Costas Douzinas – Dipnotski

Costas Douzinas – Yasanın Arzusu (2022)

Eleştirel hukuk teorisi literatürüne yaptığı katkı bakımından temel kaynak niteliğinde bir kitap.

Pozitivist bilimin ve hukuk felsefesinin ruhsuz soğuk bir kurallar dizisi olarak sunduğu yasanın estetik boyutunu yeniden açığa çıkaran Costas Douzinas, yasayı edebiyat olarak ve sanat olarak okuyor.

Klasik Atina ve Roma’da ve 17. Yüzyılın sonuna kadar Ortaçağ’da hukuk çalışması klasik triviumun (gramer, mantık, retorik) ve özellikle retoriğin parçasıydı.

Antik dönemin hatipleri yasanın ruha ilham vermesi ve toplumsal bağı desteklemesi için, onun sadece bir iktidar ve baskı dili olarak değil aynı zamanda adaleti teşvik eden estetik ve ahlaki bir bütün olarak tezahür etmek zorunda olduğunu bilirdi.

Yasanın bu estetik boyutu Homeros’tan erken modern döneme kadar hukuk kaynaklarında aşikardır.

Gelgelelim, bu durum pozitivist hukuk tarafından gizlenmiştir.

Kafka bir arkadaşına mektubunda “hukuk kitapları okumak insana talaş tadı verir” diye yazmıştı.

Hukukla bu kitaplar üzerinden ilişkilenen herkes bu odunsu tadı hissetmiştir.

Elinizdeki kitap hukukun felsefesini ve nomos’u “kalın kafalı” hukuk ders kitaplarının sunumundan kurtarıyor.

Pozitivist bilimin ve hukuk felsefesinin ruhsuz soğuk bir kurallar dizisi olarak sunduğu yasanın estetik boyutunu yeniden açığa çıkarıyor.

Yasayı edebiyat olarak ve sanat olarak okuyarak yapıyor bunu.

Adalet ve güzellik arasındaki ilişkiyi vurguluyor; nizamın ve sosyal yeniden üretimin esaslarını taşıyan hukuk dilinin hem aklı ikna etme hem de duygular üzerinde tesir gösterme ödevine dikkat çekiyor.

Adaletin güzel bir dil ve tutkulu bir pratik olabileceğini gösteriyor.

Tüm bunları psikanalitik yaklaşımın verimini katarak bina ediyor.

Künye: Costas Douzinas – Yasanın Arzusu: Estetik Etik Piskanaliz, çeviren: Ezgi Duman ve İbrahim Şahin Ateş, Dipnot Yayınları, hukuk, 158 sayfa, 2022

Costas Douzinas – Krizde Felsefe ve Direniş (2015)

Yunanistan’ın Syntagma meydanını işgal eden göstericiler, AB ve IMF’nin dayatmalarına geçit vermedi.

Costas Douzinas da bu görkemli direnişten hareketle krizin siyasi, ahlaki ve semiyotik yönlerini inceliyor, toplumsal sağlığın ve siyasi değişimin motoru olarak itaatsizlik ve direnişin imkânlarını sorguluyor.

Künye: Costas Douzinas – Krizde Felsefe ve Direniş, çeviren: Tulga Buğra Işık, Metis Yayınları

Costas Douzinas – İnsan Haklarının Sonu (2018)

Tarihsel olarak insan haklarına bakıldığında, eski zamanlardan bugüne bu idealin olağanüstü bir gelişme yaşadığı görülür.

Peki, gerçekte durum nasıl?

Bugün insan haklarının, bazı durumlarda geçmişte bile görülmemiş şekilde ihlal edildiğinin pek çok örneği var.

Costas Douzinas’ın bu önemli incelemesi, tam da bu paradoksu, hem tarihsel hem de kuramsal boyutlarıyla enine boyuna tartışmasıyla önemli bir boşluğu dolduruyor.

İnsanlık tarihinde doğal hukukun ortaya çıkması ve bu yönde verilen uzun mücadelelerle kitabına başlayan Douzinas, bu mücadeleler sonucunda kazanılan hakların birey ve toplumlar kadar hükümetleri de nasıl dönüştürdüğünü ortaya koyuyor.

Yazar devamında da, 18. yüzyılda insan hakları idealinin ortaya çıkışını, bu durumun hukuk ve toplum ilişkisine getirdiği katkıları, hükümetlerin bu ideali bir yandan benimseyip öte yandan nasıl törpülediklerini değerlendiriyor.

Douzinas ayrıca, Kant, Burke, Hegel, Marx, Heidegger ve Sartre’ın fikirlerinden yola çıkarak insan haklarının felsefi dinamiklerini aydınlatıyor ve günümüzdeki insan hakları ihlallerinin nedenlerini de irdeleyerek, güçlü bir insan hakları yaklaşımının hukuki, siyasi ve ahlaki temellerinin neler olduğunu tartışıyor.

Künye. Costas Douzinas – İnsan Haklarının Sonu, çeviren: Kasım Akbaş ve Umre Deniz Tuna, Dipnot Yayınları, hukuk, 424 sayfa, 2018

Kolektif – Kitleleri Yeniden Düşünmek (2017)

Çokluk, halk, kalabalık, kitle…

Kitleler, her tarihsel dönemde, iktidarların meşrebine göre ya göklere çıkarıldı ya da küçümsendi.

Alanında uzman isimlerden, her döneme göre farklılık gösteren kitlelerin iç dinamiklerini analiz eden nitelikli makaleler.

Kitapta,

Kalabalıklar ve demokrasi,

Devrim ve faşizm arasında kitle fikri ve imgesi,

Kendiliğinden örgütlenme ve doğrudan demokrasi ilişkisi,

Kitlelerin direnişinin hukuk politikası üzerinde yaratmış olduğu etkiler,

Ve Marjinal bir hukuk terimi olarak linçin modern hukuk anlayışında yarattığı çatlak gibi, birçok önemli konu irdeleniyor.

Değişen politik, ekonomik ve toplumsal şartlarla birlikte, kitlelerin politik aktivizminin nasıl dönüştüğünü daha iyi kavramak için iyi bir kaynak.

Kitaba katkıda bulunan isimler ise şöyle:

Zeynep Koçak, Malcolm Bull, Rainer Maria Kiesow, William Mazzarella, Costas Douzinas, Christian Borch, Stefan Jonsson, Warren Breckman, Manfred Berg ve Tanıl Bora.

Künye: Kolektif – Kitleleri Yeniden Düşünmek, derleyen: Zeynep Koçak, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, sosyoloji, 180 sayfa