Ferit Edgü’nün “yakın dostlarım” dediği kimi yazar ve ressamları farklı yönleriyle irdelediği denemeleri, ‘Buluşmalar’da.
Albert Camus’den Malcolm Lowry’ye, Robert Walser’dan Beckett’a, Kafka’dan Sait Faik’e, Tezer Özlü’den Can Yücel’e pek çok yazar ve Bedri Rahmi’den Turan Erol’a, Chagall’dan Avni Arbaş’a, Sarkis’ten Jean Dubuffet’ye ve Semiha Berksoy’a birçok ressam, Edgü’nün özgün yorumlarıyla karşımıza çıkıyor.
İlk baskısı 1978 tarihli, literatürde Yüksel Arslan üzerine yayınlanmış ilk kitap.
Mazhar Şevket İpşiroğlu, Orhan Duru, Ferit Edgü ve Selahattin Hilav’ın yazılarını, bunun yanı sıra Arslan’ın anılarını bir araya getiren çalışma, bilhassa Yüksel Arslan’ın sanatının ilk dönemlerine dair bilinmeyenleri aydınlatmasıyla önemli bir boşluğu dolduruyor.
Ferit Edgü külliyatına önemli bir katkı sunan, yazarın söyleşi ve deneme yazıları bu kitapta…
Edgü, modern Türk romanının gelişiminden yazarın kurmaca dünyasına ve kendi yazma deneyimine birçok konuyu irdelerken, Melih Cevdet, Oktay Rifat, Ahmet Oktay ve Orhan Duru gibi, Türkiye edebiyatının önde gelen simalarına dair değerlendirmelerde de bulunuyor.
Jale Özata Dirlikyapan, nitelikli çalışması ‘Kabuğunu Kıran Hikâye’de, Türkiye öykücülüğünde önemli bir yer tutan 1950 kuşağını inceliyor.
Aralarında Ferit Edgü, Orhan Duru, Leyla Erbil, Bilge Karasu, Feyyaz Karacan, Onat Kutlar, Demir Özlü, Adnan Özyalçıner gibi öncü kalemlerin bulunduğu 1950 kuşağı öykücülüğünü çok yönlü bir bakışla irdeleyen Dirlikyapan, kitabının ilk bölümünde, Türkiye’de siyasal ve toplumsal değişimin yoğun olarak yaşandığı, buna koşut olarak edebiyatta da geçmişle hesaplaşmanın, Batı etkisinin desteğiyle yenilenme çabalarının ve yeni kümelenmelerin görüldüğü 1950’li yılların bir panoramasını çiziyor.
Çalışmanın ikinci bölümü, dönemin edebiyat ortamını ve öykü tartışmalarını ele alıyor. Üçüncü bölümde yazar, 1950 kuşağının ilk yenilikçi öykücülerini, dördüncü bölümde ise yeni öykücülüğün içerik ve biçim öğelerini inceliyor.
Adnan Özyalçıner’in hazırladığı ‘Benim İstanbul’um’, okurlarına, yaşayan, devinen İstanbul’un dünden bugüne uzanan bir haritasını sunmayı amaçlıyor.
Kitapta, Özyalçıner’in yanı sıra, Türkiye edebiyatının önde gelen isimlerinin İstanbul’un farklı yönlerini konu edinen öyküleri yer alıyor.
On beş yazarın metinlerinden oluşan kitap, aynı zamanda Ferit Öngören’in çizgileriyle de zenginleştirilmiş.
Özyalçıner’in yanı sıra, kitaba öyküleriyle katılan isimler şöyle: Atilla Birkiye, Cengiz Bektaş, Deniz Kavukçuoğlu, Enver Ercan, Gülsüm Cengiz, Ferit Edgü, Hilmi Yavuz, Semra Aktunç, Hulki Aktunç, Kemal Özer, Orhan Alkaya, Tuğrul Tanyol, Uğur Kökden ve Üstün Akmen.
Biri yazmaya düşkün bir çizer, diğeri çizime düşkün bir yazarın mektuplaşmaları.
1957-2008 arasını kapsayan bu mektuplar, bu iki ünlü ismin sanat yaklaşımını ortaya koyduğu gibi, dönemin sanat ortamına dair pek çok detay barındırıyor.
Kitap, Yüksel Arslan’ın metin dışı 40 deseniyle de zenginleşmiş.
Yüksel Arslan, Ferit Edgü arasındaki yazışmalar, çizerin askerliğini yaptığı (Eleşkirt 1957) yıl başlıyor.
Yine bu bölümde, Ferit Edgü Paris’e gittiğinde Yüksel Arslan’ın kendisine gönderdiği “çiziktirmeler” yer alıyor.
İkinci bölümde, 1975-2008 tarihleri arasında karşılıklı mektuplaşmalar, üçüncü bölümde ise, fotoğraf albümü, imzalı kataloglar, kitaplar ve Ferit Edgü’nün ikinci kitabı ‘Bozgun’ için Yüksel Arslan’ın yaptığı desenler yer alıyor.
Alternatif bir tarih, çünkü her yazar, klasik bir tarihsel anlatı yerine, bu yıllar içinde yaşadıklarının kendi bireysel dünyalarındaki yansımalarından süzüp aktarıyor.
Dolayısıyla çalışma, herkesin kendi cephesinden Türkiye’yi anlattığı ve doğumlar, ölümler, aşklar, hüzünler, gözyaşları ve kahkahaların çepeçevre sardığı tarihsel bir anlatı.
Ülkenin yaşadığı dönüşümü tarihi gelişmelerden ziyade, bunların birey üzerindeki etkileri bağlamında konu edinmesiyle dikkat çeken kitapta, Oktay Akbal’dan Dağlarca’ya, Peride Celal’den Leylâ Erbil’e, Erdal Öz’den Ferit Edgü’ye birçok ismin değerlendirmeleri bulunuyor.
Yazılarıyla kitaba katılan isimler ise şöyle:
Oktay Akbal, Fazıl Hüsnü Dağlarca, Erhan Bener, Arif Damar, Hıfzı Topuz, Peride Celal, Semavi Eyice, Nezihe Meriç, Orhan Koloğlu, Demir Özlü, Adnan Özyalçıner, Giovanni Scognamillo, Ahmet Necdet, Leylâ Erbil, Ece Ayhan, Tahsin Yücel, Uğur Kökden, Hilmi Yavuz, Ferit Edgü, Doğan Hızlan, Önay Sözer, Fikret Demirağ, Ataol Behramoğlu, Pınar Kür, İnci Aral, Erdal Öz, Süreyya Berfe, Ahmet İnam, Necati Tosuner, Hulki Aktunç, Selim İleri, Sina Akyol, Hüseyin Peker, Cemil Kavukçu, Tuğrul Tanyol, Feridun Andaç, Yıldırım B. Doğan, Buket Uzuner, Haydar Ergülen, Turgay Fişekçi, Ahmet Soysal, Adnan Özer, Mario Levi, Nalan Barbarosoğlu, İhsan Oktay Anar, Can Kozanoğlu, İbrahim Baştuğ, Özcan Karabulut, Cem Mumcu, Aslı Erdoğan, Hakan Senbir, Derya Erkenci, Levent Yılmaz, Elif Şafak, Şebnem İşigüzel, Ece Temelkuran, Angutyus, Feryal Tilmaç, Berrin Karakaş, Pınar Öğünç, İdil Önemli, Hakan Bıçakçı, Aziz Kedi, Çağlayan Çevik, Saro Dadyan, Çağla Özbek, Feyyaz Yiğit, Anıl Helvacı ve Ebru Demetgül.
‘Şimdi Saat Kaç’, Ferit Edgü’nün 1970’lerden itibaren, yazın ve resim sanatı üzerine yazdıklarından yapılmış bir seçmeden oluşuyor.
Ahmatova, Aragon, Borges, Camus, Dostoyevski, Kafka, Michaux, Sartre, Turgut Uyar, Bacon, Aliye Berger, Cezanne, Abidin Dino, Arif Dino, Dubuffet, Eren Eyüboğlu, Modigliani ve Picasso, Edgü’nün denemelerinde okurun karşısına çıkacak isimlerden birkaçı.
Edgü’nün “Niçin yazmak?” ve “Neyi yazmak?”tan öte “Nasıl yazmak?” sorusunun yanıtını aradığı denemeleri, bu isimler üzerinden sanat yapıtını, yaratıcılığı ve sanat yapıtının ölümsüzlüğünü irdelemeleriyle ilgi çekiyor.
Kitabın önsözü de, Onat Kutlar tarafından kaleme alınmış.
“Söyledim değil mi, teknem kayalara çarpıp battı.
Ve kendimi burada buldum.”
Ferit Edgü’nün ilkin 1977 yılında yayımlanan ‘Hakkâri’de Bir Mevsim’i, bu cümleyle açılıyor.
Özgün atmosferi, sıra dışı karakterleri, gerçekçi ve fantastik öğeleri harmanlamadaki ustalığı ve özellikle olağanüstü dil kullanımıyla öne çıkan roman, yayımlandığı tarihten bugüne Türkiye edebiyatını derinden etkilemiş, yanı sıra dünyanın farklı dillerine çevrilmiş yapıtlardan.
Roman, o zamanlar en fazla eşkıyalık öyküleriyle ülke gündeminde yer edinen, zorlu sosyo-ekonomik ve siyasi şartları pek bilinmeyen ülkenin doğusunu daha görünür kılmasıyla da ayrı bir öneme sahip.
İşte, romanın elimizdeki bu edisyonu, eserin 40. yıl özel baskısı.
‘Hakkâri’de Bir Mevsim’i özel basımı, ciltli, özel kâğıdı ve tasarımıyla görmek ayrı bir güzellik.
Kaçmaz denilen türden, arşivlik bir edisyon.
Künye: Ferit Edgü – Hakkâri’de Bir Mevsim, Sel Yayıncılık, roman, 194 sayfa
‘Öykülerde Dünyalar’ isimli bu kitap, Füsun Akatlı’nın öykü ve öykü yazarları üzerine kaleme aldığı denemelerini bir araya getiriyor.
Akatlı, son dönem Türkiye edebiyatının en zengin ve verimli türü olarak tanımladığı öykü türünde emek veren birçok yazara odaklandığı denemelerinde, hem ele aldığı yazarı hem de öyküsünü inceleme/eleştiri süzgecinden geçiriyor.
Haldun Taner, Yusuf Atılgan, Tomris Uyar, Nezihe Meriç, Füruzan, Leyla Erbil, Selçuk Baran, Sevgi Soysal, Oğuz Atay, Ferit Edgü, Orhan Duru, Adalet Ağaoğlu, Peride Celal, Selim İleri, Hulki Aktunç, Murathan Mungan, Nedim Gürsel, Abidin Dino ve Necati Tosuner, Akatlı’nın lezzetli denemelerine konu olan isimlerden birkaçı.
Dipnotski 