Anı – Sayfa 40 – Dipnotski

Mehmet Fazlı – Afganistan’da Bir Jöntürk (2007)

AFGANİSTAN’TA BİR JÖNTÜRK, Mehmet Fazlı, çeviren: Kenan Karabulut, İş Kültür Yayınları, anı, 94 sayfa

Bundan yüz yıl kadar önce, reformcu Afgan Emiri Habibullah Han, ülkesinin kalkınmasına yardımcı olacak iyi yetişmiş Türk gençlerini arıyordu. Tam bu dönemde, Mısır’da sürgünde bulunan Mehmet Fazlı arkadaşlarıyla birlikte, Avusturya-Macaristan, Rusya, Azerbaycan, Türkmenistan ve İran üzerinden Kâbil’e ulaşır. Fazlı’nın anıları, modernleşme sancıları çeken bir ülkede yaşananları ayrıntılı bir bakışla aktarmaları açısından önemli bir tarihi belge niteliğinde. Fazlı’nın bir yıldan fazla kaldığı Afganistan’a dair izlenimlerinden ve anılarından oluşan kitap, aynı zamanda, Türkiye gezi edebiyatının pek bilinmeyen erken dönem örneklerinden birini de oluşturuyor.

Leyla Ağaçkoparan – Geri Vites Hayatlar (2007)

GERİ VİTES HAYATLAR, Leyla Ağaçkoparan, İletişim Yayınları, anı, 124 sayfa

Leyla Ağaçkoparan, Türkiye’nin ilk kadın ağır vasıta şoförü. ‘Geri Vites Hayatlar’, ambulanstan otobüse, TIR’dan tankere, çekiciden çöp kamyonuna kadar çok sayıda motorlu araç kullanan kendisinin ilginç anılarından, anekdotlarından oluşuyor. Kitabı dikkat çekici kılan başlıca husus, çoğunlukla erkeklerin egemenliğindeki ağır vasıta araçlarında çalışmış bir kadının, iş hayatı boyunca karşılaştığı zorlukları, bu araçlara karşı beslediği amansız tutkuyu ve kendini kadınlığından taviz vermeden kabul ettirme serüvenini ele almalarıdır diyebiliriz. Anılar, sadece bu mücadeleye odaklanmakla kalmayıp, şehir içi, şehirlerarası ve uluslararası yollarda geçen renkli bir hayatı anlatıyor.

Rıdvan Akar – İdealler Gerçekleşirken… (2017)

İDEALLER GERÇEKLEŞİRKEN,… Rıdvan Akar, Suna ve İnan Kıraç Vakfı Yayınları

Koç Vakfı’ndan Koç Lisesi’ne, Pera Müzesi’nden Galatasaray Eğitim Vakfı’na Suna Kıraç’ın eğitim, kültür ve sağlık alanındaki çalışmalarının kapsamlı bir dökümü. Kıraç’ın notlarına, mektuplarına ve yakın çevresinin tanıklıklarına dayanan çalışma, Kıraç’ın bir iş kadını, eğitimci, sivil toplum gönüllüsü, eş ve anne olarak portresini çiziyor.

Erdal Güven – Gazetecilik Zor Zanaat Vesselam! (2007)

GAZETECİLİK ZOR ZANAAT VESSELAM!, Erdal Güven, Pegasus Yayınları, anı, 208 sayfa

‘Maymun da Ağaçtan Düşer’, ‘Ve Tanrı Keiko’yu Yarattı’, ‘Japonuma Laf Söyletmem Arkadaş’, ‘Samuray Sam Amca’nın Tahtını İstiyor’ ve ‘Hoşçakal Mayumi’, gazeteci ve yazar Erdal Güven’in daha önce yayınlanmış kitapları. Güven’in bu kitabı da, üniversitenin birinci sınıfında başladığı ve uzun yıllardır sürdürdüğü gazetecilik mesleğine dair anılarından oluşuyor. Bu anılarda, yedi yıl boyunca Hürriyet’in temsilciliğini yaptığı Tokyo; savaş muhabirliği yaptığı Somali; Doğu Anadolu’daki gazetecilik yılları ve İstanbul’da, plazalarda icra ettiği mesleğine dair ayrıntılar bulunuyor. Kitap, hem gazetecilik eğitimi alan öğrencilere hem de bu mesleğin zorluklarına yakından bakmak isteyen okurlara önerilir.

Fıstık Ahmet (Tanrıverdi) – Atina’daki Büyükada (2007)

ATİNA’DAKİ BÜYÜKADA, Fıstık Ahmet (Tanrıverdi), Adalı Yayınları, anı, 176 sayfa

‘Atina’daki Büyükada’, Ahmet Tanrıverdi’nin, nam-ı diğer Fıstık Ahmet’in, Büyükada’ya dair anılarından oluşuyor. Bu anıların odak noktası, Büyükada’da doğmuş, çocukluğunun ve gençliğinin önemli bölümünü burada geçirmiş ve bir şekilde göç ettikleri Atina’da yeniden hayata tutunmaya çalışan kişilerle çerçevelenmesi. Bu insanların Atina’ya göç etmeleri, hayatlarında silinmez etkisi olan adayı unutmalarına neden olmamış, aksine, gün geçtikçe, bu adaya duydukları özlemi olabildiğince artırmıştır. Fıstık Ahmet’in şu an Atina’da yaşayan kişilerden seçtikleri arasında, yalnızca adadan iradeleri dışında koparılanlar değil, kendi tercihleri ve istekleriyle Atina’ya göç etmiş olanlar da yer alıyor.

İldeniz Divanlıoğlu – Emekli Büyükelçi Horoz Gibi Ötünce (2007)

EMEKLİ BÜYÜKELÇİ HOROZ GİBİ ÖTÜNCE, İldeniz Divanlıoğlu, Doğan Kitap, anı, 185 sayfa

1955 yılında Dışişleri Bakanlığı’na giren İldeniz Divanlıoğlu, burada kırk üç yıl görev yaptı. Dışişleri Bakanlığı NATO Dairesi başkanlığı, Enformasyon genel müdürlüğü, Konsolosluk genel müdürlüğü, büyükelçilik, TBMM Başkanlık danışmanlığı, Divanlıoğlu’nun bu zaman zarfında üstlendiği görevler. Divanlıoğlu’nun bu uzun görev süresi düşünüldüğünde, kitabında yer alan anılar, Türkiye’nin yakın dönemine dair önemli ayrıntılar barındırıyor. Yazarın Dışişleri bakanlığında çalışmaya karar vermesi; yediği ilk “resmi” azar; Büyükelçi Necdet Kent ile Alparslan Türkeş arasındaki kavga ve Hint uçağının kaçırılması, kitapta karşımıza çıkan önemli olay ve durumlardan birkaçı.

Emine Çaykara – Melek Annem ve Ben (2007)

MELEK ANNEM VE BEN, Emine Çaykara, Everest Yayınları, anı, 280 sayfa

Emine Çaykara’nın ‘Melek Annem ve Ben’i, Kandilli’deki Abud yalısına, bu yalıdaki yaşanmışlıklara yer veriyor. Mehmet Abud’un anlatımlarıyla ortaya çıkan kitap, kendisinin ağırlıklı olarak annesi Belkıs hanıma dair anımsadıklarından oluşuyor. Anılarda, Türkiye’nin yakın tarihine dair ayrıntıların yanında, bir dönem Türkiye’sinde önemli roller üstlenmiş aktörlere de rastlanır. Cemal Reşit Rey, Neyzen Tevfik, Şehzade Ömer Faruk Efendi, Muhsin Ertuğrul, Mazhar Osman, Fahrettin Kerim, Yahya Kemal, bir dönemin ünlü matematik hocası Bedros Adruni, son Melami’lerden Osman Kemali Efendi, Süreyya Paşa, Kont Ostrorog, Çürüksulu Belkıs Hanım ve Necmettin Molla, bu isimlerden birkaçı.

Mefharet Çetinkaya – İkbal, Yıkım ve İşgal (2013)

İKBAL, YIKIM VE İŞGAL, Mefharet Çetinkaya, hazırlayan: Oktay Şimşek, İş Kültür Yayınları, anı, 203 sayfa

1974 yılında hayata veda eden Mefharet Çetinkaya, on dokuzuncu yüzyılın sonlarında, II. Abdülhamid’in saltanat yıllarında İstanbullu bir bürokrat-asker ailenin çocuğu olarak doğmuş ve yetişmişti. Çetinkaya, bir döneme ışık tutması açısından büyük öneme haiz elimizdeki anılarında, 1900’lü yılların başından itibaren yaşadıklarını kaleme almış. Yazar burada, çocukluğunu, ailesini, yaşadığı çevreyi, Taif, Cidde ve Mekke’de yaşadığı yılları ayrıntılı bir şekilde anlatıyor, ayrıca Osmanlı İmparatorluğu’nun çöküşü, Anadolu’nun işgali ve bunu takip eden zor yıllar gibi önemli tarihsel olaylara dair tanıklığını paylaşıyor.

Necati Mert – Memleket Kitabevi (2013)

MEMLEKET KİTABEVİ, Necati Mert, İletişim Yayınları, anı, 309 sayfa

Taşrada kitabevi açmak ve onu yaşatmak, kuşkusuz büyük bir aşk ve özveriyle mümkün. Necati Mert de, bu tutkuyu yıllarca içinde taşımış insanlardan. Kendisi Adapazarı’nda, hem de ülkenin en karanlık günlerinden 12 Mart muhtırası dönemlerinde, büyük zorluklara katlanarak bir kitabevi açmış. Türkiye Öğretmenler Sendikası’na (TÖS) üye bir öğretmen olan ve kovuşturmalara uğrayan Mert, bir arkadaşının önerisiyle kitabevi kurmaya karar verir. Eldeki anılar, kitabevinin yaşatılma macerasını merkeze alırken, taşra insanına dair zengin gözlemleri ve ülkedeki politik, toplumsal değişim sürecini kayda geçirmesiyle dikkat çekiyor.

Mehmet Ali Okar – Osmanlı Balkanları’nın Son On Yılı (2013)

OSMANLI BALKANLARI’NIN SON ON YILI, Mehmet Ali Okar, hazırlayan: Ahmet Mesut Okar, İş Kültür Yayınları, anı, 292 sayfa

Mehmet Ali Okar, İttihad ve Terakki Komitesi üyeliği yapmış, Padişah II. Abdülhamid’e isyan etmiş, Balkan Harbi’ne katılmış, daha sonra Ayastefanos Tayyare İstasyonu kumandanlığı yapmış ve Atatürk döneminde de milletvekili olmuş bir isim. Okar’ın anılarını sunan bu kitap, Balkan Savaşı’na dair önemli bir tarihi vesika. Anılar 1902’de teğmen olarak Balkanlar’da görev yapmaya başladığı zamanlardan 1912’deki Batı Rumeli bozgununa kadarki süreci kapsıyor. Yazar, Osmanlı tarihinin önemli bir kırılma noktası olan bu savaşta tanık olduklarının yanı sıra, halkın yaşayışı ve askerle ilişkileri konusunda da önemli ayrıntılar sunuyor.