Doğan Kitap – Dipnotski

Selçuk Şirin – Ya Adalet Ya Sefalet (2023)

Şimdi umutsuzluğa teslim olma zamanı değil!

Bizi buraya ne coğrafya ne de “kader” getirdi.

Bizi buraya geçmişteki tercihlerimiz getirdi.

Şimdi Türkiye’nin önünde bir yol ayrımı var.

Ya sefalette ısrar edeceğiz ya da yeni bir hikâye yazmak için yola çıkacağız. Tercih bizim.

Hem iyi bir araştırmacı hem de en karmaşık meseleleri herkese anlatabilecek kadar güçlü bir yazar olan Selçuk Şirin, “Ümitsiz olsam iki yılımı bu kitaba vermezdim” diyor.

Şirin bu çalışmasında, Türkiye’nin acilen çözülmesi gereken 7 temel meselesini verilerle ve yaşanmış gerçek insan hikâyeleriyle ortaya koyuyor, her bir soruna tarihimizden ve dünyadan iyi örneklerle somut çözümler sunuyor.

Şirin, bu 7 temel sorunu şöyle sıralıyor: istihdam, barınma, sağlık, eğitim, çevre, toplumsal güven ve yaşam kalitesi.

Okudukça Türkiye’ye bakışınız değişecek, kendinizi daha umutlu ve güçlü hissedeceksiniz.

Çünkü değişim ümit etmekle başlar.

Kitap, Türkiye’nin daha saygın bir noktaya ulaşması için önemli ipuçları taşıyor.

‘Ya Adalet Ya Sefalet’, rakamlar, bilimsel kaynaklar ve yaşayanların kendi tecrübeleri ile bezenmiş çok önemli bir eser.

Künye: Selçuk Şirin – Ya Adalet Ya Sefalet: Daha Yaşanır Bir Türkiye İçin 7 Mesele 7 Reçete, Doğan Kitap, inceleme, 240 sayfa, 2023

Hacer Foggo – Askıda Hayatlar (2022)

Yokluğun öyküsü, yok oluşun, bitişin, her gün yeniden tükenişin öyküsüdür.

Hacer Foggo bu çarpıcı çalışmasında, yokluğa ve yoksulluğa kilitlenen, yokluk ve varlık arasında görünmeyenlerin öykülerini anlatıyor.

Yıllardır yoksulların, kentsel dönüşümle yerlerinden edilenlerin yanında yer alan Foggo, ‘Askıda Hayatlar’da Türkiye’nin görünmeyen yüzünü gösteriyor, duyulmayan sesini duyuruyor.

Kitaptan bir alıntı:

“Derin yoksulluk aynı zamanda bir sosyal dışlanma sorunu. Susan Sontag’ın ‘Başkalarının Acısına Bakmak’ adlı kitabında söylediği gibi, ‘gerçekliğin, seyirlik bir manzaraya dönüşmesi’ hali bütün bu yaşananlar. Patates, soğan kuyruğu, ekmek kuyruğu ve sonunda da yokluk/yoksunluk, sizi ‘Askıda ne var?’ arayışına kadar götürüyor.

Askıda geçen hayatların karşısında bir çözüm, bir politika üretmesini beklediklerimiz, duymak istediğimiz politikalar yerine, derinleşen yoksulluğun bir ‘güvenlik’, bir ‘vatan savunması’ sorunu olduğunu söyleyerek ve herkesin de böyle düşünmesini isteyerek yoksullar üzerinde baskı kuruyorlar. Hatta o kadar ileri gidiliyor ki kendileri yoksulluk yaşamasa da yoksulluk içinde yaşayanlar için ‘menüler’, ‘küçük porsiyonlar’, ‘yarım simitler’ öneriyorlar. Bütün bunlar işe yaramadığında da ‘İş beğenmiyorlar’ diye suçluyorlar.”

Künye: Hacer Foggo – Askıda Hayatlar: Yoksulluk Günlükleri, Doğan Kitap, inceleme, 216 sayfa, 2022

Veysel Ulusoy – Ekonominin Pusulası (2022)

Ekonominin pusulası bir kez şaştığında, bugün yakından deneyimlediğimiz gibi bizim hayatımız da cehenneme döner.

Kamuoyuna açıkladığı gerçek ekonomik ve toplumsal verilerle gündem yaratan ENAG’ın kurucularından olan Veysel Ulusoy, ekonominin verili sorunları hakkında aydınlatıcı bilgiler sunuyor.

Ulusoy, enflasyon, ekonomik büyüme, işgücü piyasası ve verimlilik gibi ekonomik değerlere farklı açılardan baktığı; bunları makro ve mikroekonomik düzeyde ayrıntılarıyla ve uluslararası karşılaştırmalı analizlerle tartıştığı bu kitapta ekonominin şaşan pusulasına yeni bir yön öneriyor.

Bu rehber nitelikteki kitapta ele alınan kimi konular şöyle:

Fiyatların oluşumu, ev halkı ve üreticilerin davranışlarıyla nasıl değişir?
Fakirleştiren büyüme ve kırılgan beşli: Türkiye’nin konumu.
Kalkınma ve büyümenin dayanılmaz hafifliği. Ne kadar kalkınıyor ve büyüyoruz?
Neden durmadan borçlanıyoruz, bu durumdan çıkmanın yolları nedir?
Dövizle yatırım yapılır mı?
Gençlik ve gençlerin istihdamı: Kalkınmanın temel anahtarı.
Ekonomide temel göstergelerin açığa çıkardığı gerçekler?

Ulusoy burada, öncelikle ekonomide piyasa kavramını açıklayarak değişik özellikleri ve onların toplumsal refahı artırmadaki önemini irdeliyor, ardından ekonomiyi yapısal özelliklerine göre analiz ediyor ve sorunlara çözüm yolları sunuyor.

Kitaptan bir alıntı:

“Ekonominin pusulası şaştığında toplumun geleceği hakkında sorular, sorgulamalar ve tartışmalar daha da artar. Öyle ki, bu tartışmalar sokağın her alanına, kahvehane köşelerine, yüksek binalardaki çalışma alanlarına ve sosyal medyadaki mecralara kadar taşınır ve zamanla derinleşerek bazen de faydalı teorilere dönüşür.”

Künye: Veysel Ulusoy – Ekonominin Pusulası, Doğan Kitap, iktisat, 280 sayfa, 2022

Harrod Buhner – Bitkilerin Gizli Öğretileri (2022)

“Doğa’nın bilgi sisteminde, büyük bir bilgelik şehri kurmaya yetecek kadar çok bina olduğunu da gördüm.”

Doğayla kuracağımız sağlıklı bağ, manevi açıdan bizi besler, dünyaya bakışımızı köklü biçimde dönüştürür.

Harrod Buhner bu kitabında, doğanın bilgisini, bitkilerin tıbbi kullanımları ve dünyayla daha derin bir ilişki içinde olmanın meziyetlerini anlatıyor.

Yazar burada, Doğa’nın mekanik bir yapısı olduğuna dair ısrarıyla tanımlanan, çok belirgin bir kavrama ve algı biçiminin içine gömülmüş Batı kültürünün karşısına, bütüncül, sezgisel ve derinlemesine algı olarak tanımlanabilecek başka bir düşünme ve duygulanma biçimine dayalı kadim bilgeliği koyuyor.

‘Bitkilerin Gizli Öğretileri’, bu kadim bilgi toplama biçiminin nasıl ortaya çıktığını ve hem genel hem de spesifik alanlarda nasıl kullanılabileceğini anlatıyor.

Buhner’e göre bu yöntem, bitkilerin tıbbi kullanımlarının keşfedilmesinden hasar görmüş bir organ sisteminin canlı gerçekliğine, çiftçilik faaliyetlerinden mantar miselleri ağaçlar arasındaki karşılıklı ilişkiye, balinaların zekâsından ekosistemlerin, her şeyin birbiriyle bağlantılı olduğu yapısına kadar her şeye uygulanabilir.

Künye: Harrod Buhner – Bitkilerin Gizli Öğretileri: Doğanın Doğrudan Algılanmasında Kalbin Zekâsı, çeviren: Özge Onan, Doğan Kitap, inceleme, 408 sayfa, 2022

Naomi Klein – Yanıyoruz (2021)

Yaşadığımız ekolojik krizde aslan payı olan gelişmiş ülkeler sorunun çözümü için kılını bile kıpırdatmıyor.

Naomi Klein, dört bir yanı sarmış bu yangını çok geç kalmadan nasıl söndürebileceğimizi tartışıyor.

‘Yanıyoruz’, Klein’in iklim değişikliği konusunda son yıllarda yayımlanmış yazılarını ve yaptığı konuşmaları bir araya getiriyor.

Klein kitabında, meselenin önemini bir kez daha yüksek sesle dillendiriyor, tabloda payı olan gelişmiş ülkelere, Yeşil Yeni Düzen ve benzeri anlamlı politikaları bir an önce hayata geçirmeleri için çağrıda bulunuyor.

Künye: Naomi Klein – Yanıyoruz: Yeşil Yeni Düzen Üzerine (Ateşli) Fikirler, çeviren: Elif Sema Mutlu, Doğan Kitap, ekoloji, 352 sayfa, 2021

Selen Baranoğlu – Sınırları Aşmak (2021)

Tükettikçe mutsuzlaşıyoruz…

Yalnız kendimizi değil, doğayı ve canlıları da yok ediyoruz.

Selen Baranoğlu, bu önemli çalışmasında, günümüzün en tehlikeli hastalığı haline geldiğini söylediği her yönüyle tüketim hastalığını anlatıyor.

‘Sınırları Aşmak’, aşırı tüketim hastalığının teşhis ve tedavi yöntemlerini sunuyor, hem bireysel hem küresel anlamda iyileşmenin reçetesini veriyor.

Tüketim hastalığının çağımızın vebası olduğunu belirten Baranoğlu, tüketim hastalığının kökenlerini inceliyor, tüketimin tarihine göz atıyor, geçmişten bugüne, tüketim kavramı ve alışkanlıklarının insanlıkla beraber nasıl evrimleştiğini, bu evrimin nedenlerini açıklıyor.

Yazar ardından da tüketim hastalığının bireysel ve küresel belirtilerini ve ondan sonra da hastalığın nasıl tedavi edileceğini anlatıyor.

Künye: Selen Baranoğlu – Sınırları Aşmak, Doğan Kitap, inceleme, 192 sayfa, 2021

Ece Güner Toprak – Başarabiliriz: Demokratik Bir Anayasa Önerisi (2021)

“Türk tipi” başkanlık sistemi, bu ülkeye yarar getirmekten ziyade büyük zararlar verdi.

Hukukçu Ece Güner Toprak ise, daha 2017 referandumundan önce Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne karşı toplumu ilk uyaranlardan olmuştu.

Toprak’ın elimizdeki kitabı ‘Başarabiliriz’ ise, her seviyeden okurun rahatça anlayabileceği; somut, sade ve anlaşılır demokratik bir yeni anayasa önerisi sunuyor.

Türkiye, yeni anayasa kabul edildiğinden bu yana büyük sorunlarla boğuşuyor.

Ülke; ekonomi, demokrasi, adalet, devletin kurumsal yapısı gibi pek çok alanda ağır bir krizin içinde debelenip duruyor.

Toprak’ın çalışması, bir alternatif var mı diye merak edenlere, güçlü bir alternatif sunuyor ve hukukun iyileşmesiyle ekonominin de iyileşeceğini belirtiyor.

Kitap, somut, gerçekçi, ayrıntılı, demokratik bir anayasa reformu önerisi, güçlendirilmiş parlamenter sistem önerisi sunarak 21. yüzyılı yakalayabilen, Cumhuriyetin ilkeleriyle uyumlu bir vizyon ve kilit yapısal reform önerileri barındırıyor.

Künye: Ece Güner Toprak – Başarabiliriz: Demokratik Bir Anayasa Önerisi, Doğan Kitap, hukuk, 640 sayfa, 2021

Bülent Şık – Bizi Yeryüzüne Bağlayan Hikâyeler (2020)

İklim değişikliği, biyoçeşitlilik kaybı, yaygın kimyasal kirlilik gibi küresel ölçekte seyreden büyük sorunların yarattığı bir büyük krizin içindeyiz.

Yeryüzündeki hayatın büyük ölçüde yok olmasına, insan “uygarlığı”nın bütünüyle çökmesine yol açabilecek bir kriz bu.

Bu krizi yeni yöntem ve tekniklerin geliştirilmesi ya da bilim ve teknolojide gerçekleştirilecek “ilerleme” ile çözebileceğimizi düşünmek gerçek bir yanılgı.

Zira yaşadığımız krizin toplumsal hayata gömülü açlık, yoksulluk, savaş ve çatışmalar, sömürü, güvencesizlik, yerinden olma, göçmenlik, mültecilik gibi sorunlarla sıkı bağlantıları var.

İşte Bülent Şık bu çalışmasında, içinde olduğumuz kriz hallerini insan dışındaki canlıları da anlatıma dahil ederek ekoloji, gıda, beslenme ve gastronomi odağında ele alıyor.

Kitap, yeryüzündeki hayatın içinde yer alan canlı türlerinin birbirleriyle nasıl sıkı bağlara sahip olduğunu, insanın yeryüzündeki hayattan kopmasının, kendini izole ederek bir başka yere, bir başka gezegene gitmesinin neden içinde bulunduğumuz krizi çözemeyeceğini, dolayısıyla bu krizin tek çözümünü neden yeryüzünde aramamız gerektiğini daha iyi kavramamız için çok iyi fırsat.

Künye: Bülent Şık – Bizi Yeryüzüne Bağlayan Hikâyeler, Doğan Kitap, ekoloji, 304 sayfa, 2020

Robert Misik – Şipşak Marx (2016)

Karl Marx güncelliğini yitirmedi, hâlâ yaşıyor.

Bu kitap, Marx düşüncesine giriş yapmak isteyenlere Marksçı düşünce ve yaşam dünyasını serimliyor.

Marx’ın yabancılaşma, kapitalizmin hareket yasaları, kapitalizmin çelişkileri ve geleceği gibi kavramlarını açıklayan kitap, Marx’ın günümüzde de neden güncelliğini koruduğunu göstermesiyle önemli.

Künye: Robert Misik – Şipşak Marx, çeviren: Şeyda Öztürk, Doğan Kitap

Hakan Tartan – Son Ses (2016)

Gazetedeki ölüm ve anma ilanlarını 100 yıllık bir süreçte ele alan ilginç bir çalışma.

Hakan Tartan, sıradan insanlardan bilim insanları ve siyasetçilere ait pek çok ölüm ve anma ilanının peşine düşüyor ve bunların kendisinde yarattığı duyguları kaleme döküyor.

Kitap, her şeyde olduğu gibi, bu 100 yıllık zaman aralığında ölüm ve anma ilanlarındaki değişimi de kayda geçiriyor.

Künye: Hakan Tartan – Ölümün İlanı: Son Ses, Doğan Kitap