Etiket: Cem Behar

Cem Behar – Orada Bir Musıki Var Uzakta… (2020)

Geleneksel Osmanlı/Türk musıkisi, esas olarak on altıncı yüzyılın ikinci yarısından itibaren oluşmaya başlar.

Dolayısıyla da on altıncı yüzyılın ikinci yarısı ve on yedinci yüzyılın başları musıki geleneğimizde önemli bir eşik, bir kırılma noktası teşkil eder.

Müzik tarihi alanında yaptığı çok değerli çalışmalarıyla bildiğimiz Cem Behar, şimdi de 16. yüzyıl Osmanlı müziği üzerine derinlemesine bir incelemeyle karşımızda.

Behar burada, 16. yüzyılın ikinci yarısında bazı yeni siyasî, sosyal ve ekonomik koşulların imparatorluk başkenti İstanbul’da yeni ve yerel bir “tarz-ı Osmânî” musıkinin oluşumuna nasıl bir zemin teşkil ettiğini irdeliyor, bu değişen koşulların ortaya çıkardığı musıki değişimine kimi örnekler veriyor.

Bu dönemde İstanbul’da özgün ve yerel bir Osmanlı/Türk musıki geleneğinin ortaya çıkışının şehir toplumundaki temelleri üzerine çok iyi bir çalışma olarak okunabilecek eser, bu süreçte hem Osmanlı İmparatorluğu’nu hem de İstanbul toplumunun bütününü etkileyen çeşitli siyasî, askerî, ekonomik, sosyal, kültürel, görsel, hatta edebî gelişmelerin etkilerini aydınlatıyor.

Kitapta karşımıza çıkan kimi konular şöyle:

  • yüzyılın ikinci yarısından itibaren İstanbul’da gözlemlenen servet birikimi ve metropolleşme,
  • İstanbul’un yeni zenginleri ve yeni yoksullarının kültür ve müziği,
  • İstanbul’da kamusal buluşma mekânları olarak meclisler ve kahvehaneler,
  • Bu dönemde kahvehanelerin açılmasıyla musıkinin Saray’dan halka inmesi,
  • Avâm/havass karşıtlığı,
  • yüzyılda musikide eserler, çalgılar ve müzikler bağlamında yaşanan değişim,
  • yüzyıl güfte mecmuaları,
  • İcraya yönelik Acem etkisi…

Künye: Cem Behar – Orada Bir Musıki Var Uzakta…: XVI. Yüzyıl İstanbulu’nda Osmanlı/Türk Musıki Geleneğinin Oluşumu, Yapı Kredi Yayınları, müzik, 264 sayfa, 2020

Yasin Eker ve Ahmet Sadık Hıdır – Müzik Söyleşileri (2015)

Osmanlı klasik müziği konusunda uzman isimlerle yapılmış söyleşiler.

Çalışmaya, Ahmet Çalışır, Alâeddin Yavaşça, Cem Behar, Hüsrev Hatemi, Ömer Tuğrul İnançer ve Süleyman Uludağ gibi, klasik Türk müziği söz konusu olunca ilk akla gelen isimler konuk olmuş.

Türk klasik müziğinin dünü ve bugününe dair fikir edinmek, alanın sanatsal ve kuramsal düzeyde derli toplu bir panoramasını görmek için.

  • Künye: Yasin Eker ve Ahmet Sadık Hıdır – Müzik Söyleşileri, Kapı Yayınları

Cem Behar – Kan Dolaşımı, Ameliyat ve Musıkî Makamları: Kantemiroğlu (1673-1723) ve Edvâr’ının Sıradışı Müzikal Serüveni (2017)

Kantemiroğlu veya tam adıyla Boğdan Prensi Demetrius Cantemir, ömrünün toplam yirmi iki yılını İstanbul’da geçirdi.  Kantemiroğlu’nun 1703-1710 yılları arasında kaleme aldığı, daha çok “Kantemiroğlu edvârı” adıyla bilinen ‘Kitbabu’ilmi’l-mûsikıki ‘alâ vechi’l-hurûfât’ adlı eseri Osmanlı/Türk musıki tarihinde büyük öneme haiz.

Dönemin musıki kaynaklarının en önemlisi sayılan bu eser, geleneksel Osmanlı/Türk musıkîsinin oluşum dönemine ait vazgeçilmez bir tarihi belge.

İşte Cem Behar’ın bu uzun soluklu çalışması, söz konusu esere ve yazarına dair bilinmeyenlerin izini sürüyor.

Kitabın teorik ilk bölümü, Edvârın kendisine yer veriyor.

Kitabın, repertuar bölümü sayılabilecek ikinci bölümü ise, Kantemiroğlu’nun eserinin ilk bölümünde açıklanmış olan ve Kantemiroğlu’nun kendi icadı notalama sistemiyle kâğıda döktüğü üç yüz elli üç adet müzik eserinin notalarını sunuyor.

Bu eserlerin hepsi peşrev veya saz semaisidir, yani enstrümantal eserlerdir ve bir dönemin çalgı repertuarının önemli bir bölümünü teşkil ediyor.

  • Künye: Cem Behar – Kan Dolaşımı, Ameliyat ve Musıkî Makamları: Kantemiroğlu (1673-1723) ve Edvâr’ının Sıradışı Müzikal Serüveni, Yapı Kredi Yayınları, müzik, 340 sayfa

Alan Duben ve Cem Behar – İstanbul Haneleri (2014)

‘İstanbul Haneleri’, 1880-1940 arası İstanbul’u evlilik, aile ve doğurganlık perspektiflerinden irdeliyor.

Bunu yaparken sosyal ve kültürel konuları merkeze alan yazarlar, dönemin İstanbul toplumunda aile ve ev hayatı, toplumda kadının ve erkeğin yeri, aile hayatının Batılılaşması konularını aydınlatıyor.

  • Künye: Alan Duben ve Cem Behar – İstanbul Haneleri, çeviren: Nuray Mert, Boğaziçi Üniversitesi Yayınları, tarih, 282 sayfa

Cem Behar – Aşk Olmayınca Meşk Olmaz (2012)

  • AŞK OLMAYINCA MEŞK OLMAZ, Cem Behar, Yapı Kredi Yayınları, müzik, 235 sayfa

 

Cem Behar’ın, genişletilmiş bir baskıyla yeniden yayımlanan ‘Aşk Olmayınca Meşk Olmaz’ı, Osmanlı/Türk müzik geleneğinde bir öğretim yöntemi olan “Meşk” kavramına ve onun etrafındaki uygulamalara odaklanıyor. Kitapta, meşk ve usûl, meşkin geçmişi, söz ve saz eserleri meşki, meşkte uzmanlaşma ve meşk mekânları gibi konular değerlendiriliyor. Behar’ın kitabı, müzikte başvurulan bir öğretim yöntemini irdelemekle yetinmeyerek, Osmanlı/Türk müzik geleneğinin esasının nasıl oluştuğunu, gelenek içinde nasıl bir eğitim sisteminin uygulandığını ve geleneğin kendisini ne şekilde yenilediğini ortaya koymasıyla dikkat çekiyor.