Kolektif – Parlak Yıldızlardık O Zaman (2021)

Yeni Türkü için şarkı sözleri de yazmış Meral Özbek, Türkiye’de kültür incelemeleri alanında öncü, çok değerli isimlerdendir.

Özbek’in öğrencileri, eski dostları ve meslektaşlarının yazılarıyla katkıda bulunduğu bu güzel derleme de, sinemadan edebiyat analizine, tarihten kültürel analize ve toplumsal cinsiyet çalışmalarına uzanan makaleler barındırıyor.

Gündelik hayatın içindeki sınıf mücadelelerinin, toplumsal cinsiyet meselelerinin, insan varoluşunun canlı görünümlerini sunan kitapta, “Erkeklik Sözleşmesi” şarkıcı Bergen’in çilesi üzerinden çözümleniyor; sinemadaki öğretmen tiplemelerinin bize neler anlattığına bakılıyor; edebiyat ve sinema yapıtlarında belleğin, duyguların kendilerine nasıl yer bulduğu irdeleniyor ve kadınlık deneyimlerinin seyri izleniyor.

Kitaba katkıda bulunan isimler ise şöyle: Nilgün Abisel, Umut Tümay Arslan, Narin Bağdatlı, Hülya Bulut, Aylin Sayın Gönenç, Sibel Kır, Eser Köker, Feryal Saygılıgil, Seval Şahin, Bahadır Vural, Egemen Yılgür ve Levent Yılmazok.

  • Künye: Kolektif – Parlak Yıldızlardık O Zaman: Kültür Çalışmaları (Meral Özbek’e Armağan 1), derleyen: Tülin Ural ve Bahadır Vural, İletişim Yayınları, kültürel çalışmalar, 288 sayfa, 2021

Kolektif – Bomonti (2021)

İstanbul’un en eski sanayi bölgelerinden olan Bomonti’nin geçmişini, bugününü ve geleceğini bizzat sakinlerinin gözünden anlatan, kent çalışmaları alanında çok önemli bir eser.

Kitap, semtin hızlı yapısal dönüşümünü, Bomontiada’nın yeni bir kamusal tüketim alanı oluşunu ve sınıfsal profilin değişimini, semtin apartmanları ve yerleşik sakinleriyle yeni orta sınıfın mekânı olmaya başlayışını sosyolojik bir bakışla izliyor.

Çalışma, semtin sosyal yapısındaki tarihsel dönüşüme paralel olarak Bomonti’nin çokkatmanlı belleğini, bir sanayi semti olarak gelişimini, “Teneke Mahallesi”ni ve kentsel dönüşüm mekânı olarak yaşadıklarını, bir orta sınıf mahallesi olarak görünümünü, nihayet rezidanslaşma sürecini beş eksende ele alıyor.

Derya Fırat, semtin çokkatmanlı belleğini, kozmopolit yapısını, bohem burjuvalarını ve soylulaştırma sürecinde semt belleğinin nasıl metalaştırıldığını irdeliyor.

Egemen Yılgür, teneke mahallesinin oluşumunu ve kentsel dönüşüm karşısında mahallelinin düşüncelerini aktarıyor.

Şükrü Aslan, Bomonti’nin bir sanayi mahallesi olarak ortaya çıkıp gelişmesini, bir dönem çok yoğun olan semtteki işçi eylemliliklerini ve politik mücadeleleri izliyor.

Aylın Dikmen Özarslan, Bomonti’nin kozmopolit bir orta sınıf semti olarak kapsamlı bir portresini çekiyor.

Çağlayan Kovanlıkaya ise, soylulaştırmadan sonra Bomonti’deki rezidans hayatını, rezidans sakinini ve lüks, güvenlikli konut olgusunu tartışıyor.

  • Künye: Çağlayan Kovanlıkaya, Derya Fırat, Egemen Yılgür, Şükrü Aslan ve Aylın Dikmen Özarslan – Bomonti: Kentsel Dönüşüm ve Mekânın Belleği, İletişim Yayınları, kent çalışmaları, 288 sayfa, 2021

Egemen Yılgür – Tütüncülerin Tarihi (2020)

Osmanlı İmparatorluğu döneminde Selanik, Kavala, Drama ve İskeçe gibi bölgelerde kitlesel bir biçimde tütün üretim ve işleme birimlerinde çalışan tütüncüler vardı.

Tütüncülerin öne çıkan bir diğer özelliği ise, yoğun bir sendikal ve siyasal mücadele deneyimine sahip olmalarıydı.

1923-1924 arasındaki Türk-Yunan Nüfus Mübadelesi’yle tütüncüler Türkiye’ye geldi ve böylece tütüncülerin siyasal kültürü de genç Türkiye Cumhuriyeti’ne taşınmış oldu.

Tütüncüler Yunanistan’dan Türkiye’ye geldikten sonra İstanbul, İzmir ve Samsun’daki tütün üretim ve işleme birimlerinde aktif olarak çalışmaya başlayacaktı.

Tütüncüler, bu süre zarfında bir yandan üretim birimlerinde söz konusu kültürü yeniden üretecek, diğer taraftan dönemin sol hareketleri ile ilişkilenmiş en kalabalık işçi çevresi olarak politik çalışmalar gerçekleştireceklerdi.

İşte Egemen Yılgür bu özgün çalışmasında, tütüncülerin özgün sosyo-tarihsel koşullarını, Mübadele sonrasında yerel koşullara nasıl adapte olduklarını ve Türkiye’nin toplumsal, kültürel ve siyasal hayatına yaptıkları muazzam katkıları ortaya koyuyor.

  • Künye: Egemen Yılgür – Tütüncülerin Tarihi, Sosyal Tarih Yayınları, tarih, 2020

Kolektif – Aşrı Memleket: Trakya’nın Renkli Dünyası (2017)

Türkiye’nin en özgün coğrafyalarından olan Trakya’nın tarihine, mitolojisine, müziğine, yemeğine, içkisine, muhacirlerine, sanayisine ve şehirlerine odaklanan ve bunu yaparken sınırın öteki yakasındaki Trakya’yı da ihmal etmeyen sağlam bir derleme.

Kitapta,

  • Mitolojide Trak insanından esinlenmiş tipler,
  • Yunan Trakya’sı ile Türkiye Trakya’sı arasındaki benzerlik ve farklılıklar,
  • Bulgaristan Trakya’sından gerçekleşen göçlerin tarihi ve sosyolojik etkileri,
  • Balkan göçmenlerinin Trakya’da yaşadığı sosyo-kültürel çatışmalar,
  • Trakya’nın Romanları,
  • Trakya’da Pomaklar,
  • Trakya düğünleri,
  • Trakya’nın gündelik yaşamında içki kültürü,
  • Trakya ağızları,
  • Bulgaristan göçmen mutfağının dünü ve bugünü,
  • Trakya müzikleri,
  • Ve Trakya’da siyaset gibi, ilgi çekici konular ele alınıyor.

Kitaba katkıda bulunan isimler ise şöyle: Ümmühan Alfandori, Tuncay Bilecen, Tuncay Çağlar, Fehmiye Çelik, Öksel Demir, Işıl Demirel, Nahide Deniz, Efnan Dervişoğlu, Maria Dimu, İbrahim Dizman, Haluk Ecevit, Rengül Ekizceleroğlu, İlhan Güneş, Naci Hasanefendi, Cahit Kahraman, Belma Oğul, Nalan Mumcu, Cihan Oğuz, Nursel Özdarendeli, Sema Sandalcı, Semih Savaşal, Mehmet Tapkan, Hasan Uygun ve Egemen Yılgür.

  • Künye: Kolektif – Aşrı Memleket: Trakya’nın Renkli Dünyası, derleyen: Tuncay Bilecen ve İbrahim Dizman, İletişim Yayınları, sosyoloji, 340 sayfa

David Priestland – Kızıl Bayrak (2017)

Bilhassa Sovyet ve Çin deneyimlerine bakıldığında, komünizmin tarihsel olarak başarısızlığa uğradığı söylenebilir.

Ama sadece şimdilik…

Zira komünist idealler ve tasavvurlar dünya çapında yaşamaya, güçlü bir alternatif olarak kendini hatırlatmaya devam ediyor.

Oxford Üniversitesi’nde modern tarih dersleri veren ve uzun yıllardır özellikle Rusya, komünizm ve neoliberalizm üzerine çalışan Profesör Priestland, tarihten günümüze uzanarak komünist pratik ve ideallerin küresel bir hikâyesini sunuyor.

Kapsamı ve barındırdığı ayrıntılarla dikkat çeken kitap, Marx, Engels, Lenin, Stalin, Troçki, Mao, Castro, Che ve Tito gibi komünist siyasetin önde gelen isimlerine daha yakından baktığı gibi, komünizm tarihine içkin pek çok konuyu da irdeliyor.

Fransız Devrimi,

Marksist partilerin kuruluşu,

Ekim Devrimi,

Gerilla hareketleri,

Komünist ülkelerin kuruluşu,

Bu ülkelerdeki siyaset yapış dinamikleri…

Kapsamlı ve nitelikli bir komünizm tarihi incelemesi arayanlar kesinlikle kaçırmasın deriz.

  • Künye: David Priestland – Kızıl Bayrak, çeviren: Egemen Yılgür ve Ali Çakıroğlu, İletişim Yayınları, tarih, 624 sayfa

David S. Kidder ve Noah D. Oppenheim – Entelektüelin Kutsal Kitabı: Modern Kültür (2014)

  • ENTELEKTÜELİN KUTSAL KİTABI: MODERN KÜLTÜR, David S. Kidder ve Noah D. Oppenheim, çeviren: Egemen Yılgür, Maya Kitap, kültür, 374 sayfa

365 güne yayılan, bir günlük okumalar koleksiyonu olarak tasarlanmış ‘Entelektüelin Kutsal Kitabı’nın elimizdeki üçüncü kitabı, modern kültürün zengin bir portresini sunuyor. Sıra dışı kişilikler, edebiyat, müzik, sinema, fikirler ve trendler, spor ve popüler eğlence kategorilerinden oluşan kitap, 20. yüzyılda medyanın gelişimi ile birlikte gücü giderek artan popüler kültürü en kritik yönleriyle ele alıyor. Sigmund Freud, ‘Suç ve Ceza’, komünizm, mahjong, siyonizm, Nikita Kruşçev, ‘Gazap Üzümleri’, mini etek, Pablo Neruda, çevre hareketi, Sylvia Plath, ‘Otomatik Portakal’ ve Susam Sokağı, burada karşımıza çıkan maddelerden birkaçı.

Emma Marriott – Bir Nefeste Dünya Tarihi (2014)

  • BİR NEFESTE DÜNYA TARİHİ, Emma Marriott, çeviren: Egemen Yılgür, Maya Kitap, tarih, 208 sayfa

İlber Ortaylı kızmasın: Tarih kitaplarının kalın olması, kimi okurlar açısından göz korkutucu olabiliyor. İşte, bizzat uzun kitap okumak istemeyen kimseler için hazırlanmış elimizdeki çalışma, dünya tarihinin beş bin yıllık bir kesitini kısa bir formata sığdırmasıyla ihtiyaca cevap verebilir. Kitabın, ilk medeniyetlerden 1945 yılına uzanan, Uzakdoğu, Afrika, Ortadoğu, Avrupa, Okyanusya ve Amerika’yı kapsayan anlatımında, İndus Uygarlığı’ndan Roma’nın kuruluşuna, Peru kültürlerinden Çin’in altın çağı’na, Feodalizm ve Norman İstilası’ndan 20. yüzyılın yeni dünya düzenine kadar pek çok olay karşımıza çıkıyor.

Egemen Yılgür – Nişantaşı Teneke Mahallesi (2012)

  • NİŞANTAŞI TENEKE MAHALLESİ, Egemen Yılgür, İletişim Yayınları, sosyoloji, 216 sayfa

 

Egemen Yılgür elimizdeki nitelikli çalışmasında, 19. yüzyılın son çeyreğinde kurulmuş ve 20. yüzyılın son çeyreğine kadar kendi özgünlüğü ve çeşitliliğiyle varlığını sürdürmüş Nişantaşı Teneke Mahallesi’nin kapsamlı bir öyküsünü sunuyor. Saha çalışması, kaynak kişilerle yapılan mülakatlar ve gazete, dergi gibi yazılı kaynaklarla zenginleşen kitap, Teneke Mahallesi’ndeki gruplar ve gruplar arası ilişkileri; yoksulluğun sıradan olduğu mahalledeki ekonomik ilişkileri; mahallenin 1980’lerde yaşanan büyük dönüşüm sonucu ortadan kalkışını ve bu dönüşüm sürecinin mahalle sakinleri üzerinde yarattığı yabancılaşmayı inceliyor.