Etiket: Frances A. Yates

Frances Yates – Giordano Bruno ve Hermetik Gelenek (2021)

Hermetizmin tarihi ve hermetizmin Giordano Bruno ile Rönesans düşüncesi üzerindeki etkisini irdeleyen çok önemli bir araştırma.

Rönesans araştırmaları, Warburg tarihi, 16. yüzyıl tiyatrosu, Batı ezoterizmi ve okültizmi üzerine yaptığı özgün incelemelerle bildiğimiz Frances Yates, hermetizmin yanı sıra Orta Çağ’dan gelen mistisizm, sihir ve gnostisizm hakkındaki ufuk açıcı saptamalarıyla da dikkat çeken bu çalışması ile Rönesans tarih yazımını dönüştürdü.

Kitap, özellikle Giordano Bruno hermetik gelenek içinde tartışması ve bunun yanı sıra 16. yüzyıl düşüncesinin sağlam bir fotoğrafını çekmesiyle dikkat çekiyor.

Yates’e göre, Bruno, evrenin sonsuz olduğu ve evrende dünyadan başka birçok gezegenin bulunduğu yönündeki fikirlerinden ziyade hermetik geleneği benimsediği için yakılmıştı.

  • Künye: Frances Yates – Giordano Bruno ve Hermetik Gelenek, çeviren: Ayşe Deniz Temiz, Say Yayınları, felsefe, 632 sayfa, 2021

Frances A. Yates – Hafıza Sanatı (2020)

Hafızanın eski toplumlardaki yeri üzerine eşine az rastlanır bir çalışma.

Frances Yates, hafıza sanatının Antik Yunan, Ortaçağ ve Rönesans boyunca geçirdiği dönüşümü çok yönlü bir bakışla izliyor.

Pek çok sanatı icat eden Yunanların bir hafıza sanatı da icat ettiği, bu sanatın da tıpkı diğerleri gibi Roma’ya aktarıldığı, oradan da Avrupa geleneğine geçtiği pek bilinmez.

Bu, “yer” ve “imgeler”i hafızaya nakşetme yoluyla ezberlemeyi amaçlayan bir sanattı.

Çoğunlukla “hafıza tekniği” (mnemotechnics) olarak sınıflandırılan bu sanat, modern çağlarda insan faaliyetinin oldukça önemsiz bir kolu gibi görünür.

Oysa matbaadan önceki devirlerde idmanlı bir hafıza yaşamsal önem taşıyordu ve teknikten ziyade bir sanattı.

İşte Yates’in bu kitabı da, Keoslu şair Simonides’in mucidi olduğu hafıza sanatının ortaya çıkışını ve gelişimini ayrıntılı bir bakışla izliyor.

Yates çalışmasına, klasik dönem hafıza sanatının Latincedeki kaynaklarını irdeleyerek başlıyor ve devamında da,

  • Antik Yunan’da hafıza sanatı,
  • Ortaçağ’da hafıza sanatı,
  • Ortaçağ’da hafıza ve imgelerin oluşumu,
  • Hafıza risaleleri,
  • Rönesans hafızası,
  • Hafıza tiyatrosu,
  • Camillo’nun tiyatrosu ve Venedik Rönesansı,
  • Hafıza sanatının iki türü olarak Llullculuk ve Ramusçuluk,
  • Giordano Bruno ve hafıza sanatı,
  • Ve Robert Fludd’ın tiyatro hafıza sistemi gibi, ilgi çekici konuları ele alıyor.

Yates’e göre, hafıza sanatının Avrupa geleneği içinde nesilden nesle aktarılmasını, asla unutulmadan, daha doğrusu modern zamanlara kadar unutulmadan gelmesini sağlayan şey de, hafıza sanatının belagat sanatının bir parçası olmasıdır.

  • Künye: Frances A. Yates – Hafıza Sanatı, çeviren: Ayşe Deniz Temiz, Metis Yayınları, inceleme, 432 sayfa, 2020