Etiket: Ginko Bilim Yayınları

Leonard Susskind – Kozmik Manzara (2023)

‘Kozmik Manzara’, Sicim Kuramının herkesin anlayacağı bir dille kapsamlı bir tanıtımını yapıyor.

Bu kuramın sonuçlarından biri, evrenimizin birçok başka evrenlerden biri olduğunu gösteriyor.

Yazarın deyimiyle Mega-evrenin içindeki belki de sonsuz sayıdaki evrenlerden birinde yaşayan bizlerin İnsancıl İlkeye ihtiyacı yok.

Akıllı tasarımcıların yanılgılarını tek tek açıkladığı bu kitabında Susskind manzara terimini varsayımsal evrenlere ait tüm olanaklı tasarımlar olarak kullanıyor.

Manzara, gerçek bir yer değil, olası evrenler tasarımıdır.

Oysa Çoklu Evrenler ya da Megaevren yazara göre gerçek yerlerdir.

“Neden hiçlik değil de bir şeyler var?” sorusuna henüz cevap veremeyeceğimizi belirten Susskind, eğer bir yaratılış anı gerçekten varsa da, büyük patlamanın öncesinde gerçekleşen şişmenin perdesiyle, gözlerimizle ve teleskoplarımızla bakışımızdan gizlenmiş durumda olduğunu vurguluyor.

Eğer bir Tanrı varsa bile, kendisini gereksiz hale getirmek için elinden geleni yapmış.

Pierre Simon de Laplace’ın söylediği gibi “Bu hipoteze ihtiyacımız yok.”

‘Kozmik Manzara’, evren anlayışımızın ve insanlığın evrendeki yerinin ne olduğuyla ilgili tartışmaları olağanüstü bir berraklıkla anlatıyor.

Kitabın felsefesi argümanlarla değil, modern parçacık fiziğinin sağlam temelleriyle örülmüş durumda.

  • Künye: Leonard Susskind – Kozmik Manzara: Akıllı Tasarım Yanılgısı ve Sicim Kuramı, çeviren: Murat Havzalı, Ginko Bilim Yayınları, bilim, 416 sayfa, 2023

Melanie Mitchell – Karmaşıklık (2023)

Tek başlarına basit olan karıncalar gibi böceklerin böylesine bir kesinlikle ve kararlılıkla hareket edebilmesini sağlayan nedir?

Trilyonlarca nöron, bilinç gibi olağanüstü karmaşıklıktaki bir şeyi nasıl ortaya çıkarabilir?

Önde gelen karmaşık sistem bilimcilerinden Melanie Mitchell, bu son derece açık ve cana yakın dille yazılan kitabında okurlarını, büyük ölçekli karmaşık, örgütlü ve uyarlanabilir davranışların çok sayıda bireyin basit etkileşimlerinden nasıl ortaya çıkabildiğinin açıklanmaya çalışıldığı geniş çaplı çabaları ifade eden karmaşıklık bilimlerinde içten bir tura davet ediyor.

Santa Fe Entitüsü’nde gerçekleştirdiği çalışmalarından ve enstitünün disiplinlerarası anlayışından yararlanan Mitchell, biyolojik, teknolojik ve sosyal olgular gibi geniş bir yelpazenin tamamında geçerli olan genel ilkeleri ve yasaları tartışırken, bu alanların iç işleyişine de ışık tutuyor.

  • Künye: Melanie Mitchell – Karmaşıklık: Rehberli Bir Tur, çeviren: Murat Havzalı, Ginko Bilim Yayınları, bilim, 392 sayfa, 2023

Kevin Warwick – Yapay Zekâ (2023)

Yapay zekâ sizin alanınızın dışındaysa ya da konuyla ilgili az şey biliyorsanız, daha fazlasını öğrenmek istiyorsanız bu kitap mükemmel bir başlangıç.

Kevin Warwick, yapay zekâyı özlü, güncel bir bakışla ele alıyor.

  • Zekâ nasıl tanımlanabilir?
  • Makineler düşünebilir mi?
  • Makineler duygulanır mı?
  • Bilincin doğası nedir?

‘Yapay Zekâ: Temel Prensipler’, hızlı hareket eden yapay zekâ dünyasına kısa ve öz bir giriş niteliğinde.

Alanında öncü olan yazar Kevin Warwick, insan veya makine olmanın ne anlama geldiğine dair konuları inceliyor ve robotikteki sınırları bulanıklaştıran gelişmelere bakıyor.

İnsan nöronları üzerine tartışmalı kültürü de aktaran yazar, makinelerin nöral ağlarıyla benzerlikler kurarak, yapay zekâ tartışmalarının kalbindeki konuları araştırıyor.

  • Künye: Kevin Warwick – Yapay Zekâ: Temel Prensipler, çeviren: Avni Uysal, Gizem Uysal, Ginko Bilim Yayınları, bilim, 208 sayfa, 2023

Peter Atkins – Evreni Kurmak (2023)

Evrenin olağanüstü karmaşıklığı, onun şeklini, ölçeğini ve yoğunluğunu belirleyen birkaç temel yasadan ve bir avuç temel sabitten kaynaklanır.

Derinliklerinde yalın, zarif ve güzel olan bir yapıya sahiptir.

Bu yasalar ve bu sabitler nereden gelir?

Ayrıca bu yasalar neden matematik dilinde ifade edildiğinde böylesine verimlidir?

Peter Atkins’in, Evreni yasalarıyla ve sabitleriyle donatmanın en az çaba gerektiren yolunu değerlendirdiği ve enerjinin korunumu, elektromanyetizma, klasik mekanik ile kuantum mekaniği ve termodinamiğin kökenlerini araştırıp tüm bu yasaların derinlerde yatan simetrilerden nasıl kaynaklandığını gösterdiği bu yapıtı, fiziğin temellerinde bulunan fikirlerin kısa ancak son derece kapsamlı bir anlatımını oluşturuyor.

Atkins, her zamanki zekâsı, bilgisi ile kısa ve öz anlatımıyla doğa yasalarının elde edilmesi için ne kadar az şeye gerek olduğunu, hatta belki de hiçbir şeye gerek olmadığını gözler önüne seriyor.

  • Künye: Peter Atkins – Evreni Kurmak: Doğa Yasalarının Kökenleri, çeviren: Murat Havzalı, Ginko Bilim Yayınları, bilim, 160 sayfa, 2023

John D. Barrow – Her Şeyin Yeni Kuramları (2023)

Evrenin her seviyesinde olmuş ve olacak her şeyi bize anlatan tek bir bilimsel kuram keşfedebilecek miyiz?

Her şeyin kuramı arayışı, diğer bir deyişle Evrenin tüm sırlarını açığa çıkaran tek bir anahtar artık boş bir hayal değil; kozmosun yapısı hakkındaki en heyecan verici araştırmalarımızdan bazılarının odak noktası.

  • Peki ama böyle bir kuram neye benzeyebilir?
  • Ne anlama gelebilir?
  • Ve oraya ulaşmaya ne kadar yakınız?

John D. Barrow, ‘Her Şeyin Yeni Kuramları’nda nihai açıklamayı çevreleyen fikirleri ve tartışmaları anlatıyor.

Süper sicimlerin ve çoklu evrenlerin M-teorisinden, bir bilgisayar programı olarak dünya hakkındaki spekülasyonlardan ve yeni hesaplama ve karmaşıklık fikirlerinden bahseden Barrow, aynı zamanda bu fikirlerin felsefi ve kültürel sonuçları ve bunların dünyadaki varlığımız üzerindeki etkileri de inceliyor.

  • Künye: John D. Barrow – Her Şeyin Yeni Kuramları: Nihai Açıklamanın İzinde, çeviren: Murat Havzalı, Ginko Bilim Yayınları, bilim, 320 sayfa, 2023

Alice Roberts – Var Olmanın Olağanüstü Öyküsü (2023)

Bizler yaşam zincirindeki parçalarız.

Tıpkı annemizin bizi doğurduğu gibi annemizi de annesi doğurdu ve bu zincir zaman içinde uzayıp gitmekte.

Döllenmiş bir yumurtanın, tek bir hücrenin, bütün bir insana dönüşmesi inanması güç bir olaydır.

Hatta bir çeşit biyolojik mucize gibi gözükür ama bu mucize herhangi bir doğaüstü ya da ilahi müdahaleye inanmanızı gerektirmez.

Bu doğal bir mucizedir ve geçtiğimiz birkaç yüzyıl boyunca bilim insanları bu inanılmaz dönüşümün çoğu sırrını çözmüştür.

Bu kitap işte bu mucizenin, ilk hücreden başlayarak günümüzde bizleri oluşturan hücreler birliğine kadar olan milyarlarca yıllık öyküsünü anlatıyor. Çeşitli kaynaklardan gelen kanıtların bir araya gelmesiyle ortaya çıkan bu bilimsel öykü, hayal edebileceğimiz her yaratılış mitinden daha olağanüstü, daha tuhaf ve daha güzeldir.

  • Künye: Alice Roberts – Var Olmanın Olağanüstü Öyküsü: İnsan Evrimine ve Gelişimine Bir Yolculuk, çeviren: İdil Gemici, Ginko Bilim Yayınları, bilim, 384 sayfa, 2023

Engin Bermek – Bilgi ve Evrim (2023)

Günümüzün maddiyatçı dünyasında bilgi sözcüğü genelde toplumsal ve iktisadi başarıların altında yatan, iletilebilen, paylaşılabilen ve de ölçülebilen, hesaplanabilen nesnel bir varlığı çağrıştırır.

Oysa bilgi insan zihninin öznel bir ürünüdür; insanın bilinciyle deneyimlediği bir olgunun altında yatan düzenliliği kavraması ya da o düzenliliği kendi zihninde yaratmasıyla ortaya çıkar.

Bilginin temelinde buna göre örüntü ve düzenlilikler yatar.

Bunlar evrenin başından beri var olmuş, maddi varlıkta vücut bularak form/biçim verici nitelikleriyle (Latince kökeni de form/biçim vermek anlamına gelen) informasyon niteliğini kazanmışlardır.

Biyolojik evrim sürecinde informasyon canlılarda da vücut bulmuş, onlara biçim ve işlev kazandırmış, davranışlarına düzen vermiştir.

Artırımlı bir geri besleme süreci ortaya informasyonu giderek daha büyük yetkinlikle işleyen canlıları, bunların etkinlikleri de ortaya daha da gelişmiş informasyon türlerini çıkarmıştır.

İnsanlar ise informasyonu bilgiye dönüştürme, bilgiyi paylaşma ve amaçları doğrultusunda kullanma yetenekleriyle biyolojik uzamı aşan bilişsel ve kültürel evrim sürecini başlatmış, onu bilimsel, teknolojik ya da sanat temelli bilgi gibi, gelişmiş türlerine dönüştürme becerisini göstermişlerdir.

Kitap bu süreci çözümlemeye yönelik bir girişim olacaktır.

  • Künye: Engin Bermek – Bilgi ve Evrim: Bilgi Çağında Gerçeği Aramak, Ginko Kitap, bilim, 408 sayfa, 2023

Ergi Deniz Özsoy – Evrim, Bilim ve Tarih (2022)

Evrimsel biyolojinin tarihsel serüveni ve entelektüel birikimi üzerine rehber kitap isteyenleri bu tarafa alalım.

Ergi Deniz Özsoy’un evrimsel biyolojinin kaydettiği ilerlemeleri tarihsel perspektifle ele alması, kitabın diğer bir artısı.

‘Evrim, Bilim ve Tarih’ itici gücünü yaşamın büyüleyici çeşitliliğinden alan entelektüel maceranın motoru evrimsel biyolojinin bulgularını küçük ama yoğun bölümler halinde sunuyor.

Bu bölümler yazarının evrimsel genetikçi olmasının ağırlığını taşısalar da –fosil bilim bulguları üzerinden okunan son derece bilgilendirici ve bir o kadar da heyecanlı yaşam tarihine, bir başka deyişle biyolojik evrimin tarihsel manzarasına, pek değinilmedi– evrimsel biyolojinin tarihsel serüvenini ve modem bilimsel içeriğini önemli ölçüde yansıtıyorlar.

Yazılanın tamamı, bilimsel aktivitenin tarih dışılığı iddiasına olan temelden itirazın da bir yansıması.

Yazar, evrimsel biyolojinin kaydettiği ilerlemeleri tarihsel yüzlerinin diyalektiği çerçevesine ele almış.

Kitabın adını temelde bu kavrayışa ve bu kavrayışın getirdiği kolektif üretime bir gönderme olarak da görmek mümkün.

  • Künye: Ergi Deniz Özsoy – Evrim, Bilim ve Tarih: Bu Yaşam Görüşünde İhtişam Var, Ginko Bilim Yayınları, bilim, 112 sayfa, 2022

Jilber Barutçiyan – Makro Mantarlar (2021)

Türkiye’nin önde gelen mantar uzmanlarından Jilber Barutçiyan, yirmi yılı aşkın bir süre boyunca mantarlar konusunda çeşitli kurs, seminer ve arazi faaliyetlerine katıldı.

Bu kitap ise, mantar toplamanın nasıl bir tutku olduğunu, doğayla iç içe olmanın en iyi yollarından biri olduğunu bizimle paylaşıyor.

Mantarlara ilgisi önce merakla başlayan, sonra hobisi haline gelen, nihayetinde de İsviçre’de uzmanlığa dönüşen Barutçiyan, özel bir tasarımla hazırladığı çalışmasında, mantar tutkusunu ve doğa ile iç içe olma halini okuyuculara da bulaştırıyor.

  • Künye: Jilber Barutçiyan – Makro Mantarlar, Ginko Bilim Yayınları, bilim, 328 sayfa, 2021

Brenda Maddox – Rosalind Franklin (2021)

İngiliz biyofizikçi ve kimyager Rosalind Franklin, DNA, RNA, virüs, kömür ve grafitin yapılarının anlaşılmasında büyük katkılarda bulundu.

Brenda Maddox da, 20. yüzyılın en büyük bilimsel keşfine giden yolu açmış bu kadının sağlam bir biyografisini sunuyor.

Maddox çalışmasında, henüz on beş yaşındayken bilim insanı olmaya karar vermiş Franklin’in öyküsünü çarpıcı bir şekilde anlatıyor.

Hayatı, parçalarının toplamından daha büyük olan bir kadına karşı duyarlı, sempatik bir bakış sunan çalışma, Franklin’in son yıllarına ve erken ölümüne ilişkin dokunaklı anlatımıyla da bilhassa dikkat çekiyor.

  • Künye: Brenda Maddox – Rosalind Franklin: DNA’nın Kara Leydisi, çeviren: Sibel Sevinç, Ginko Bilim Yayınları, bilim, 296 sayfa, 2021