Kenan Göçer – Oğuz Atay (2023)

Türk edebiyatında belki en çok başlanamayan, en çok bitirilemeyen ve en çok da ironi-oyun dışında ele alınamayan metinlerin yazarıdır Oğuz Atay.

‘Yunus Emre Aslında Ne Dedi?’ ile başlayıp ‘Dostluk Felsefesi’ adlı eserle devam eden ve üçlemenin üçüncü halkası olarak düşünülen ‘Oğuz Atay’ adlı bu tinbilimsel çalışma da öncekiler gibi izonomik bir izleği sürdürüyor.

“İlan” edilişinin yüzüncü yılında Cumhuriyet’in “kurulabilmesi” için cumhuriyetçilerin ve edebiyat cumhuriyetinin önüne yeni yöntem ve önerilerle çıkıyor Atay.

Kenan Göçer, edebiyat dışı alandan ve fakat Türkçenin içinden bir bakışın imkânlarını kullanarak alanlar arası (interdisipliner, halitik) bir okumayla o yöntem ve önerileri açmayı ve anlamlandırmayı deniyor.

  • Künye: Kenan Göçer – Oğuz Atay: Sevgi-Para Geriliminde Atay’ın Sofrası ve Türkiye’nin Ruhu’na İzonomik ve Tinbilimsel Bir Yaklaşım, Pan Yayıncılık, inceleme, 184 sayfa, 2023

Murat Gülsoy – 602. Gece (2009)

Murat Gülsoy, alt başlığı ‘Kendini Fark Eden Hikâye’ olan ‘602. Gece’ başlıklı elimizdeki incelemesinde, yazma eylemi üzerine ayrıntılı bir şekilde düşünüyor.

Jorge Louis Borges’in “Hiçbiri, tüm o gecelerin içindeki büyülü 602. gece kadar altüst edici değildir.” cümlesinden hareketle o gecenin izini süren Gülsoy, sanatın ve edebiyatın temsil sorununa odaklanıyor; modernizmin edebi mirasını çok yönlü bir bakışla tartışıyor.

Söz konusu tartışmaya, Ahmet Hamdi Tanpınar, Oğuz Atay ve Orhan Pamuk gibi Türkiye modern edebiyatının önde gelen üç ismi üzerinden katkı sunan Gülsoy, bunun biraz da, kendi edebiyatı için bir kök arayışının ifadesi olduğunu söylüyor.

  • Künye: Murat Gülsoy – 602. Gece, Can Yayınları, inceleme, 197 sayfa

Füsun Akatlı – Öykülerde Dünyalar (2008)

‘Öykülerde Dünyalar’ isimli bu kitap, Füsun Akatlı’nın öykü ve öykü yazarları üzerine kaleme aldığı denemelerini bir araya getiriyor.

Akatlı, son dönem Türkiye edebiyatının en zengin ve verimli türü olarak tanımladığı öykü türünde emek veren birçok yazara odaklandığı denemelerinde, hem ele aldığı yazarı hem de öyküsünü inceleme/eleştiri süzgecinden geçiriyor.

Haldun Taner, Yusuf Atılgan, Tomris Uyar, Nezihe Meriç, Füruzan, Leyla Erbil, Selçuk Baran, Sevgi Soysal, Oğuz Atay, Ferit Edgü, Orhan Duru, Adalet Ağaoğlu, Peride Celal, Selim İleri, Hulki Aktunç, Murathan Mungan, Nedim Gürsel, Abidin Dino ve Necati Tosuner, Akatlı’nın lezzetli denemelerine konu olan isimlerden birkaçı.

  • Künye: Füsun Akatlı – Öykülerde Dünyalar, Kırmızı Yayınları, deneme, 268 sayfa

Oğuz Cebeci – Komik Edebi Türler (2008)

Edebiyat kuramcısı Oğuz Cebeci, ikinci kitabı ‘Komik Edebi Türler’de, edebiyatın parodi, satir ve ironi türlerine odaklanıyor.

Kitabı dikkate değer kılan başlıca unsur, Cebeci’nin bu türlerde eser veren yazarları, ağırlıklı olarak Türkiye edebiyatından seçmesi.

Oğuz Atay ve Ahmet Hamdi Tanpınar’ın ironi; Selim İleri’nin parodi ve Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın da satir türünde yazan isimler olarak incelenmesi, çalışmada ilgi çeken örneklerden birkaçı.

Kitap, komik edebi türlere dair kapsamlı bir analiz sunmasının yanı sıra, bu analizi örnek yapıtlar üzerinden gerçekleştirmesiyle de, Türkiye edebiyatı incelemelerine özgün ve değerli bir katkı sunuyor.

  • Künye: Oğuz Cebeci – Komik Edebi Türler, İthaki Yayınları, inceleme, 397 sayfa