Etiket: Gamze Boztepe

Eva Illouz – Romantik Ütopyayı Tüketmek (2024)

Eva Illouz’un bu eseri 1900’lerin başından itibaren reklam panoları tarafından yönlendirilen aşkın ve demokratik tüketim ahlakı üzerine inşa edilen romantizmin nasıl piyasa ile buluşarak tüketim kültürüyle iç içe geçtiğini gözler önüne seriyor.

Metodolojik titizliği elden bırakmayan ve “nasıl” sorusuna odaklanan bu kitabın problemi ne aşkın değersizleştirilmesi ne de evcilleştirilmesi: ‘Romantik Ütopyayı Tüketmek’ romantik deneyimi örtük olarak örgütleyen anlam ve sembollerin geç kapitalizm ile kesiştiği noktalara; kültür ve ekonominin aşkta buluşup melezlendiği mekanizmalara odaklanıyor.

Çünkü Illouz’a göre bugün romantik bağlar piyasa tarafından özgürleştirici çağrışımların kisvesi altında sömürgeleştirilmektedir.

Aşk piyasa tarafından kuşatılan ekonomik ve kültürel ilişkilerden özgürleştiren bir sığınak olmaktan çok uzaktır.

Romantik aşkta sunulan mutluluk vaadi bizim çağımızda tüketim kültürüne zaten çoktan dahil edilmiştir.

Sosyoloji ortaya çıktığı andan itibaren bilimin konusu olması yasaklanan fenomenleri ele alarak düşünceye uygulanan sansüre direnen bilimlerin başında gelir.

Illouz en kişisel olarak görülen romantik ilişkilerin toplumsal ve fenomenal yapısını ele alarak Durkheim ve Bourdieu’dan devraldığı bu geleneği sürdürür.

Fakat bu çalışma yalnızca ele aldığı konu bakımından değil, metodolojik olarak da ilham vericidir: ‘Romantik Ütopyayı Tüketmek’ duygusal deneyimlere dair araştırma yapmak isteyen sosyal bilimcilere örnek bir araştırma modeli sunmaktadır.

  • Künye: Eva Illouz – Romantik Ütopyayı Tüketmek: Aşk ve Kapitalizmin Kültürel Çelişkileri, çeviren: Gamze Boztepe, Livera Yayınevi, sosyoloji, 536 sayfa, 2024

Dave Beech – Sanat ve Post-Kapitalizm (2023)

Dave Beech, ‘Sanat ve Post-Kapitalizm’ adlı kitabında ‘iş’, ‘emek’, ‘değer’, ‘işin reddi’ gibi temaları oldukça geniş bir bakış açısından işleyerek Marx’ın mirasını, çalışmayı kutsayan sol hareketlerin tekelinden kurtarmaya yönelik bir girişimde bulunuyor ve okuyucuyu şu çok önemli soru ile karşı karşıya getiriyor: Günümüzde sanat, direnişe dair bize ne söyleyebilir?

Beech, bir yandan sanatın kapitalizm karşıtlığını idealist soyutlama ve yüceltmelerden kurtararak somut, tarihsel bir zeminde ortaya koyarken; diğer yandan geleneksel solu karşısına alan direniş biçimlerinin detaylı ve eleştirel bir haritalandırılmasını sunuyor.

Politik failliğin ırksal, cinsel ve diğer farklılık boyutlarının aracılığıyla işleyen çoklu bir öznelliğe doğru genişletilmesinin altını çizen ‘Sanat ve Post-Kapitalizm’, tam da bu bakımdan, cesaret verici bir çoğalma manifestosu olarak okunabilir: Kârın ve sömürünün egemenliğinde olmayan bir dünya yalnızca mümkün değil, aynı zamanda mevcuttur; direnişe düşen, kapitalist olmayan bu etkinlik ve üretim tarzlarını örgütleyerek kapitalizmin karşısında bir arada durmayı mümkün kılmaktır.

Kitaptan bir alıntı:

“Black Lives Matter’ın partizanca olumlanmasının, kölelik ve sömürgecilik mirasının mevcut koşulları altında meşru olduğunu iddia ediyorum, ancak bu, siyah yaşamların ve siyahlığın, en nihayetinde ırksal kategorilerin ortadan kaldırılmasının önünde bir engel olarak duran tarih dışı ve kalıcı bir olumlamasına varmak zorunda olduğumuz anlamına gelmez. Aynı şekilde, bugün kadınların olumlanması, bu partizanlığı gerektiren mücadele koşullarından soyutlanmamalıdır. Eğer işçi hareketinin belirli kesimlerinde sıkışıp kalan işçi sınıfının olumlanmasında sözlü bir hata varsa, bunun kapitalizmin ortadan kaldırılması için her zaman olduğu gibi mutlak terimlerle değil, tarihsel açıdan gerekli konjonktürel terimlerle anlaşılması gerekir. Belirli bir toplumsal düzenlenme biçiminin egemen kutbunu olumlamanın tarihsel gerekçelerini kabul edememek, çağdaş post-kapitalizmdeki siyasi önceliklerin baş aşağı bir izdüşümü olarak adlandırdığım şeyin en çarpıcı tezahürüdür.”

  • Künye: Dave Beech – Sanat ve Post-Kapitalizm, çeviren: Gamze Boztepe, Livera Yayınevi, sanat, 232 sayfa, 2023

Kolektif – Bağlantının Bedelleri (2022)

Sömürgecilik sıklıkla geçmişte kalmış bir şey olarak algılanıyor ancak ‘Bağlantının Bedelleri’, toprağın, bedenlerin ve doğal kaynakların tarihsel olarak temellük edilme biçiminin, bu yeni “veri çağı”na da aksettirildiğini gösteriyor.

Akıllı telefon uygulamaları, platformlar ve akıllı nesneler, yaşamlarımızı farklı şekillerde yakalayıp verilere dönüştürüyorlar ve ardından kapitalist işletmelerin açgözlülüğünü besleyen enformasyonlar olarak çıkarılan bu veriler bize geri satılıyorlar.

Bu kitapta yazarlar, bu yeni sömürgecilik biçiminin küresel olarak ortaya çıkan yeni bir sosyal düzenin habercisi olduğunu ve buna kuvvetli bir biçimde karşı çıkılması gerektiğini savunuyorlar.

Hâlihazırda tolere edilen veya yeterince dikkate alınmayan gözetimin endişe verici derecesi ile karşı karşıya kalarak, interneti sömürgecilikten kurtarmak ve bağlantı kurma arzumuzu özgürleştirmek için heyecan verici bir çağrı sunuyorlar.

Çalışma, dijitalin derinliklerine inerek mekânlarını, katmanlarını, mevzilerini araştırıyor.

  • Künye: Kolektif – Bağlantının Bedelleri: Veri Sömürgeciliği Tartışmalarına Bir Giriş, editör: Nick Couldry ve Ulises A. Mejias, çeviren: Gamze Boztepe, Nota Bene Yayınları, inceleme, 344 sayfa, 2022

Kolektif – Dijital Nesneler, Dijital Özneler (2021)

Bugün hayatımızda büyük yer kaplayan “Büyük Veri”, “Dijital Emek” ve “Dijital Siyaset” gibi konulara odaklanan nitelikli bir derleme.

‘Dijital Nesneler, Dijital Özneler’, söz konusu kavramları emek, kapitalizm ve siyaset bağlamında tartışıyor.

Kitapta,

  • Büyük veri kapitalizmi,
  • Büyük veri kapitalizmi çağında Karl Marx,
  • İnsan sonrası bilgi ve siborglar,
  • Posthümanizm,
  • Yeniden üretim merceğinden kültür ve ekonominin kesişiminde emek ve mücadele,
  • Dijitalleştirilmiş işyerinde etkin güvencesizlik, denetim ve direniş,
  • Dijital nesnelerle alternatif özneler oluşturmak,
  • Büyük veri çağında siyasi örgütlenmenin dönüşümü,
  • Ve sabit sermayenin temellükü gibi ilgi çekici konular tartışılıyor.

Kitabın özgün yönlerinden biri de, her bir yazarın makalesine karşılık, başka bir yazarın söz konusu makaleyi değerlendirdiği bir yazının da olması.

Dijital yeni dünyayı kavramak açısından aydınlatıcı bilgiler barındıran çalışmaya yazılarıyla katkıda bulunan isimler ise şöyle: Christian Fuchs, David Chandler, Paul Rekret, Robert Cowley, Kylie Jarrett, Joanna Boehnert, Phoebe V. Moore, Elisabeth Brighi, Jack Linchuan Qiu, Peter Goodwin, Jodi Dean, Paulina Tambakaki, Paolo Gerbaudo, Anastasia Kavada ve Antonio Negri.

  • Künye: Kolektif – Dijital Nesneler, Dijital Özneler: Büyük Veri Çağında Kapitalizm, Emek ve Siyaset Üzerine Disiplinlerarası Yaklaşımlar, editör: Christian Fuchs ve David Chandler, çeviren: Gamze Boztepe, Nota Bene Yayınları, siyaset, 312 sayfa, 2021