Etiket: Dost Kitabevi

Doğukan Bingöl – Hukuk ve Şiddet (2025)

Doğukan Bingöl’ün ‘Hukuk ve Şiddet: Temeller, Eleştiri ve İmkânlar’ adlı kitabı, modern hukuk düşüncesinin merkezinde yer alan bir soruya odaklanıyor: Hukuk, şiddeti ortadan kaldırmak için mi vardır, yoksa onun rafine biçimi midir? Yirmi birinci yüzyılın otoriterleşme eğilimleri, sistematik insan hakları ihlalleri, iklim krizi ve savaşlar karşısında hukukun giderek güçsüzleşmesi, bu sorunun güncelliğini artırıyor.

Bingöl, hukukun yalnızca kurallar bütünü olmadığını; iktidarın şiddet tekeliyle iç içe geçmiş, onun biçim değiştirmiş hali olduğunu savunuyor. Walter Benjamin ve Hannah Arendt’in düşüncelerinden hareketle, hukukun doğasını sorgularken, iktidar ile meşruiyet arasındaki bağı çözümlemeye girişiyor.

Eser, hukuku düzenin aracı olarak değil, şiddetin sürekliliğini meşrulaştıran bir sistem olarak ele alıyor. Bingöl, hukukun sınırlarını çizen şiddetin yalnızca istisnai anlarda değil, her yasada, her yaptırımda yeniden üretildiğini gösteriyor. Hukukun krizi, yasaya uymama haliyle değil, yasayı kuran şiddetin sorgulanmamasıyla derinleşiyor. Bu nedenle kitap, hukukun etik temellerine dönerek, adalet fikrini yeniden düşünme çağrısı yapıyor.

‘Hukuk ve Şiddet’, hem bir eleştiri hem de mevcut düzenin ötesine geçebilecek bir hukuk tahayyülünün imkanlarını araştıran felsefi bir girişim niteliğinde.

Bingöl’ün sözleri kitabın özünü açıklar nitelikte:

“Devlet ve siyasi iktidarın hukuk kurallarına uymadığı, bunun kronik bir hal aldığı ve krizlere dönüştüğü durumlar aslında rastlantı değil, şiddeti bir yöntem olarak benimsemenin kaçınılmaz sonuçlarıdır. Eğer hukuk, yapısı gereği iktidarın şiddet tekeli ile uygulanıyorsa şiddet tekelini elinde bulunduran iktidar ona uymak istemediğinde hukukun hükümsüz kalması da doğal, hatta kaçınılmazdır.”

  • Künye: Doğukan Bingöl – Hukuk ve Şiddet: Temeller, Eleştiri ve İmkânlar, Dost Kitabevi, hukuk, 216 sayfa, 2025

Victor Hehn – Zeytin, Üzüm ve İncir (2025)

Victor Hehn bu klasik çalışmasında, insanlık tarihinin tarımla kurduğu ilişkiyi kültürel bir aktarım süreci üzerinden analiz ediyor. ‘Zeytin, Üzüm ve İncir: Kültür Tarihi Eskizleri’ (‘Kulturpflanzen und Hausthiere in ihrem Übergang aus Asien nach Griechenland und Italien sowie in das übrige Europa’), bitkilerin yayılışında sadece tarımın değil, kültürlerin ve uygarlıkların da izini sürüyor. Üzüm, buğday, zeytin, elma ve arpa gibi ürünlerin Doğu’dan Batı’ya geçişini incelerken yalnızca botanik değil, aynı zamanda dil, ticaret ve mitoloji üzerinden de okuma yapıyor. Bu bitkiler, Eski Dünya’nın ortak kültürel mirasını temsil ediyor.

Üzüm, Doğu Akdeniz kökenli olup, şarap aracılığıyla dini ritüellerde ve toplumsal yaşamda yer ediniyor. Hehn, üzümün Anadolulu halklar tarafından ehlileştirildiğini, oradan da Yunanistan ve İtalya’ya yayıldığını aktarıyor. Şarabın dinsel sembolizmi, bu bitkinin sıradanlıktan kutsallığa taşındığını gösteriyor.

Buğday ve arpa, Mezopotamya’dan Avrupa’ya uzanan tahıl zincirinin temelini oluşturuyor. Bu iki bitki, yerleşik yaşama geçişin simgesi olarak görülüyor. Hehn, özellikle buğdayın kültürel üstünlüğünü vurguluyor. Arpa ise daha sade halkın beslenme maddesi olarak karşımıza çıkıyor. İkisi de toprağa bağlı yaşam biçiminin temel öğesi oluyor.

Zeytin, Suriye-Filistin hattından Avrupa’ya taşınıyor ve yalnızca yağ üretimiyle değil, simgesel anlamlarıyla da öne çıkıyor. Uzun ömürlü yapısı, barışın ve bilgeliğin sembolü olmasını sağlıyor. Hehn, zeytinin göç ve ticaret yoluyla İtalya’ya ulaştığını belirtiyor.

Elma, Hehn’e göre Avrupa’ya en geç ulaşanlardan biri oluyor. Orta Asya kökenli olan elma, hem mitolojik hem besleyici değerleriyle kültürel hafızada yer ediniyor. Bu bitkilerin izini sürmek, yalnızca tarımı değil, insanlığın göç yollarını da anlamayı sağlıyor. Hehn, tarımı tarihsel ve filolojik bir bakışla birlikte yorumluyor.

  • Künye: Victor Hehn – Zeytin, Üzüm ve İncir: Kültür Tarihi Eskizleri, çeviren: Necati Aça, Dost Kitabevi, tarih, 112 sayfa, 2025

Pascal Acot – Bilim Tarihi (2025)

Pascal Acot’un ‘Bilim Tarihi’ (‘L’Histoire des sciences’) adlı kitabı, bilimin insanlık tarihi boyunca nasıl geliştiğini ve şekillendiğini inceleyen kapsamlı bir eserdir. Kitap, bilimin doğuşundan günümüze kadar olan serüvenini, farklı medeniyetlerdeki bilimsel gelişmeleri ve bilim insanlarının katkılarını ele alır.

Acot, bilimin sadece bilgi birikimi olmadığını, aynı zamanda bir düşünce biçimi ve bir dünya görüşü olduğunu vurguluyor. Bilimin, insanın doğayı anlama ve kontrol etme çabasının bir sonucu olduğunu, bu çabanın da merak, gözlem, deney ve akıl yürütme gibi temel unsurlara dayandığını belirtiyor.

Kitapta, antik çağdaki Mısır, Mezopotamya ve Yunan medeniyetlerindeki bilimsel gelişmeler, Orta Çağ’daki İslam dünyasındaki bilimsel çalışmalar, Rönesans’la birlikte Avrupa’da bilimsel düşüncenin yeniden canlanması, Bilim Devrimi, Aydınlanma Çağı ve modern bilim gibi önemli dönemler ve olaylar ayrıntılı bir şekilde inceleniyor. Her dönemdeki bilimsel gelişmelerin toplumsal, kültürel ve ekonomik etkileri de değerlendiriliyor.

Acot, bilimin sadece pozitif bir güç olmadığını, bazen insanlığın ve doğanın aleyhine de kullanılabileceğini belirtir. Bilimin etik boyutuna da değinen yazar, bilim insanlarının sorumluluklarını ve bilimin doğru kullanımının önemini vurgular.

‘Bilim Tarihi’, bilimin insanlık tarihindeki yerini ve önemini anlamak için önemli bir kaynak. Bilime ilgi duyan herkesin okuması gereken bir eser.

  • Künye: Pascal Acot – Bilim Tarihi, çeviren: Nermin Acar, Dost Kitabevi, bilim, 160 sayfa, 2025

Maxime Rovere – Spinoza (2025)

Maxime Rovere’in ‘Spinoza: Var Olmak İçin Yöntemler’ adlı kitabı, 17. yüzyılın önemli filozoflarından Baruch Spinoza’nın felsefesini günümüz okuru için anlaşılır bir dille yeniden yorumluyor. Rovere, Spinoza’nın karmaşık felsefesini, özellikle de etik öğretilerini, modern insanın varoluşsal sorularına cevap arayan bir kılavuz olarak sunuyor.

Kitapta, Spinoza’nın ‘Ethica’ adlı başyapıtındaki temel kavramlar ve argümanlar detaylı bir şekilde inceleniyor. Yazar, Spinoza’nın Tanrı, doğa ve insan arasındaki ilişkiyi nasıl kurduğunu, özgürlük, mutluluk ve ahlak gibi kavramları nasıl tanımladığını açıklıyor. Rovere, Spinoza’nın felsefesini sadece tarihsel bir metin olarak değil, aynı zamanda günümüzün bireysel ve toplumsal sorunlarına ışık tutacak bir felsefi sistem olarak ele alıyor.

Kitapta ele alınan başlıca konular:

  • Spinoza’nın Tanrı kavramı ve panteizm
  • Maddenin ve ruhun birliği
  • Özgürlük ve zorunluluk arasındaki ilişki
  • İyi ve kötü kavramları
  • Mutluluk ve erdem
  • Spinoza’nın felsefesinin günümüzdeki etkileri

Sonuç olarak, ‘Spinoza: Var Olmak İçin Yöntemler’, Spinoza’nın felsefesini günümüz insanının ihtiyaçlarına ve sorularına cevap verecek şekilde yeniden yorumlayan önemli bir çalışma. Kitap hem felsefeye ilgi duyanlar hem de hayatın anlamını sorgulayan herkes için değerli bir kaynak.

  • Künye: Maxime Rovere – Spinoza: Var Olmak İçin Yöntemler, çeviren: Seda Erol Le Morellec, İsmet Şebin, Dost Kitabevi, felsefe, 376 sayfa, 2025

Marius Cleyet Michaud – Altın Oran (2023)

Sanatçılar ve şairler tarafından sıkça kullanılan gizemli bir ifade ve gerçek bir aritmetik nicelik olan altın oran, bazılarının inandığı gibi bilginin anahtarını mı taşıyor?

Bu kitabın amacı, hem fiziksel (daha doğrusu astronomik) bir niceliği hem de bazı estetik özelliklerin atfedildiği tamamen aritmetik bir niceliği belirtmek için kullanılan bu sayının matematiksel özellikleriyle sınırlı kalmadan, altın oran tarafından baştan çıkarılan veya ilgisini çeken herkese bir dizi olumlu gerçek sunuyor.

Bu “ilahi oran”ın icadının ve matematik, sanat (resim, müzik, şiir) ve mimarideki uygulamalarının tarihi nedir?

Hangi mistisizme ilham kaynağı olmuştur?

İşte eldeki rehber kitap, bu ve bunun gibi soruların yanıtlarını barındırmasıyla önemli.

  • Künye: Marius Cleyet Michaud – Altın Oran, Dost Kitabevi, inceleme, 148 sayfa, 2023

Luc Benoist – İşaretler, Semboller ve Mitler (2023)

Sembollerle gündelik hayatımızda sandığımızdan daha çok karşılaşırız.

Aristoteles’in söylediği gibi “köpek” kelimesi ısırmaz, bu kelime köpeğin gerçekliğini belirten bir semboldür.

O halde sembolizmin rolü, bir kavramı herkesin anlayabileceği biçimde ifade etmektir.

Luc Benoist, özellikle mitler alanında işaretlerin ortaya çıkışlarından, uzak metamorfozlarına dek geçirdiği değişimin yanı sıra, nesne ile kavramın arasında duran sembolü incelemeyi öneriyor.

Günümüzde de varlıklarını sürdüren semboller ile işaretlerin mitlerle yakın ilişkisine daha yakından bakmak isteyen okurların kaçırmaması gereken bir çalışma.

  • Künye: Luc Benoist – İşaretler, Semboller ve Mitler, Dost Kitabevi, inceleme, 135 sayfa, 2023

Cemal Bâli Akal – Spinoza ve Sürekli Demokrasi (2023)

 

Spinoza’yı hayatımızın ortasına yerleştirmeliyiz.

Cemal Bâli Akal, Spinoza’nın özgürlük ve demokrasi anlayışının demokrasiye ve her gün daha da yakıcı hale gelen göç sorununa nasıl yanıt verdiğini tartışarak filozofun felsefesinin rasyonelliği oranında gerçek hayatla temas ettiğini gösteriyor.

‘Spinoza ve Sürekli Demokrasi’, yaygınlaşmaya hep açık bedensel-zihinsel özerklikleri, bunlara denk düştüğü için sınırlanması saçmalık olan bir ifade özgürlüğünü, göç sorununu içeren bir iletişim hakkını ve bunların sürekli devinimini anlatır: Tabiatla özdeşleşen sonsuz “bir” demokrasi.

İfade özgürlüğü, özerklik ve göç sorunları 2004’te yayımlanan ‘Varolma Direnci ve Özerklik’te ele alınmıştı.

Bu kitabı, Akal’ın Spinoza üzerine aynı fikri taşıyan bazı metinlerinin bulunduğu ‘Kimlik Bedenin Hapishanesidir’ başlıklı (Reyda Ergün’le) ortak çalışma izlemişti.

İki kitapta ele alınan sorunlar, göç konusunda görüldüğü gibi güncelliklerini ağırlaşarak korudular, hatta artık iyice görünür oldular.

Kitapların tükenmesi, ana çizgiye sadık kalan, ama özellikle Epikuros, Lucretius, Machiavelli, Nietzsche ve Kelsen’e odaklanmış okumalar üzerinden, onlara farklı biçim ve içerik kazandıran bir bütünün oluşturulmasını gerektirdi.

Bu bütüne yeni metinler eklenirken, çalışmanın tamamı gözden geçirildi, değişiklikler ve kısaltmalar yapıldı.

Bazı ekler bölüm ya da dipnot olarak metne dahil edilirken, aralarından çıkarılanlar da oldu.

  • Künye: Cemal Bâli Akal – Spinoza ve Sürekli Demokrasi, Dost Kitabevi, felsefe, 317 sayfa, 2023

Hans Kelsen – Demokrasi: Doğası ve Değeri (2019)

Tek adam kültüne karşı radikal demokratik tutumun vazgeçilmezliğini koyan önemli bir tartışma.

Hans Kelsen’in bu kitabı, despotizmine ve despotlarına karşı bir özgürlük manifestosu.

‘Demokrasi’, Kelsen hakkındaki yanılgıların önüne geçebilecek çok önemli bir kitap.

Hukuki pozitivizmin hâkim güce itaat ve demokrasi düşmanlığı olduğuna yönelik ezberleri çürütür.

Kelsen düşüncesinde yasa yaratıcı irade bulunduğuna ve yasa yaratımının kaynağında devlet olduğuna ilişkin görüşleri yıkar.

Egemenlik, temsil, ulus iradesi gibi sözleşmeci modern kurguları ifşa ederek, her türlü tek adam kültüne, azınlığın ya da çoğunluğun baskısına veya mutlak değerlere dayalı hakikatlere karşı, demokrasiyi savunur.

Onun sayesinde pozitivizm karşıtı tabii hukukçu sığ bir Kelsen reddi anlamsızlaşır.

Kelsen’i tabii hukukçu görüşe kaydırarak Neo-Kantçı liberal düşünür diye aklamaya çalışanların daha sığ yanılgısı da bu kitapla ortaya çıkar: Bireyci liberalizme karşı olan Kelsen’in hukuki pozitivizmi “bir” demokrasinin sınırsız güçlerinin başlıca dayanağıdır.

Kuramcının otoritarizm karşıtı radikal demokratik tavrı onun içkinci, yapısalcı, göreci ve kuşkucu yaklaşımıyla özdeştir.

Kelsen’in bu kitabı yalnızca yazıldığı dönemin değil, her dönemin despotizmine ve despotlarına karşı bir “özgürlük manifestosu”dur.

  • Künye: Hans Kelsen – Demokrasi: Doğası ve Değeri, çeviren: Yasin Uysal, Dost Kitabevi, siyaset, 94 sayfa, 2019

Kolektif – Natüralizm ya da Yitirirken Doğayı Hatırlamak (2021)

 

Natüralizm, resmi felsefenin görmezden geldiği akımlardan.

Doğanın büyük yıkımdan geçtiği bugünlerde yeniden dikkatleri üzerine çekmeye başladı.

İşte bu nitelikle derleme de, farklı alanlardan gelen uzmanlar Natüralizmin ilk çağlardan bugüne uzanan hikâyesine dikkatimizi çekiyor.

Felsefeciler, hukukçular, siyaset bilimciler ve tarihçilerin katkıda bulunduğu çalışma, resmî felsefe tarihinin gölgesinde kalmış Natüralizmin M.Ö. birinci yüzyıldan günümüze uzanan gelişimini izliyor.

Gerçeğin bilgisini yalnızca Doğa’da aradıkları için yok sayılmış, bazıları sapkınlıkla suçlanmış, hatta yok edilmiş düşünürleri gün yüzüne çıkarıyor.

Doğa’nın elimizden kayıp gitmekte olduğu bir çağda, bizleri onun hakkında kapsamlı bir şekilde yeniden düşünmeye davet ediyor.

Fakat bu sefer başka türlü: Doğa’nın mahvında pay sahibi olan eril hâkim söylemi dinleyerek değil, fikirlerin yeraltı akıntılarını izleyerek, bir karşı-düşünce hattının denenmemiş yollarından giderek.

Derlemede fikirleri ele alının düşünürler ve yazarlar şöyle:

Lucretius (Thomas Nail); Plinius (M. İbrahim Ertuğrul); Hallacı Mansur (Önder Kulak); İbn Rüşd (Diego Tatián); Marguerite Porete (Eylem Canaslan); Isotta Nogarola (Saadet Yediç); José de Acosta (Cansu Muratoğlu); Giordano Bruno (Fırat İlim); Cesare Vanini (Cemal Bâli Akal); Pierre Gassendi (Baver Demircan); Nicolas Steno (Maxime Rovère); J. O. de La Mettrie (Kağan Kahveci); Olympe de Gouges (Eylem Yolsal-Murteza); Beşir Fuad (Fatma Gül Karagöz); Constance Naden (Özgür Şahin); Willard Van O. Quine (Erhan Demircioğlu) ve Arne Næss (Gaye Çankaya Eksen).

  • Künye: Kolektif – Natüralizm ya da Yitirirken Doğayı Hatırlamak, editör: Eylem Canaslan ve Cemal Bâli Akal, Dost Kitabevi, felsefe, 482 sayfa, 2021

Rebecca Spang – Restoranın İcadı (2020)

‘Restoranın İcadı’, muazzam bir kültür tarihi çalışması.

Rebecca Spang, 18. yüzyıl Fransa’sını odağına alarak gastronomi kültürünün nasıl geliştiğini izliyor.

Bugünkü toplumsal adet ve göreneklerin tarih içinde nasıl ortaya çıktığı konusunda aydınlatıcı bir eser olarak okunabilecek kitap, Fransız devrimi öncesinde ortaya çıkan restoranların, Fransa’nın yaşadığı büyük siyasal ve toplumsal dönüşümde nasıl büyük etkilere vesile olduğunu gözler önüne seriyor.

Spang’a göre, Parisliler bu dönemde kendi yeme içme kültürlerini değiştirerek tüm dünyanın gastronomik haritasını biçimleyen bir sosyal dönüşüme zemin hazırladı.

Yeni baskısıyla raflardaki yerini alan kitap, bu dönemde yaşamış öncü şefler hakkındaki genel yargıyı tersine çeviren çarpıcı detaylar da barındırıyor.

  • Künye: Rebecca L. Spang – Restoranın İcadı: Paris ve Modern Gastronomi Kültürü, çeviren: Bahadır Sina Şener, Dost Kitabevi, kültür tarihi, 333 sayfa, 2021