Etiket: Melih Pekdemir

Terry Eagleton – Mizah (2019)

Niçin gülüştüğümüz hakkında inandırıcı ve mantıklı şeyler söylemek mümkün mü?

Terry Eagleton elimizdeki kitabında, o kendine has mizahi üslubundan taviz vermeden, tam da bunu yapıyor ve kahkahadan alaya ve mizahın politikasına, mizah üzerine derinlemesine bir sorgulamaya girişiyor.

Eagleton bunu yaparken, hem bilimsel araştırmacıların aydınlatıcı yorumlarından hem komedyenlerin söylediklerinden ve hem de halk mizahından olabildiğince yararlanıyor.

Yazar kitabına, kahkahanın ne anlama geldiğini ve işlevini irdeleyerek başlıyor ve ardından da küçümseme ve mizah ile alay etmek ve mizah arasındaki ilişkiye, mizahın sınırlarının olup olmadığına, mizah ve tarih arasındaki ilişkiye ve en sonunda da mizahın politikasına odaklanıyor.

  • Künye: Terry Eagleton – Mizah, çeviren: Melih Pekdemir, Ayrıntı Yayınları, inceleme, 160 sayfa, 2019

Erdinç Obuz – Yüreğim Sol’madan (2019)

1970’lerde, Türkiye’nin doğu bölgelerinde güçlü bir devrimci mücadele vardı.

Ne yazık ki, bu sürecin yeteri kadar irdelendiği söylenemez.

Erdinç Obuz da bu önemli çalışmasında, bizzat kendisinin de içinde bulunduğu 1975-1985 arası Malatya, Erzincan, Elazığ ve Dersim bölgesindeki devrimci mücadeleyi ele alıyor.

Devrimci hareketin o zaman merkezinde bulunan isimlerin tanıklığı üzerine kurulu çalışma, bölgede o dönem olup bitenleri enine boyuna masaya yatırıyor ve böylece Türkiye’nin yakın tarihi hakkında çok önemli ayrıntılar veriyor.

Obuz’un çalışması, hareketin genel seyrini ortaya koymakla kalmıyor, aynı zamanda, Türkiye devrimci hareketine yönelik değerlendirmeler, eleştiriler ve öneriler de sunuyor.

Kitapta görüşülen isimlerden bazıları şöyle:

Mehmet Tekin, Mehmet Biter, Nazım Doğan, Sedat Kesim, Mahmut Memduh Uyan, Yaşathak Arslan, İbrahim Ulutaş, Ziya Uncu, Ali Alfatlı, Ali İhsan Pektaş, Ali Demiralp, Muharrem Düzova, Yasin Ketenoğlu, Mehmet Ali Yılmaz, Melih Pekdemir, Haşim Aydıncak, Cemil Bal, Hüseyin Çuhadar.

  • Künye: Erdinç Obuz – Yüreğim Sol’madan: Malatya, Dersim, Elazığ, Erzincan’da Devrimci Mücadele, Nota Bene Yayınları, siyaset, 408 sayfa, 2019

Richard Sennett – Zanaatkâr (2009)

Kentli ailelerin ve çalışanların hayatı ve psikoloji üzerine kaleme aldığı kitaplarıyla bilinen sosyolog Richard Sennett, Türkiyeli okurlarca da takip edilen yazarlardan.

Sennett, maddi kültür alanında kült olabilecek yapıtı ‘Zanaatkâr’da, becerikli el emeğiyle, eşyaları güzel bir şekilde yapanların hikâyesini anlatıyor.

Fakat Sennett zanaatkârlığın, silinmekte olan bir hayat tarzı ve el emeğinden öte, temel bir insani içgüdüyle ilgili olduğunu belirtiyor.

Sennet bu amaçla, antikçağın duvar ustalarından Rönesans’ın sarraflarına ve Aydınlanma dönemindeki Paris matbaalarına uzanarak, konuyu derinlemesine tartışıyor.

Zanaatkârlığın, “Temel insan dürtüsüne, kendi iyiliği için bir görevi güzel yapma arzusu”na dayandığını söyleyen Sennett, Batı uygarlığının zanaatkârlık eğilimindeki sıkıntıları; becerinin gelişimini ve motivasyon ile hünerin genel sorunlarını irdeliyor.

Kitabında, zanaatkârın çalışma tarzının maddi gerçeklikte insanlara ne tür güvenlik sağlayabildiğini de değerlendiren Sennett, bir yerde şöyle diyor:

“Becerikli el emeğine kıyasla, zanaatkârlık çok daha cakalıdır: bilgisayar programcısının, doktorun ve ressamın işine yarar; yurttaşlık ve ebeveynlik dahi ustalıklı bir hüner olarak yaşama geçirildiğinde daha etkin olur.”

  • Künye: Richard Sennett – Zanaatkâr, çeviren: Melih Pekdemir, Ayrıntı Yayınları, inceleme, 395 sayfa

Selina O’Grady – Ve İnsan Tanrıyı Yarattı (2019)

Dini duygu ve düşüncelerimiz tarihin en eski zamanlarında nasıl biçimlendi ve yön aldı?

Selina O’Grady burada, bilimsel bir perspektif ve eleştirel bir gözle insanoğlunun din serüveninin en çarpıcı zamanlarını izliyor.

  • Palmira’da, aşk ve savaşın, bereket ve bekâretin tanrıçası Atargatis rahipleri olmak uğruna kendilerini hadım eden erkekler,
  • Pagan dinlerin Suriyeli, Fenikeli, Babilli ve Kenanlı halklardaki özgün yansımaları,
  • İsa dönemindeki Celile’de insanların dine yaklaşımlarındaki çok yönlülük,
  • Afganistan ve Pakistan’da dağ yamaçlarına yontulmuş Buda resimlerinin işaret ettikleri,
  • Hindistan’daki brahmanlar ve keşişleri bir araya getiren dinamikler,
  • Hirodes ve Farisilerin Yahudileri nasıl radikalleştirdikleri,
  • Ve İskenderiye’nin çok tanrılı atmosferinde dinin yaşanış biçimleri, kitapta ele alınan önemli konulardan bazıları.

Künye: Selina O’Grady – Ve İnsan Tanrıyı Yarattı: İsa Zamanında Krallar, Kültler ve Fetihler, çeviren: Melih Pekdemir, Ayrıntı Yayınları, din, 400 sayfa, 2019

Lars T. Lih – Lenin’i Yeniden Keşfetmek (2018)

Daha önce burada ‘Lenin’ adlı kitabına yer verdiğimiz Lars Lih’ten, Lenin’in ‘Ne Yapmalı?’ adlı önemli eseri üzerine, yürütülegelen tartışmalara kapsamlı bir yanıt.

Lenin’in 1902’de yayınlanan söz konusu kitabı, kimilerine göre yeni bir parti tipinin kurucu belgesiydi, kimilerine göre Bolşevizmin esasını oluşturan öncü parti modeline yönelik bir tartışmaydı, kimilerine göreyse, Lenin’in işçi sınıfına yönelik elitist tavrının dışavurumuydu.

Lih, çağdaş Rus ve Alman kaynaklarına dayanan uzun soluklu çalışmalarla ortaya çıkmış bu kitabında, ‘Ne Yapmalı?’ hakkındaki söz konusu görüşlerin tümünün de gerçeği yansıtmadığını gözler önüne seriyor.

Lih, Lenin’in bu kitaptaki argümanlarının, asıl gücünü işçilerin devrimci eğilimlerinden aldığını belirtiyor.

Lenin’in Alman Sosyal Demokrasi hareketine özel hayranlığı olduğu ise, Lih’in buradaki en dikkat çekici tezi.

Lih’in bu önemli çalışması, Bolşevizm, Sovyetler ve Lenin hakkında ilgi çekici sorular soran, aynı zamanda Lenin’e dair efsanelerle hesaplaşarak Lenin’in devrimci perspektifini güncelleyen bir kitap olmasıyla çok değerli.

Yazar, ‘Ne Yapmalı?’yı kapsamlı bir şekilde tartışmakla kalmıyor, aynı zamanda kitabın kendisi tarafından yapılmış bir çevirisini de sunuyor.

  • Künye: Lars T. Lih – Lenin’i Yeniden Keşfetmek, çeviren: Melih Pekdemir, Ayrıntı Yayınları, siyaset, 896 sayfa, 2018