Etiket: Zeynep Savaşçın

Marcel Gauchet – Yurttaşını Arayan Demokrasi (2025)

 

Marcel Gauchet ‘Yurttaşını Arayan Demokrasi’ (‘La Démocratie contre elle-même’) adlı bu kitabında, modern demokrasinin çelişkilerini derinlemesine analiz ediyor. Ona göre demokrasi, bireyin özerkliğini önceleyerek geleneksel otoriteleri zayıflatıyor. Ancak bu özgürleşme süreci, toplumun kolektif kimliğini ve siyasal bağlarını da aşındırıyor. Demokrasi, kendi başarısıyla kendini zorlayan bir rejime dönüşüyor.

Kitapta Gauchet, özellikle Batı demokrasilerindeki bireycilik artışının, kurumlara olan güveni nasıl erozyona uğrattığını açıklıyor. Bireysel haklar güçlenirken, kamusal sorumluluk duygusu zayıflıyor. Bu da siyasetin temsili doğasını sorgulanır hale getiriyor. İnsanlar artık hem temsil edilmek istiyor hem de temsilcilerin otoritesini tanımıyor.

Gauchet, demokrasinin kendine karşı işleyen doğasını tarihsel bağlamda inceliyor. Fransız Devrimi’nden günümüze uzanan süreçte, özgürlük ve eşitlik ideallerinin kurumsal çerçeveyle nasıl çatıştığını gösteriyor. Toplum, bir yandan devleti denetlemek istiyor, diğer yandan ondan sürekli müdahale bekliyor. Bu da demokrasi içinde paradokslar yaratıyor.

Sonuç olarak kitap, demokrasiyi yıkmak isteyenlerden çok, onu fazla isteyenlerin yarattığı gerilimlere odaklanıyor. Gauchet, demokrasinin kendi içindeki krizlerini anlamadan geleceğine dair sağlıklı bir yön çizilemeyeceğini savunuyor. Eleştirel ama yapıcı bir dille, demokrasiyi yeniden düşünmeye davet ediyor.

  • Künye: Marcel Gauchet – Yurttaşını Arayan Demokrasi, derleyen ve çeviren: Zeynep Savaşçın, İletişim Yayınları, siyaset, 320 sayfa, 2025

Kolektif – Kimlik (2022)

Kimlik üzerine yürütülen tartışmalar, Sokrates’in “Kendini tanı” deyişine kadar götürülebilir.

Bu enfes derleme de, kamusal alanda kimlikten kimlik siyasetine ve kimliğin söylemsel inşasına konuyu geniş bir çerçeveden irdeliyor.

Kimlik temelli tanımlayıcı ontolojik ve epistemolojik zemin arayışını herhangi bir tekil insanın ya da grubun kendisini ayırt edici şekilde konumlandırabilmek amacıyla bir “fark” ilişkisi kurma çabası olarak değerlendirebiliriz.

Bu bağlamda, tanımlayıcı bir ontolojik ve epistemolojik zemin olarak kimlik, bu fark ilişkisinin ürünü olarak görülebilir, etik ve siyasetin de bu fark ilişkisi üzerine kurgulandığı söylenebilir.

Ne var ki, sözü edilen fark ilişkisinin dile getirilen farkı görünür kılmak için dışsal bir varlık kategorisi ile ilişki halinde olma zorunluluğu fark’ın ontolojik, epistemolojik ve buna bağlı olarak etik ve politik temellerini de kaçınılmaz olarak sarsar.

Bu, dile getirilen ilişkinin sonuçlarını zorunluluktan olumsallığa dönüştüren bir sarsıntıdır. Bu sarsıntının sonucunda, tanımlayıcı özellik olarak tasavvur edilen kimlikler sahicilik niteliklerini yitirirler, saydamlık ve geçişkenlik kazanırlar.

İşte bu kitaptaki yazılar da, bu saydamlık ve geçişkenliği farklı boyutlarıyla ele alıyor ve kimlik sorununa dair tartışmaların kapsamının zihnimizde tasarlayabileceklerimizin ötesinde olduğunu bir kez daha gözler önüne seriyor.

Kitaba katkıda bulunan yazarlar ise şöyle: Melike Durmaz, Fahriye Didem Acar, Erol Esen, Kutlu Tuncel, Zeynep Savaşçın, Muharrem Açıkgöz, Eray Yağanak, Murat Bayram, Aziz Ardıç, Rabia Çepik, Umut Kesikkulak, Itır Güneş ve Yavuz Selim Alkan.

  • Künye: Kolektif – Kimlik: Kapsam, Bağlam, Sınırlar, editör: Muharrem Açıkgöz ve Eray Yağanak, Nika Yayınevi, inceleme, 294 sayfa, 2022

Kolektif – Dünyanın Teni: Merleau-Ponty Felsefesi Üzerine İncelemeler (2017)

Maurice Merleau-Ponty, Kıta Avrupası felsefesinin en zengin alanlarından estetik, ontoloji, çevre etiği ve feminist felsefeye özgün ve eleştirel katkılar sunmuş bir düşünür.

İlk baskısı 2001’de yapılan, şimdi de güncellenmiş basımıyla yeniden yayımlanan bu çalışma da, Türkiyeli okur için Merleau-Ponty’nin düşüncesinin serimleyen, düşünür hakkında kapsamlı bir çalışma.

Kitap ilk yayımlandığında hem akademide Merleau-Ponty’ye ilgiyi artırmış hem de sanat çevrelerinde yeniden yorumlanmıştı.

Kitaba katkıda bulunan yazarlar, Merleau-Ponty’nin ‘Algının Fenomenolojisi’ ve ‘Görünür ve Görünmez’ gibi iki temel metninden yola çıkarak:

  • Algı sorunsalı,
  • Kuramsal bilgi,
  • Algısal deneyim,
  • Başkası ve aşkınlık,
  • Cogito,
  • Algısal inanç,
  • Zamansallık düşüncesi ve düşüncenin zamansallığı,
  • İkilik,
  • Ten,
  • Tepegöz
  • Ve Tin gibi, Merleau-Ponty düşüncesinin öne çıkan konu ve kavramlarını yoğunlaşıyor.

Kitapta yazıları bulunan isimler ise şöyle:

Erdem Gökyaran, Ömer Aygün, Merve Rümeysa Tapınç, Gülcevahir Şahin Granade, Zeynep Savaşçın ve Emre Şan.

  • Künye: Kolektif – Dünyanın Teni: Merleau-Ponty Felsefesi Üzerine İncelemeler, hazırlayan: Zeynep Direk, Metis Yayınları, felsefe, 264 sayfa