tarihöncesinden Bizans İmparatorluğu’na kadar Balkanlar’ın tarihini anlatarak başlayan Wachtel, sınır bölgesi ve kaynaşma potası olarak Balkanları ve Ortaçağ’da, Osmanlı egemenliğinde, uzun 19. yüzyılda ve 20. yüzyılda Balkanlar’ın coğrafi, sosyal, etnik ve kültürel yapısını ayrıntılı bir bakışla anlatıyor.

  • Künye: Andrew Baruch Wachtel – Dünya Tarihinde Balkanlar, çeviren: Ali Cevat Akkoyunlu, Doğan Kitap, tarih, 156 sayfa

Feriha Büyükünal – Manastır – İstanbul (2009)

Feriha Büyükünal’ın ‘Manastır-İstanbul’u, aile büyüklerinin Manastır’daki hayatlarına ve kendisinin doğduğu, büyüdüğü İstanbul’a dair anılarından oluşuyor.

Büyükünal, bir dönem Osmanlı’nın önemli uç şehirlerinden biri olan Manastır’da yaşayan aile büyüklerinin hikâyelerini okurla paylaşırken, Balkanlar’daki bu küçük kentin fiziksel, sosyal özelliklerini, Osmanlı ve Türkiye Cumhuriyeti tarihi ekseninde veriyor.

Yazar, kitabının İstanbul başlıklı ikinci bölümünde ise, doğduğu ve büyüdüğü bu kenti, kaybolan değerlerini merkeze alarak anlatıyor; 1940 ve 1950’lerden başlayarak, İstanbul’un yok edilen dokusunu, önemli siyasî olayları ve İstanbul’da gündelik hayatı sunuyor.

  • Künye: Feriha Büyükünal – Manastır – İstanbul, Molla Bayırı No: 2, Avcıol Yayınları, anı, 320 sayfa

Avlonyalı Ekrem Bey – Osmanlı Arnavutluk’undan Anılar (2006)

  • OSMANLI ARNAVUTLUK’UNDAN ANILAR, Avlonyalı Ekrem Bey, çeviren: Atilla Dirim, İletişim Yayınları, anı, 323 sayfa

Avlonyalı Ekrem Bey’in anıları, 1885-1912 zaman aralığında geçiyor. Dolayısıyla bu anılar, Osmanlı İmparatorluğu’nun son otuz yılına tanıklık ediyor. Avlonyalı ailesi, Osmanlı İmparatorluğu’nun yüzyıllar boyunca Arnavutluk’taki egemenliğini sürdürmek için işbirliği yaptığı ailelerden biri. 19. yüzyılda bir isyanın başını çekmiş olmalarına rağmen, İmparatorluğun çöküşüne kadar hem yerel hükümranlığını sürdürmüş hem de Osmanlı’ya yönetici kadrolar vermeye devam etmişti. Bilindiği gibi, Osmanlı’da 1903-1908 yılları arasında sadrazamlık yapan Mehmet Ferit Paşa da bir Avlonyalı’ydı. Avlonya ailesinin önemli bir ismi olan Ekrem Bey’in bu anıları da, Osmanlı’nın Balkanlar’da ve özellikle de Arnavutluk’taki geleneksel egemenlik sisteminin nasıl işlediğini ve nasıl çöktüğünü tasvir ediyor. Anılar, Osmanlı’nın son dönemine ışık tutmalarıyla, önemli bir tarihi belge niteliğinde.