Etiket: Robert Darnton

Robert Darnton – Eski Rejim’de Yeraltı Edebiyatı (2022)

Bu kitap on sekizinci yüzyılda dağılan bir dünyanın parçalarını bir araya getiriyor.

Devrim öncesi Fransa’da yasadışı edebiyatın üretimi ve yayılmasıyla hayat bulan bir dünyadan, yeraltı dünyasından söz ediyoruz.

O günlerde işin içindekiler hariç kimsenin görmediği bir yerdi ve şimdiye kadar öyle büyük bir tarihin altına gömüldü ki, ne kadar kazılırsa kazılsın gün yüzüne çıkarılması imkânsızmış gibi görünebilir.

O halde, tüm bu parçaları bir araya getirmeye kalkışmanın anlamı ne?

Cevaben ilk olarak tarihçinin en önemli görevlerinden birinin, eski dünyaların yeniden inşası olduğunu söyleyebiliriz.

Tarihçiler ve edebiyat kuramcıları on sekizinci yüzyılın büyük kitaplarını tekrar tekrar okudukça Aydınlanma’yı Batı medeniyeti içinde ayrı bir aşama olarak tasvir eder oldular.

  • Edebiyat Cumhuriyeti’nde (République des Lettres) yazarlar kariyerlerini nasıl inşa ediyordu?
  • Ekonomik ve sosyal durumları yazdıkları üzerinde ne denli etkiliydi?
  • Yayıncılar ve kitap satıcıları nasıl iş yapıyorlardı?
  • İş yapma biçimleri, müşterilerine ulaşan edebî ürünlerin fiyatını nasıl etkiliyordu?
  • Edebiyat neydi?
  • Okurları kimlerdi?
  • Nasıl okuyorlardı?

Bu sorular tarihin hemen her dönemi için sorulabilir ancak Eski Rejim’i anlamak için özel bir öneme sahipler.

On sekizinci yüzyıl boyunca Fransa’da genel bir okur kitlesi ortaya çıktı; kamuoyu güç kazandı ve ideolojik memnuniyetsizlik, modern çağın ilk büyük devrimini yaratmak üzere başka akımlarla birleşerek vücuda geldi.

Kitaplar bu mayaya çok büyük katkı verdiler, ancak verdikleri katkıyı değerlendirmek için sırf metinleri değerlendirmek yeterli değil.

Birçok metnin şekillendiği Grub Sokağı’yla başlayıp basımevlerinden ve kaçakçılık rotalarından geçerek, edebiyatın muazzam yeraltı dünyasındaki merdiven altı işlere ve gizli kapaklı operasyonlara uzanmak ve kitapların arkasındaki dünya hakkında daha fazlasını öğrenmek gerekiyor.

Bu kitap, tam bu konuda yardımımıza koşuyor.

  • Künye: Robert Darnton – Eski Rejim’de Yeraltı Edebiyatı, çeviren: Suat Başar Çağlan, Zoom Kitap, tarih, 226 sayfa, 2022

Robert Darnton – George Washington’ın Takma Dişleri (2022)

On sekizinci yüzyılda Fransız-Amerikan entelektüel alışverişi hakkında ilgi çekici bir kitap.

Robert Darnton, o dönemden Voltaire, Jefferson, Rousseau ve Condorcet gibi figürler üzerine yeniden düşündüğü gibi, dönemin “haber ağları” olarak tanımladığı polis kayıtlarından ilginç bilgiler de paylaşıyor.

Kitap, Fransız-Amerikan bağlantıları, iletişim şekilleri ve Fransız Aydınlanması’na özgü düşünme biçimleri gibi temalar üzerinden o zamanların zihniyet yapısına odaklanıyor.

  • Künye: Robert Darnton – George Washington’ın Takma Dişleri: Sıradışı Bir On Sekizinci Yüzyıl Rehberi, çeviren: Utku Özmakas, Zoom Kitap, tarih, 208 sayfa, 2022

Robert Darnton – Fransız Devrimi’nde Devrimci Olan Neydi? (2020)

Aydınlanma ve Fransız Devrimi, bu iki fenomeni doğrudan deneyimleyen insanlarca nasıl anlaşıldı?

Bu soruya ilgi çekici yanıtlar veren Robert Darnton elimizdeki çalışmasında, Aydınlanma ve Fransız Devrimi’nin ruhunu çağırıyor.

1789’da Fransızların, bütün bir toplumsal düzenin çöküşüyle ve yenisinin etrafını çepeçevre saran bir kaosun içinde bir düzen bulma zorunluluğuyla yüzleşmek mecburiyetinde kaldıklarını söyleyen Darnton, o dönem hem eylem içinde yer almış hem de gündelik meşgalelerinin içindeki sıradan insanların dünyasına inerek sürece daha yakından bakıyor.

Darnton bunu yaparken de, “kolektif bilinç”, “görüş iklimi”, “toplumsal tahayyül” ve “kolektif zihniyet” gibi kavramları çok yönlü bir şekilde tartışmaya açıyor.

Kitabın yazarı Robert Darnton, bizde daha önce yayımlanan ve kültürel tarih alanında ufuk açıcı bir çalışma olan ‘Büyük Kedi Katliamı’yla da hatırlanacaktır.

  • Künye: Robert Darnton – Fransız Devrimi’nde Devrimci Olan Neydi?, çeviren: Utku Özmakas, Zoom Kitap, tarih, 84 sayfa, 2020

Robert Darnton – Büyük Kedi Katliamı (2015)

Toplumsal tarihyazımı alanında çığır açmış, 18. yüzyılın sıradan insanlarının yaşamlarının farklı sahnelerle izini süren bir kitap.

Robert Darnton, o dönemde insanların nasıl düşündüğünü, dünyayı nasıl kurguladıklarını, hangi duygularla donattıklarını ve ona nasıl anlam yüklediklerini gösteriyor.

Bugün kültürel tarih alanında klasikleşmiş bir yapıt olarak kabul edilen ‘Büyük Kedi Katliamı’nda Darnton, Aydınlanma çağındaki Avrupa tarihinden keyifle okunacak pek çok ayrıntı sunuyor.

  • Künye: Robert Darnton – Büyük Kedi Katliamı, çeviren: Mustafa Yılmazer, Koç Üniversitesi Yayınları, kültür tarihi, 315 sayfa, 2015