Simon Jenkins – Keltler (2024)

Günümüzden 2.600 yıl önce, Fransa’daki Rhone Nehri kıyısında Yunanlar bir ticaret kolonisi kurdular.

Karşılarına dillerini anlayamadıkları, kendilerinden farklı giyinen, tavırları ve davranışları farklı bir kavimle karşılaştı.

Savaşçı oldukları kadar zenginliklerini gösteren lüks ürünlere ilgili bu sert mizaçlı topluluk, şatafatlı kıyafetler giyen, süslü ziynet eşyaları kullanan şeflerin idaresindeydi.

Bir asır sonra, Yunan coğrafyacı Hecataeus bu halkı Keltoi/Keltler olarak adlandırdı ama üzerlerindeki sır perdesi o günden bugüne hâlâ tam anlamıyla kalkmadı.

  • Kimdi bu Keltler?
  • Hangi dili konuşuyorlardı?
  • Akrabaları kimlerdi?
  • Orta Avrupalı bir halk oldukları halde Britanya Adaları’na ne zaman göçtüler?
  • Sadece sahip oldukları zenginliği göstermeyi seven, sert görünümlü, savaşçı bir insan topluluğu muydu?
  • Yoksa tarihsel bir hayal ürününden mi ibaretler?
  • Peki, bütün bu bilinmezler ve yarım cevaplar arasında günümüzde Kelt mirası nasıl yaşatılıyor?

Ünlü İngiliz tarihçi Simon Jenkins bu kitabında; Keltlerin kökenlerini, inançlarını, sanatlarını ve toplumsal yapılarını derinlemesine inceliyor.

Keltlerin yalnızca savaşçı özelliklerini değil aynı zamanda zengin kültürel mirasını, dillerini ve günlük yaşamlarını kapsamlı bir şekilde inceleyerek okuyucuyu tarihsel bir yolculuğa çıkarıyor.

Avrupa’nın dört bir yanına yayılmış olan Kelt toplumlarının etkisini ve mirasını ele alırken, Keltlerin modern dünyadaki yerini de anlatıyor.

Simon Jenkins, dünya tarihinde hakları yeterince teslim edilmeyen, konumları tartışmalı bir halk olan Keltlerin tarihini güncel verilerin ışığında, ikna edici yorumlarla okurlara sunuyor.

‘Keltler: Antik Çağın Gizemli Halkı’nda Avrupa’nın kadim halklarından Keltlerin sürükleyici ve ilgi çekici hikâyesini bütün yanlış anlamalardan ve tespitlerden sıyrılmış şekilde bulacaksınız.

  • Künye: Simon Jenkins – Keltler: Antik Çağın Gizemli Halkı, çeviren: Bekir Çelikcan, Kronik Kitap, tarih, 296 sayfa, 2024

Peter Berresford Ellis – Kelt Mitleri ve Efsaneleri (2022)

Bir Kelt bilge size “asla yeni bir yol uğruna bildiğin yoldan ayrılma” diyorsa sözlerini mutlaka ciddiye alın.

Ya da başınızın büyük derde girmesini istemiyorsanız “denizkızı” ile “deniz kızı”nı birbirine karıştırmayın.

Çünkü “denizkızı” muzip ve sevimlidir fakat “deniz kızları” hayatınıza mal olabilir.

‘Kelt Mitleri ve Efsaneleri’, Alplerin kuzeyinde yaşayan ilk Avrupalı halkın sıcak ve coşkulu hikâyelerine, eğlendirirken aynı zamanda düşündüren sonsuz bir iyimserlik atmosferine davet ediyor.

Neredeyse binlerce yıl boyunca Avrupa tarihini şekillendiren ve İber Yarımadası’ndan Anadolu’ya uzanan bir coğrafyada düşmanlarını tetikte bırakmış bu usta demirci savaşçılar, Antik Çağ’ın en gizemli topluluklarından biri olarak keşfedilmeye devam ediyor.

‘Kelt Mitleri ve Efsaneleri’, Kelt tarihi uzmanı Peter Berresford Ellis’in İrlanda, Man Adası, İskoçya, Galler, Cornwall ve Bretonya kültürlerine ayırdığı her bir bölümle, Kelt mitolojisini araştırmaya meraklı okuyucular için eşsiz bir kaynak bilgisi de sunuyor.

Bu kitapta dört beyaz kuğuya dönüşen Lir’in çocuklarına, İrlanda’nın baş ozanı tarafından lanetlenen kralın başından geçenlere, bir öyküyü anlatırken gerçeklere asla sadık kalmayan denizci Gilaspick’in girdiği bahislere, Tuna Nehri’ne ismini veren Danu’nun çocuklarının bulut üstündeki yolculuklarına, hatta Kocakarı’nın Uzun Deri Torbası dâhil Kelt ozanlarının büyüleyici efsanelerine tanık oluyoruz.

  • Künye: Peter Berresford Ellis – Kelt Mitleri ve Efsaneleri, çeviren: Ekin Duru, Say Yayınları, mitoloji, 640 sayfa, 2022

Felix Müller – Kelt Sanatı (2021)

Keltler, Antik Çağ’da varlık göstermiş bir medeniyet olsa da, estetiği günümüze hitap eden bir süsleme tarzına sahipti.

Kelt sanatını en iyi tanıyan isimlerden olan Felix Müller de, yeni arkeolojik çalışmalara dayanarak Kelt sanatının kendine has yaratıcı özelliklerini aydınlatıyor.

Keltler, kültürlerini bize kendi bakış açısından aktarabilecek bir tarih yazımından ne yazık ki yoksun bir halktı.

Bundan dolayı onlarla ilgili bilgileri, kendi ilgileri ölçüsünde ele alan Romalı ve Yunan yazarlardan öğreniyoruz.

Bu halk hakkında üçüncü bir kişiye güvenmeksizin bir şeyler öğrenmek istiyorsak, daha ziyade, son 20-30 yılda Alpler’in kuzeyinde önemli ilerlemeler kaydeden arkeolojik çalışmalara başvurmamız gerekiyor.

Keltlere ait takılar, gündelik araç gereçler, sikkeler, heykeller ve silahlara baktığımızda, estetiği günümüze hitap eden süsleme tarzları ve ifade biçimleri gözümüze çarpar.

İşte, uluslararası alanda Kelt sanatını en iyi tanıyan uzmanlardan biri olarak bilinen Müller de, bin yıldan fazla bir zaman diliminde ortaya çıkan Kelt sanatına, bu sanatın kendine has yaratıcı özelliklerine ve Antik Çağ’ın en büyük halklarından biri olan Keltlerin hayatında sanatın yerine ışık tutuyor.

  • Künye: Felix Müller – Kelt Sanatı, çeviren: Arif Ünal, Runik Kitap, sanat tarihi, 127 sayfa, 2021

Bernhard Maier – Druidler: Kelt Halklarının Gizemli Rahipleri (2021)

Hıristiyanlık öncesi dönemde, Eski Çağ’da yaşamış, tarihin en gizemli halklarından biri olan Kelt Druidleri üzerine rehber bir çalışma.

Bernhard Maier, Druidler hakkındaki hakikatleri aydınlattığı gibi onlarla ilgili efsanelerle de yüzleşiyor.

Kitabın ilk yarısında, Roma öncesi dönemde yaşayan Druidlerin Yunan ve Romalı yazarların edebî ve tarihî eserlerindeki tasvirleriyle modern arkeolojik buluntular karşılaştırılıyor.

Kitabın ikinci yarısında da, Druidlere dair sonraki dönemlerde ortaya çıkan düşüncelerin Avrupa kültür ve din tarihi çerçevesinde nasıl dönüştüğü ele alınıyor.

Maier çalışmasının değerlendirme kısmında ise, tarihsel Druidler hakkındaki mevcut bilgilerimizi modern yazarların fantastik yorumlarıyla karşılaştırıyor ve güvenilir tarihsel bilgiler ile modern spekülasyonlar arasındaki şaşırtıcı uçurumu, özel olarak Avrupa’nın yabancı ve geçmiş dinlerle olan ilişkileri bağlamında anlaşılır kılıyor.

Maier bu kitabıyla, Druidler hakkında hem Antik Çağ’da birer filozof, yargıç ve din adamı olarak yaşamları hem de Orta Çağ’dan günümüze kadar tarihte ve efsanelerde sürdürdükleri varlıkları hakkında çok önemli bilgiler veriyor.

  • Künye: Bernhard Maier – Druidler & Kelt Halklarının Gizemli Rahipleri, çeviren: Atilla Dirim, Runik Kitap,  tarih, 122 sayfa, 2021