Sayılar her zaman nesnel olmadığından onlara daha şüpheci yaklaşmak gerekir.
Sanne Blauw, pek çok tarihsel örnekten yola çıkarak sayıların algılarımızı nasıl yönlendirdiğini ve hatta manipüle ettiğini gözler önüne seriyor.
Hayatımızın hemen her alanını kontrol eden nedir?
Bu sorunun ilk akla gelen cevabı muhtemelen sayılar olmayacaktır, hâlbuki okulda nasıl bir öğrenci olduğumuzdan işyerindeki satış rakamlarımızın değerlendirilmesine, seçim tahminlerinden ekonomik krizin etkilerine uzanan çok çeşitli konularda bir şeyler söyler sayılar.
Peki, bu değerlendirme ve gerçeklikler ne kadar doğrudur?
Sahi sayılar her zaman nesnel midir?
Sayıların temsil ettiği hikâyelere, enteresan bir şekilde bu durumun medya, politikacılar ve iş insanları tarafından sıkça unutulmasına veya kendi çıkarları için kullanmalarına bakarsak pek de öyle olmadığını görürüz.
Blauw, ‘Tarafgir Sayılar’da eğlenceli bir dille, tarihsel örnekler üzerinden, sayılarla olan ilişkimizi masaya yatırarak yönlendirilmiş algılarımıza ayna tutuyor.
Eski çağ tacirinin arpa hesabından İngiltere’deki her bireyin mülkünü kayıt altına almak isteyen Fatih William’a, Kırım Savaşı zamanı Üsküdar sırtlarındaki hastanede asker ölümlerini dert edinip ilk grafikleri keşfeden ve bilmeden belki de tarihin ilk büyük veri dalgasını başlatan başhemşire Florence Nightingale’e uzanan ilginç ve düşündürücü bir yolculuk bu.
Çalışma, pandemiyle hayatımıza giren günlük istatistiklerden IQ, sigara, kanser gibi daha uzun vadeli araştırmalara kadar sayılara nasıl daha şüpheci yaklaşabileceğimize dair öneriler sunan bir rehber.
- Künye: Sanne Blauw – Tarafgir Sayılar: Sayılar Bizi Doğru Yanlış Nasıl Yönlendirir?, çeviren: Çiçek Öztek, Alef Yayınları, bilim, 224 sayfa, 2022
Dipnotski 