Etiket: Thomas Aquinas

Mehmet Ata Az – Akılların Birliği (2021)

‘Akılların Birliği’, İslam felsefesiyle Latin Ortaçağ felsefesi arasındaki sıkı ilişkiyi gözler önüne sermesiyle dikkat çekiyor.

Mehmet Ata Az bu ilişkiyi, İbn Rüşd ve Thomas Aquinas’ı merkeze alarak irdeliyor.

Aristoteles’in aklın mahiyeti ve nefsle ilişkisine dair muğlaklıklar barındıran tanımı, Aristoteles yorumcuları arasında aklın mahiyetine ilişkin farklı yorumların ve ciddi tartışmaların oluşmasına zemin hazırladı.

İslam dünyasının son büyük Aristoteles yorumcusu ve Latin dünyanın meşhur “commentator”ü İbn Rüşd de ‘De Anima’ya yazdığı yorumlarda, özellikle de ‘eş-Şerhu’l-kebîr’de problemi felsefî ve teolojik yansımaları bağlamında ele aldı.

Faal aklın ayrık, değişmez ve etkilenmez niteliklerinin heyûlânî akılda da bulunduğunu ileri süren İbn Rüşd, heyûlânî aklın semavî akıllar arasında yer alan dördüncü bir varlık türünü temsil ettiğini, herkeste bulunan tek bir akıldan ibaret olduğunu iddia ederek büyük bir tartışmanın da başlamasına yol açtı.

İbn Rüşd’ün en büyük okuyucu ve eleştirmenlerinin başında gelen Thomas Aquinas, Aristoteles’in aklın mahiyeti ve fiillerine ilişkin tanımını, daha ziyade aklın ontolojik gerçekliği olup olmadığı sorunu bağlamında ele alarak İbn Rüşd’ün heyûlânî aklın ayrık, ortak ve tek bir akıl olduğu tezini, bireysel nefsin ölümsüzlüğüne, kişisel kimliğin devamına ve bireysel akletmeye imkân tanımaması gibi felsefî ve teolojik gerekçelerle eleştirmişti.

Mehmet Ata Az da, İbn Rüşd’ün akılların birliği ve müşterekliği tezini Aquinas’ın ‘Akılların Birliği Meselesinde İbn Rüşdcülere Reddiye’ adlı eserindeki eleştirileri bağlamında değerlendirerek İslam felsefesi ile Latin Ortaçağ felsefesi arasındaki sıkı ilişkiyi gözler önüne seriyor.

  • Künye: Mehmet Ata Az – İbn Rüşd ve Thomas Aquinas’ta Akılların Birliği, Klasik Yayınları, felsefe, 351 sayfa, 2021

O. Faruk Akyol – Thomas Aquinas (2021)

Skolastik düşünceye önemli katkılarda bulunmuş Thomas Aquinas’ın bilgi ve varlık anlayışları üzerine çok iyi bir çalışma.

Faruk Akyol’un kitabı, Thomas Aquinas’ın hayatına, eserlerine ve düşünce dünyasına bütüncül bir bakış sunan başucu eseridir.

On üçüncü yüzyılla birlikte akıl (ratio) ile iman (fides) arasındaki ayrımın zorunlulukla yansıdığı felsefe-teoloji ayrılığından hareketle, felsefi konuları titizlikle ve seküler bir biçimde ortaya koymaya çalışan insanlar belirmişti.

Thomas Aquinas’ın da felsefi olan ile teolojik olanı birbirinden ayrı bir şekilde değerlendirdiği ve bunu da takdir edilecek bir ölçüde başardığı söylenebilir.

Bu çalışma da, Avrupa’nın toplumsal ve kültürel anlamda baş döndürücü bir hızla değişim geçirmeye, manastırların yanı sıra seküler bir eğitim kurumu olarak üniversitelerin filizlenmeye başladığı bir dönemde yaşayan, ortaya koyduğu eserlerle Hıristiyan teolojisinin tartışmasız isimlerinden biri haline gelen ve Papa XXII. Johannes’in talimatıyla 1323’te aziz ilan edilen Thomas Aquinas’ın hayatı, eserleri ve düşünce dünyasına yakından bakmak için kaçırılmayacak bir fırsat.

  • Künye: O. Faruk Akyol – Thomas Aquinas: Doctor Angelicus Hayatı, Eserleri ve Düşüncesi, Alfa Yayınları, felsefe, 336 sayfa, 2021

Kolektif – Yurttaşlık ve Demokrasi (2020)

Demokrasinin ön koşulu, yurttaşları eşitlikçi bir düzlemde bir araya getirmektir.

Fakat bu iki kavram arasında düşündüğümüzden çok daha çetrefilli bir ilişki vardır.

Özellikle bugün karşı karşıya kaldığımız toplumsal, ekonomik ve siyasi sorunlara demokrasi içerisinde bir yanıt bulunmadığı gibi, yurttaşlık kavramı da önemini yitirerek gündelik yaşamın tikel bir sosyalliğe dönüşüyor ve neticede de etnik gerilimler yeniden artıyor.

İşte farklı yazarların katkıda bulunduğu bu derleme de, yurttaşlık ve demokrasi arasındaki zorlu ilişkiyi çok yönlü bir bakışla tartışıyor.

Çalışma, hem bugünün neoliberal demokratik toplumlarını daha iyi kavramak hem de geleceğe dönük normatif bir bakış açısı edinmek açısından çok iyi fırsat.

Kitaba katkıda bulunan isimler ise şöyle: Armağan Öztürk, Doğancan Özsel, Elif Gazioğlu Terzi, A. Özgür Gürsoy, Efe Baştürk, Bartosz Płotka, İsmet Parlak, Mehmet M. Basmacı, Kemal Bakır, Zafer Yılmaz, C. Cengiz Çevik ve Thomas Aquinas.

  • Künye: Kolektif – Yurttaşlık ve Demokrasi, derleyen: Armağan Öztürk ve Doğancan Özsel, Nika Yayınevi, siyaset, 344 sayfa, 2020