Dünyanın çizgili tarihi… Çizimlerinin görkemi ve ebadıyla dikkat çeken kitap, büyük patlamadan dünya üzerinde hayatın başlamasına, dinozor çağının sonundan ilk insanlara, Mezopotamya, Mısır ve Antik Yunan gibi ilk medeniyetlerden Bizans, Osmanlı imparatorluklarına ve günümüzün modern toplumlarına, tarih içinde keyifli bir yolculuk vaat ediyor.
Nicolas Wild, polisiye tarzda kaleme aldığı ‘Böyle Sustu Zerdüşt’te, 2005-2008 arasında Avrupa’nın farklı yerlerinde gizemli cinayetlere kurban giden Zerdüşt önderlerinin yaşam öykülerinden yola çıkarak, Zerdüştlük inancını ve Zerdüştlük tarihini anlatıyor. Söz konusu önderlerden biri olan Kasra Vadarafi’nin hayatından esinlenen Wild, bu şaibeli cinayetleri İran, İsviçre, Fransa, Amerika ve Hindistan gibi farklı coğrafyalara uzanarak soruşturuyor. Mültecilik, aşk, cinayet gibi temalarla örülen çizgiroman, aynı zamanda İran’daki Zerdüştî inancı ve Zerdüştlüğün tarihi konusunda aydınlatıcı bilgiler barındırmasıyla önemli.
Stephen King’in ünlü ‘Kara Kule’ serisinin çizgi roman uyarlaması olan elimizdeki eser, Gilead Dükalığı’nı ele geçiren John Farson’a karşı mücadele eden son silahşor Roland Deschain’in gençlik döneminde geçiyor. Maceranın bu ilk cildinde Deschain, Farson tarafından tüm silahşorların katledildiği tehlikeli bir dönemde, çoklu gerçekliklerin merkezi olan efsanevi Kara Kule’yi bulmak zorundadır. Deschain, kuleye gidecek olan yolun tek rehberi Siyahlı Adam’ın kılavuzluğunda ilerlerken, Farson ve onun görevlendirdiği kötücül kişilerin yanı sıra, Yok Adamlar ve mutantlardan oluşan pek çok düşmanla baş etmeye çalışacaktır.
‘Maus’, Art Spigelman’a 1992 Pulitzer Ödülü’nü kazandıran bir çizgiroman. Spigelman burada, bir Polonya Yahudisi olan babasının Holokost deneyimini anlatıyor. Spigelman’ın özgün çizgileriyle dikkat çeken çizgiromanda, insanlar farklı hayvanlarla temsil ediliyor. Burada Yahudiler fare, Almanlar kedi ve Polonyalılar da domuz şeklinde tasvir edilmiş. Anı, biyografi, tarih ve kurmacanın bir bireşimi olan eser, Spigelman’ın babasının 2. Dünya Savaşı ve bu dönemde Polonya’daki Yahudi toplumuna dair anlatımlarıyla başlıyor ve ardından, onun Auschwitz Kampı’nda yaşadıkları ve Holokost’a dair deneyimleriyle devam ediyor.
Bir psikoterapist ile bir çizerin ortak ürünü olan ‘Koltuk’, hakkında pek fazla ayrıntı bilinmeyen psikoterapi sürecini, çizgiromanın imkânlarından yararlanarak canlandırıyor. Öykü, psikoterapist kahramanı Pat ile bir türlü vazgeçemediği zararlı bir alışkanlığı için ona gelen James arasında bir yıl boyunca devam eden terapi sürecinde yaşananlara dayanıyor. Bu süre zarfında Pat ve James’in yaşadığı endişeler, kafa karışıklıkları ve nihayetinde James’in kötü alışkanlığından vazgeçmesi, öykünün omurgasını oluşturuyor. Kitap bu hikâyeye paralel şekilde, psikoterapiye dair kimi konuların açıklandığı notlar da barındırıyor.
Mehmet Korkut Öztekin, ilgi çekici çalışması ‘Manga’da, Japon çizgi romanı Manga’yı bir kültürel direniş aracı olarak inceliyor. Öztekin, mangayı kültürel direniş boyutuyla ele almadan önce, Japonya’daki resim sanatını, matbaa teknolojisini, yayıncılık sektörünü ve nihayet, mangacılığın bu ülkede doğuşunu ve yükseliş sürecini irdeliyor. Yazar devamında, manga ve animelerde insan, teknoloji ve çevre tasvirlerini ele alıyor. Öztekin ayrıca, mangada gelenek, tarih ve toplumun kendine nasıl yer bulduğunu da araştırıyor. Manga ve animeyi toplumsal bir fenomen haline getiren süreçlere odaklanan kitap, türün meraklıları için iyi bir kaynak.
Tuncer Erdem, öykü, şiir ve çizgiyi bir arada ustalıkla kullanan yazarlardan. Erdem’in daha önce bu türde yayımlanmış ‘Hayalifener ve İstanbul’ adlı bir kitabı bulunuyor. Yazar şimdi de, bu çalışmalarının devamı olan yeni bir kitapla, ‘Kar, Kömür, Keder’le okurun karşısına çıkıyor. Erdem ‘Fısıltı’ isimli şiirinde şöyle diyor: “raylara kulak veren çocuklar bir ses bekler şehirde, ıssız kalmış / köylerinden // güç gelince sararan çalıların ıslığını, ağıllarına çekilen sürülerin / uğultusunu… // gece rüzgârıyla gelir bazen kırların mızıkası, avare dolanır boş / meydanlarda // usulca fısıldar göçmen kanatlar, uyuyan çocukların kulağına”
Antonio Altarriba’nın yazdığı, Kim’in çizimleriyle zenginleştirdiği elimizdeki çizgiroman, İspanya İç Savaşı’nı hikâye ediyor. Eser, babası intihar eden anlatıcının, onun çocukluğuna, gençliğine, yetişkinliğine ve nihayet yaşlılığına dair anlatımlarıyla ilerler. Kurgu böylece, karakterinin hayatı ekseninde, bir ülkeyi, trajik geçmişiyle İspanya’yı tasvir ediyor. İç savaşın yok ettiği bir toplumsal doku çizgiromanın merkezine yerleştirilirken, aynı zamanda acımasızlığıyla kitleleri kırıp geçiren bir yoksulluğun da izi sürülüyor. Beş büyük çizgiroman ödülünü de kazanan ‘Uçma Sanatı’, 1936-1939 yılları arasında yaşanan ve 700 bin kişinin ölümüyle sonuçlanan, nihayetinde Franko’nun “Barış gelmedi, zafer geldi…” diyerek faşistlerin zaferini ilan ettiği İspanya İç Savaşı’nın görsel açıdan zengin bir hikâyesini sunuyor.
Öyküsü Jean Van Hamme, çizimleri de Grzegorz Rosinski’ye ait olan ‘Thorgal’, ilk olarak 1977 yılında ortaya çıktı. Viking mitolojisinden beslenen ‘Thorgal’i ilgi çekici kılan bir başka husus da, fantastik, bilimkurgu, korku ve serüven gibi farklı türlerden beslenen zengin öykülere sahip oluşudur diyebiliriz. Elimizdeki seçkide ise, Tanrılar tarafından lanetlenmesine rağmen barış için savaşan Thorgal’in 1993, 1994 ve 1995 yıllarında Editions du Lombard tarafından yayımlanmış ‘Görünmez Kale’, ‘Sürülmüşlerin İşareti’ ve ‘Ogatai’nin Tacı’ başlıklı üç macerası yer alıyor. Seçkinin albenisi ise, tamamı kuşe renkli kağıda basılmış olması.
Dipnotski 