Etiket: Caz

Şevket Akıncı – Öteki Caz (2021)

Caz tarihi üzerine çok yönlü bir telif eser arayanlar, bu kitabı muhakkak edinsin.

20 yıldır caz tarihi dersleri veren Şevket Akıncı’nın kapsamlı çalışması, ana akım cazın dışında kalan birçok müzik türünü de ele almasıyla ayrıca dikkat çekiyor.

Gerek ana akım cazı gerekse de özgür caz, özgür doğaçlama, postmodern caz, noise gibi konuları ele alan Türkçe kaynakların sayısı oldukça azdır.

‘Öteki Caz’, Şevket Akıncı’nın 20. ve 21. yüzyıla odaklanarak kaleme aldığı bir caz tarihi kitabı.

Yaklaşık 20 yıl önce vermeye başladığı caz tarihi dersleri süresince cazın tanımının genişlediğini, ana akım caz dışında kalan birçok müzik türünün de ele alınması gerektiğini düşünen Akıncı kitaba “Müzik nedir?”, “Gürültü nedir?” gibi tanımlar ve yaklaşımlarla başlayarak “yeni müzik/özgür müzik” kavramına değiniyor.

Ardından cazın doğuşu ve evrimi, özgür caz, çağdaş müzik, İkinci Chicago Okulu, özgür doğaçlama, izlenimci caz, postmodern caz, 1980’ler ve sonrası ile günümüz müzik endüstrisini hem dönemler arası hem de kültürler ve yaklaşımlar arası etkileşimlerle beraber ele alıyor.

“Uluslararası haberleşmenin kolaylaşmasıyla değişik kültürlerin etkileşim içinde bazen başat, bazen yoğun, bazen de ikinci derecede rol oynadıklarını yadsımak doğru olmaz. Ornette Coleman’ı anlamak için caz tarihine, AMM’i anlamak için çağdaş müziğin tarihine de bakmak lazım; Japon cazını anlamak için fluxus hareketini anlamak, John Zorn’u anlamak için postmodernizmi anlamak lazım,” diyen Akıncı, kitapta Derek Bailey, Peter Brötzmann, Mats Gustafsson gibi özgür caz ve özgür doğaçlama müzisyenleriyle yapılan söyleşilere de yer veriyor.

Ayrıca kitabın son iki bölümünde Akıncı’nın “Türk Öteki Cazı” adını verdiği ve özgür müzik yapan birçok Türkiyeli müzisyen ve Okay Temiz ile yaptığı söyleşiler bulunuyor.

  • Künye: Şevket Akıncı – Öteki Caz, Pan Yayıncılık, müzik, 528 sayfa, 2021

Geoff Dyer – Ama Güzel (2021)

‘Ama Güzel’, caz hakkında yazılmış en muhteşem kitaplardan biri.

Çağdaş İngiliz yazınının ünlü isimlerinden Geoff Dyer, cazın efsane isimlerini ve onların çalkantılı hayatlarını kurgusal ve kuramsal bir üslupla anlatıyor.

Metaforik ve şiirsel tarzını iyi yansıtan bu kitabında Dyer, fotoğraflardan ve kimi tarihsel anekdotlardan, özellikle de müzikal evrenden ona kalanlardan yola çıkarak, caz müziğin o kendine has dünyasında okurunu keyifli bir yolculuğa çıkarıyor.

Bu bol tınılı anlatıda, Duke Ellington, Harry Carney, Lester Young, T. Monk, Bud Powell, Ben Webster, Chet Baker, Charles Mingus ve Art Pepper’ı gibi pek çok isim karşımıza çıkıyor.

Çalışma, hem önceki yüzyılı yakıp kavuran müzikal bir hareketin, cazın gelişimini yakından izlemeye olanak sağlaması hem de Siyah Amerikan müziğinin tarihsel bir çerçevesini sunmasıyla dikkat çekiyor.

‘Ama Güzel’, sadece caz müziğe ilgi duyanların değil bütün müzik tutkunlarının da kitaplığında bulunması gereken bir eser.

  • Künye: Geoff Dyer – Ama Güzel, çeviren: Soner Sezer, Everest Yayınları, müzik, 240 sayfa, 2021

Ted Gioia – Caz Standartları (2020)

Caz tarihine yön vermiş ünlü besteler üzerine usta işi bir repertuar çalışması.

Caz tarihçisi Ted Gioia ‘Caz Standartları’nda, iki yüz elliden fazla caz bestesini karşımıza çıkarıyor.

Yazar, bu besteleri tanıtmakla yetinmiyor, her bir bestenin söz yazarını, kimlerin kaydettiğini ve caz tarihindeki yerini ayrıntılı bir şekilde açıklıyor.

Özellikle caz tutkunlarının severek okuyacağı çalışma, anekdotlar ve uzman yorumlarıyla da zenginleşmiş.

  • Künye: Ted Gioia – Caz Standartları: Bir Repertuar Rehberi, çeviren: Meltem Kılıçcı, Alfa Yayınları, müzik, 648 sayfa, 2020

Aaron Copland – Yeni Müzik (2015)

Özgünlüğüyle 20. yüzyıl müzik tarihine yeni bir yön vermiş caz müziğinin gelişiminin nitelikli ve kapsamlı bir analizi.

1900-1960 zaman aralığına odaklanan çalışma, caz müziğinin ilk zamanları ve gelişimi hakkında çok iyi bir rehber.

Türün Avrupa’da yavaş yavaş ortaya çıkışı, cazın Amerika kıtasındaki gelişimi ve bu yeni müziğe katkıda bulunmuş önde gelen besteciler, Aaron Copland’in burada irdelediği kimi ilgi çekici konular.

  • Künye: Aaron Copland – Yeni Müzik, çeviren: Ali Cenk Gedik, Yazılama Yayınları