Atasözleri, kültürün ve yaşayışların aktarıcısı olduğu kadar, dilin rengidir.
Bektaş da atasözlerini, genç okurlar için özgün ve çağdaş öykülerle anlatıyor.
Kitap, Homeros’tan Orhan Murat Arıburnu’na, mitolojiden sözlü kültürün zenginliklerine, bu kültürün beslendiği ana kaynaklara sırtını yaslıyor.
Bolca deyim, deyiş ve yerel söyleyiş eşliğinde.
Yabancılara hitap eden bir Türkçe dilbilgisi kılavuzu.
Üniteleri kolaydan zora doğru sıralanan, Türkçenin dil kurallarına ilişkin açıklamaları açık ve net bir şekilde ortaya koyan ve sayısız örnek tümceye yer veren çalışma, hem Türkçeyi öğrenenlere hem de bu konuda farklı bir teknik edinmek isteyen eğitimcilere yönelik.
Filiz Öktem’den, iki yıllık dönemi kapsayacak şekilde hazırlanmış iyi bir uygulamalı Latince ders kitabı.
Kitap Latince ile hem amatörce hem de profesyonel düzeyde ilgilenen herkese hitap ediyor.
Kitapta isim çekimlerinden soru sıfatlarına, soru ve zaman zarflarından sayılara bu dildeki pek çok detay açıklanmakta, bunun yanı sıra Latin dünyası ve klasik kültür hakkında aydınlatıcı bilgiler de sunulmakta.
1928’de, Fars-Arap alfabesi yerine Latin alfabesinin kabul edilişi, Türkiye kültür tarihinde olduğu kadar, ülkenin modernleşme tarihinde de dönüm noktası oldu.
Nergis Ertürk’ün bu nitelikli çalışması, Türk alfabesi ve dil reformunu 19. yüzyılın sonlarından yirminci yüzyılın ortalarına kadar izliyor ve bu sürecin modern Türkiye edebiyatı üzerindeki etkilerinin kapsamlı bir fotoğrafını çekiyor.
Fars-Arap alfabesinin değiştirilmesini ve bunu takiben dilin Arapça ve Farsçadan alınmış sözcüklerden arındırılmasını modern sesmerkezciliğin uzun tarihi içine yerleştiren Ertürk, ayrıca, bugün bildiğimiz şekliyle Türk edebiyatında modernliğin uzlaştırılamamış çelişkilerinin en iyi, yazım pratiğindeki tarihsel olarak belirlenmiş bu değişimler bağlamında inceleneceğini öne sürüyor.
Bu bağlamda Ahmet Mithat Efendi, Recaizade Mahmut Ekrem, Ömer Seyfettin, Ahmet Hamdi Tanpınar, Peyami Safa ve Nâzım Hikmet’in eserleri üzerinden geniş bir okuma gerçekleştiren Ertürk, Türk edebiyatının bu süreçteki dönüşümünün iyi bir analizini sunuyor.
Kültür ve tarih, karşılaştırmalı edebiyat, edebi eleştiri ve postkolonyal çalışmalara ilgi duyanların kaçırmak istemeyeceği bir çalışma.
Jean-Baptiste Chabot ‘Asur Edebiyatı’nda, başkentleri Edessa (Urfa) olan Asurların Aramice yazılmış edebiyatlarını inceliyor, bu dilin trajik ölümünün izini sürüyor.
Chabot bunu, Aramice yazılmış kutsal olmayan ilk edebi metinlerden, bu dilin edebi bir dil olarak kaybolmaya başladığı zamanlara uzanarak yapıyor.
İlk ürünlerine bakıldığında, Asur edebiyatının yetkin bir düşünce ve kültür düzeyine sahip olduğunu söyleyen Chabot, buna örnek olarak da Aramice’nin çok tanrılı dinlerden günümüze kalan kısa kitabelerini ve ilk Hıristiyan Asur eserlerini gösteriyor.
Yazar, Asur edebiyatının altın çağını yaşadığı dönemleri ve ortadan kalkmasının öyküsünü sunuyor.
Klasik Latin yazarlarının bilgeliğinden süzülmüş, el altında bulundurulması gereken yüzlerce güzel söz.
Latince alanındaki önemli çalışmaları ve çevirileriyle bildiğimiz Çiğdem Dürüşken’in derleyip çevirdiği kitap, Latince aşkımızı yeniden depreştirecek türden.
Tadımlık:
“Dux femina facti.” (Kadın, büyük işlerin lideridir.)
“Veritatem laborare nimis saepe, aiunt, exstingui nunquam.” (Derler ki, hakikat aşırı derecede zulüm görür, ama asla sindirilemez.)
“Amicus Plato, sed magis amica veritas.” (Platon dostumdur, ama hakikat daha fazla dostumdur.)
“Amantes amentes.” (Âşıklar delidir.),
“Pro captu lectoris habent sua fata libelli.” (Kitapların kaderi okuyucunun algısına bağlıdır.),
“Aliud noctua sonat aliud cornix.” (Baykuş başka öter, kuzgun başka.),
“Dociles imitantis turpibus ac pravis omnes sumus.” (Hepimiz alçak ve adi olana özenmeye dünden hazırız.),
“Corrumpere et corrumpi seculum vocatur.” (Yozlaştırmanın ve yozlaşmanın adına çağın ruhu deniyor.),
“Corruptio optimi pessima.” (İyiler bozuldu mu, kötülükler doğar.),
“Dimidium facti, qui coepit, habet.” (Başlanmış iş, bitmiş iştir.),
“Bella delectat cruor.” (Kan, savaş sever.),
“Conscientia mille testes.” (Vicdan, binlerce tanıktır.),
“Di pedes lanatos habent.” (Tanrıların ayakları yündendir.)…
Geoffrey Lewis’ın Türkçeyle ilişkisi eskiye dayanır.
Biz kendisini, Dede Korkut Kitabı’nı İngilizceye çevirmesiyle, bunun yanı sıra Türkçeyle ilgili yaptığı muhtelif çalışmalarıyla biliyoruz.
Lewis’ın ‘Trajik Başarı’sı da daha önce Türkçede yayınlanmıştı.
Uzun zamandır temin edilemeyen kitap, şimdi nihayet yeni baskısıyla raflardaki yerini aldı.
‘Trajik Başarı’nın ana konusu, Atatürk’ün önemli girişimlerinin meyvesi olan Türkçedeki alfabe değişikliği.
Alfabe değişimi olgusuna tarafsız bakan Lewis, bu durumu ne başlı başına bir ilerleme ne de bir gerileme olarak değerlendiriyor; daha ziyade bu köklü değişimin bize neler kazandırdığının ve neler kaybettirdiğinin sert ama oldukça gerçekçi bir değerlendirmesini sunuyor.
Lewis, asıl sorunun Osmanlı Türkçesinin kaybolmasından ziyade, alfabe değişimiyle dilin doğal gelişiminin, 1920 ve 1930’ların Türkçesinin, başka bir deyişle Halide Edip Adıvar, Sabahattin Ali, Yakup Kadri Karaosmanoğlu ve Reşat Nuri Güntekin gibi yazarların dilinin yitirilmesi olduğunu belirtiyor.
Ortaya çıkışlarının ardındaki gizemler henüz tam aydınlatılamamış dil ve mit hakkında sağlam bir tartışma.
Önce dil mi ortaya çıktı, yoksa mit mi?
Dil ve mit ayrı ayrı değil de aslında ortak bir kökten mi türedi?
Ernst Cassirer, bu sorulara yanıt verirken, kültürün ortaya çıkışı, dinsel tasavvurlar; dilin, medeniyetin ve mecazın gelişimi gibi konularda uzun soluklu, sorgulayıcı ve aydınlatıcı bir yolculuğa çıkıyor.
Kitaptan iki alıntı:
“Sözün, ideal bir araç, zihnin bir organonu ve tinsel gerçekliğin inşası ile gelişiminde asli bir işlev olarak anlaşılabilmesi için ilkin mitsel düşünce tarzında tözsel bir varlık ve güç olarak kavranması gerekir.”
“Tıpkı Homeros’un zamanında olduğu gibi bugün de mitoloji vardır, sadece onu algılayamıyoruz, çünkü bizzat kendimiz onun gölgesinin tam da içinde yaşamaktayız ve hepimiz hakikatin öğle ışığından çekiniyoruz.”
Descartes’ın kurgusal kılavuzluğunda Latince öğrenmeye ne dersiniz?
Çiğdem Dürüşken, felsefe öğrencilerinin gereksinimlerini göz önünde bulundurarak felsefi metinleri çözümleyecek bilgi donanımını sunarak önemli bir boşluğu dolduran kitabında, Latince grameri belirli bir dil bilgisi olan herkesin anlayabileceği şekilde basitleştirerek özetliyor.
Hazırlık çalışmaları 40 yıl önce başlamış, nitelikli bir adlar sözlüğü.
Büyük çoğunluğu Müslümanlık sonrası, Osmanlı ve Eski Türkçe dönemine ilişkin 23 bin söz varlığını kapsayan sözlüğün önemli özelliklerinden biri de, adların asıllarından uzaklaşarak genel dilde yaygınlık kazanmış farklı yazım ve söyleyiş biçimlerine ilk kez yer verilmiş olması.
Dipnotski 