Francis Macdonald Cornford

Francis Macdonald Cornford – Dinden Felsefeye (2023)

“Din” ve “felsefe” sözcükleri, belki de birçok insan için, aralarında bir tür gerilim yahut bir sınır savaşı olan iki ayrı düşünce alanını ifade eder.

Kendi kuşağının seçkin Antik Çağ felsefesi uzmanlarından biri olan Cornford, bu önemli eserinde bilimin ve sistematik spekülasyonun izini sürüyor.

Felsefe gerçekten Antik Yunan’da mı başlamıştır?
Yahut Antik Yunan anlayışındaki dinî algının görece özgürlüğü, felsefenin burada doğuşuna önayak mı olmuştur?

Cornford bu soruların yanıtlarını araştırırken bir yandan felsefenin nasıl olup da tarihsel olarak bizzat Antik Yunan’ın içinden gelen mitoloji ve dinde gizli olduğunu tartışıyor, öte yandan Kader, Tanrı, Ruh, Madde, Doğa ve Ölümsüzlük gibi kavramların da efsanevi görünen öncüllerine ışık tutuyor.

‘Dinden Felsefeye’ âdeta, bilimsel düşünce ile sosyal ve duygusal deneyimlerimiz arasında varlığını sürdürmeye devam eden bağlantıların bir hatırlatıcısı gibi.

Künye: Francis Macdonald Cornford – Dinden Felsefeye: Batı’da Spekülasyonun Kökenleri Üzerine Bir Çalışma, çeviren: Adnan Akan, Say Yayınları, felsefe, 368 sayfa, 2023

Francis Macdonald Cornford – Platon’un Epistemolojisi (2022)

Klasik dönem uzmanı Francis Macdonald Cornford tarafından tercüme edilen ve Platon’un iki diyalogunun yer aldığı ‘Platon’un Epistemolojisi’, okuyucuya, Platon’un epistemolojisiyle ilgili yararlı birtakım arka plan bilgilere ek olarak metnin anlaşılmasında eşsiz içgörüler de sağlayan kapsamlı yorumlar sunuyor.

Bu yönüyle eser (ve eser içinde yer alan diyaloglar) yalnızca felsefe öğrencileri için değil, aynı zamanda her okurun daima gündeminde tutabileceği türden soruları ele alıyor.

Bu çerçevede, ‘Theaitetos’ diyalogu, “Bilgi nedir?” sorusunun sistematik bir incelemesini sunar.

Diyalogun büyük kısmı Sokrates ile öğrenci Theaitetos arasında geçer ve diyalog boyunca araştırdıkları cevaplar –algı olarak bilgi; doğru inanç olarak bilgi; doğru inanç ve bir açıklama (yani gerekçelendirilmiş doğru inanç) olarak bilgi– ele alınır.

Çoğu Sokratik diyalog gibi, ‘Theaitetos’ da nihai bir yanıt vermeden biter, yani diyalog, okurun bu mesele üzerine düşünebilmesi için bir sonuca bağlanmaz.

İlgili ve diğer bir diyalog olan ‘Sofist’te ise Platon “sofist” terimini yeniden tanımlar.

Platon bu terimi değersizleştirmekle beraber, felsefede safsatalara yani dilsel muğlaklıklara dayanan aldatıcı görüşleri ele alır.

Künye: Francis Macdonald Cornford – Platon’un Epistemolojisi: Theaitetos ve Sofist Çevirisi ve Açıklaması, çeviren: Ahmet Cevizci, Albaraka Yayınları, felsefe, 446 sayfa, 2022

Francis Macdonald Cornford – Platon’un Kozmolojisi (2022)

Platon’un en önemli ve günümüzde de üzerinde çeşitli tartışmaların yürütüldüğü ‘Timaios’ diyalogu, düşünürün kozmolojisini, evrenin nasıl oluştuğuna dair kendi öğretisini ve doğa anlayışını ortaya koyar.

Francis Macdonald Cornford’un bu çalışması ise, Platon’un bu eseri üzerine gelmiş geçmiş en iyi incelemelerden biri.

Kitap, Timaios’un çevirisini içeriyor ve çevirinin aralarına, ortaya çıktıkça, her bir yorumlama sorununu tartışan birer şerh serpiştiriyor.

Cornford’un öncelikli amacı, Platon’un sözlerini mümkün olduğunca aslına yakın çevirmek olmuştur.

Ancak Cornford’un kendi ifadesiyle, Platon’un haşmetli şiirsel üslubunu yeniden üretmeye çalışan herkes başarısızlıkla yüzleşmeye mahkûmdur.

Ona göre, buna anlamı bozma riski de eşlik eder

Cornford’un yorumları, okuyucuya uzun ve karmaşık bir argüman boyunca rehberlik etmek ve en sadık çeviride dahi belirsiz kalması gereken şeyleri açıklamak için tasarlanmıştır; zira ‘Timaios’, düşünceyi en küçük yere sıkıştırma pahasına, uçsuz bucaksız bir alanı kaplar.

Künye: Francis Macdonald Cornford – Platon’un Kozmolojisi: Timaios Çevirisi ve Açıklaması, çeviren: Özgüç Orhan, Albaraka Yayınları, felsefe, 500 sayfa, 2022

Francis Macdonald Cornford – Sokrates Öncesi ve Sonrası (2015)

Sokrates’in Eski Yunan ve tüm Avrupa uygarlığı içindeki emsalsiz yerinin nedenlerini büyük bir açıklıkla ortaya koyan bir kitap.

Sokrates’ten önce İyonya’daki bilim çalışmaları, Sokrates, Aristoteles ve Platon’un felsefi sistemleri, geniş bir alanda hareket eden kitabın ilgi çekici konularından bazıları.

Künye: Francis Macdonald Cornford – Sokrates Öncesi ve Sonrası, çeviren: Celal Şengör ve Senem Onan, İş Kültür Yayınları