Raymond Tallis – El (2025)

Raymond Tallis bu kitabında, insanın varoluşunu elin felsefi, biyolojik ve kültürel anlamları üzerinden inceliyor. Ona göre el, yalnızca biyolojik bir organ değil; insanı doğadan ayıran, düşüncenin, dilin ve kültürün gelişmesini mümkün kılan bir varlık koşuludur. Tallis, insan elinin evrimsel sürecini anlatırken, bu uzvun hem dünyayı kavrama hem de anlamlandırma yeteneğinin kökeninde yattığını savunuyor. Nesneleri tutmak, yapmak ve dönüştürmek yalnızca fiziksel bir etkinlik değil, bilinçle kurulan bir ilişki biçimi olarak yorumlanıyor.

Tallis, insanın “alet yapan hayvan” tanımını yeniden değerlendiriyor: El, aleti yaratıyor ama aynı zamanda düşüncenin de aracına dönüşüyor. Bu açıdan el, insan zihninin dış dünyaya uzanan bir uzantısı. Ressamın fırçası, müzisyenin parmak hareketleri ya da bilim insanının deney düzenekleri hep bu bedensel zekânın ifadeleri. Tallis, elin bu yaratıcılığını, insanın sembolik düşünce kapasitesiyle ilişkilendiriyor. Yazının, sanatın ve bilimin temelinde, elin eyleme döktüğü soyut düşünme yetisi bulunuyor.

Yazar, felsefe, nöroloji ve estetikten beslenen disiplinler arası bir yaklaşım kurarak elin yalnızca işlevsel değil, varoluşsal bir anlam taşıdığını öne sürüyor. El, insanın dünyayla kurduğu mesafeli ama bilinçli temasın simgesi haline geliyor. Tallis, bu teması “kendinin farkında olan beden” fikriyle birleştirerek, insanı ne salt doğanın bir parçası ne de yalnızca düşünce varlığı olarak konumlandırıyor.

‘El: İnsanla İlgili Felsefi Bir İnceleme’ (‘The Hand: A Philosophical Inquiry into Human Being’) , bedensel varoluşun düşünsel derinliğini açığa çıkaran özgün bir felsefi inceleme. İnsanı anlamak için zihinden önce, elin izini sürmeyi öneriyor.

  • Künye: Raymond Tallis – El: İnsanla İlgili Felsefi Bir İnceleme, çeviren: Ebru Kılıç, İş Kültür Yayınları, felsefe, 360 sayfa, 2025

Raymond Tallis – İnsanı Maymunlaştırmak (2025)

‘İnsanı Maymunlaştırmak: Nöromani, Darwin Humması ve Bilimciliğin Sefaleti’ (‘Aping Mankind: Neuromania, Darwinitis and the Misrepresentation of Humanity’), insan doğasını anlamaya yönelik nörobilimsel ve evrimsel yaklaşımları eleştiren bir eserdir. Raymond Tallis, bu kitabında, insan deneyimini sadece beyin aktivitesine veya evrimsel süreçlere indirgemenin, insanlığın benzersizliğini ve karmaşıklığını göz ardı ettiğini savunuyor.

Tallis, nöromaninin, insan bilincini ve deneyimini sadece beyin aktivitesiyle açıklamaya çalışan bir yaklaşım olduğunu öne sürüyor. Ona göre, beyin aktivitesi, insan deneyiminin sadece bir yönüdür ve insan bilincini, duygularını, düşüncelerini ve eylemlerini tam olarak açıklayamaz. Tallis, nörobilimin, insan deneyimini anlamak için değerli bilgiler sunabileceğini, ancak insanlığın karmaşıklığını tam olarak kavrayamayacağını belirtiyor.

Tallis’e göre, evrimsel süreçler, insan davranışlarının ve kültürünün sadece bir yönünü açıklar ve insanlığın yaratıcılığını, özgür iradesini ve kültürel çeşitliliğini tam olarak açıklayamaz. Tallis, evrimsel psikolojinin, insan davranışlarını anlamak için değerli bilgiler sunabileceğini, ancak insanlığın karmaşıklığını tam olarak kavrayamayacağını belirtiyor.

Tallis, insanlığın benzersizliğini ve karmaşıklığını anlamak için, nörobilim ve evrimsel psikolojinin ötesine geçmemiz gerektiğini savunuyor. Ona göre, insan deneyimini anlamak için, felsefe, edebiyat, sanat ve tarih gibi farklı disiplinlerden de yararlanmalıyız. Tallis, insanlığın, sadece biyolojik bir varlık olmadığını, aynı zamanda kültürel, sosyal ve tarihsel bir varlık olduğunu da vurguluyor.

  • Künye: Raymond Tallis – İnsanı Maymunlaştırmak: Nöromani, Darwin Humması ve Bilimciliğin Sefaleti, çeviren: Abdulhalim Karaosmanoğlu, Fol Kitap, bilim, 504 sayfa, 2025

Raymond Tallis – Sonsuz Uzayın Hâkimi (2021)

Kafamız bi dünya!

Raymond Tallis’in bu enfes çalışması, kafamızın içindeki büyüleyici sinirsel aktiviteler üzerine harika bir çalışma.

“Kafa, birinci tekil şahıs dünyamızın başkentidir. Bu dünyanın en gizli dairesinin merkezinde yer alır.” diyen Tallis, beynimizin, insanı hayrete düşüren sayısız faaliyete ev sahipliği yaptığını gözler önüne seriyor.

Çalışma, nefes almadan göz kırpmaya, horlamadan gülmeye; gözyaşından tere, tükürükten kusmuğa kadar kafanın bir parçası olduğu her şeyin biyolojik temellerinin ötesinde psikolojik ve hatta kültürel anlamlara sahip olduğunu ortaya koyuyor.

Kafayla ilgili akla gelebilecek hemen her şeyin ele alındığı kitap, beynin biyolojik yapısından yola çıkarak zihin, benlik gibi konulara uzanıyor ve bunu yaparken de birey oluşumuza dair felsefi bir sorgulamaya girişiyor.

Künye: Raymond Tallis – Sonsuz Uzayın Hâkimi: Kafamızın İçinde Büyüleyici Bir Yolculuk, çeviren: Yonca Aşçı Dalar, İş Kültür Yayınları, bilim, 360 sayfa, 2021