Anı – Sayfa 38 – Dipnotski

Ufuk Somer – Gitme Zamanı (2007)

GİTME ZAMANI, Ufuk Somer, Berfin Yayınları, anı, 192 sayfa

Ufuk Somer, alt başlığı ‘İki Mülkiyelinin Öyküsü’ olan ‘Gitme Zamanı’nda, acı, komik hatta trajikomik anılarını anlatıyor. Mülkiye’den mezun olduktan sonra, çeşitli bakanlıklarda on beş yıl memurluk yapan Somer, 12 Eylül darbesinden sonra kamu görevinden istifa etti. Somer, darbe döneminde doruğa ulaşan kuşaklar arasındaki iletişim kesintisini, anılarının merkezine almış. Bu anlatımın, kara mizah çerçevesinden sunulması da, kitabın en ilgi çeken yanı. Bir zamanların Mülkiye’si ve bu kurumda yaşananlar, ülkenin o dönem yaşadığı politik sıkıntılar ve bu süreçte hayata tutunmaya çalışan bir memurun tanığı ve mağduru olduğu dönüşümler, Somer’in anılarında karşımıza çıkan başlıca ayrıntılar.

Brenda Serotte – Falcının Öpücüğü (2007)

FALCININ ÖPÜCÜĞÜ, Brenda Serotte, çeviren: Zeynep Seyhan, Everest Yayınları, anı, 305 sayfa

Brenda Serotte ‘Falcının Öpücüğü’nde, kendi ailesini ve çocuk felciyle savaşını anlatıyor. 1900’lerin başında ABD’ye göç etmiş Sefarad bir ailenin öyküsünün anlatıldığı kitap, aynı zamanda Serotte’nin köklerine doğru gerçekleştirdiği bir yolculuk anlamına da geliyor. Bu yolculuk kimi zaman İspanya’ya, kimi zaman da Kuzey Afrika’ya uğruyor. Fakat anıların, daha çok Çanakkale, Silivri, İzmir ve Ege adalarında duraklamaları, Türkiyeli okurun özellikle ilgisini çekebilecek nitelikte. Anıların çoğunluğunun Türkiye topraklarında geçtiği kitabında Serotte, Türkiye müziği, Türk kahvesi, kahve falı bakma kültürü, bayramlar ve düğünlere dair anımsadıklarını paylaşıyor.

İzzettin Silier – Eleğimin Üstünde Kalanlar (2016)

ELEĞİMİN ÜSTÜNDE KALANLAR, İzzettin Silier, TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi Yayınları, anı

İzzettin Silier, TMMOB’un kuruluşunda rol almak ve ilk üniversiteye hazırlık eğitim kurumu olan Fen Bilimleri Merkezi’ni kurmak gibi öncü çalışmalar yapmış bir isim. Silier kitabında, Malatya’da geçen çocukluğundan inşaat mühendisliği yıllarına, Bilim Merkezi Vakfı’nı kurmasından 70 yaşından sonra başladığı dağcılığa birçok anısını renkli bir üslupla paylaşıyor.

Ingmar Bergman – Büyülü Fener (2007)

BÜYÜLÜ FENER, Ingmar Bergman, çeviren: Gökçin Taşkın, Agora Yayınları, anı, 306 sayfa

Yakın tarihteki ölümüyle sinema dünyasını yasa boğan Ingmar Bergman’ın anılarından oluşan ‘Büyülü Fener’in ilk baskısı 1990 yılında yapılmıştı. Kitap, Bergman’ın kendi dilinden, hem kişisel hayatına hem de sinema anlayışına dair önemli ayrıntılar barındırmasıyla, oldukça değerli bir kaynak. “Genelde dostluk kurma yeteneğim konusunda kendimi hiç hayale kaptırmıyorum. Ben gerçi sadık ama son derece kuşkucu biriyim. Eğer bana ihanet edildiğini fark edersem, ben de hemen ihanet ederim. Dışlandığımı hissedersem, ben de hemen dışlarım. Kuşku götürür ve tipik Bergman’vari bir yetenek,” diyen Bergman, çocukluğundan başlayarak, yetişkinliğini ve sinemasını anlatıyor.

Muzaffer Oruçoğlu – Muzaffer Oruçoğlu Anlatıyor (2016)

MUZAFFER ORUÇOĞLU ANLATIYOR, söyleşi: İbrahim Ekinci, Ayrıntı Yayınları

TKP(ML) kurucuları arasında yer almış; ressam ve yazar Muzaffer Oruçoğlu’nun hayatı, Türkiye siyasal tarihinin önemli anlarıyla iç içe geçti. Oruçoğlu bu söyleşideki tanıklığında, Kars’a bağlı Zavot köyünde başlayıp ülkenin başka başka şehirlerinde devam eden ve buradan Melbourne’e uzanan hayatının dönüm noktalarını okurlarıyla paylaşıyor.

Nasuh Mahruki – Vatan Lafla Değil Eylemle Sevilir (2007)

VATAN LAFLA DEĞİL EYLEMLE SEVİLİR, Nasuh Mahruki, Güncel Yayıncılık, anı, 688 sayfa

Nasuh Mahruki’nin ‘Vatan Lafla Değil Eylemle Sevilir’ isimli bu kitabı, tam açılımı ‘Arama Kurtarma Derneği’ olan AKUT’un kuruluş serüvenine ve zor dönemlerde yaptığı çalışmalara yer veriyor. Özellikle 1999 depreminde yaptığı çalışmalarla, geniş yığınların takdirini kazanan ve sivil toplum çalışmalarının en iyi örneklerinden biri olarak sunulan AKUT, depremden sonraki yıllarda da çok sayıda çalışmaya imza attı. Kitap, AKUT’un serüvenine yer verirken, Mahruki’nin bir başka profesyonel deneyimi olan dağcılığına, kendisinin kişisel dünyasının gelişimine de yer veriyor. AKUT kimliği çerçevesinde, Mahruki’nin düşünsel serüvenini izlemek için iyi bir fırsat.

Ahmet Murat – Kayıt Dışı Anılar (2007)

Ahmet Murat, uzun yıllar İstanbul Tıp Fakültesi Dermatoloji Anabilim Dalı başkanlığını yürüttü.

Kendisinin ‘Kayıt Dışı Anılar’ı ise, çocukluğunun ve ilk gençliğinin geçtiği İstanbul’a dair anılarından oluşuyor.

Burada, 1940-1950’lerin İstanbul’una, özellikle de Beşiktaş’a dair anlatımların olabildiğince detaylı oluşu, kitaba tarihi bir kaynak niteliği kazandırıyor.

1940’ların Beşiktaş’ı, neredeyse ev ev, dükkân dükkân, sokak sokak, zengin ayrıntılarıyla okuyucunun karşısına çıkıyor.

Kitap buradan yola çıkara, yazarın ilk ve ortaokul eğitimine ve oradan da İstanbul Tıp Fakültesi’ndeki öğrencilik yıllarına uzanıyor.

Murat bu zaman aralığında, yaşadığı şehirle kesişen hayat hikâyesini, ilgi çekici ayrıntılarla sunuyor.

Künye: Ahmet Murat – Kayıt Dışı Anılar, Yapı Kredi Yayınları, anı, 273 sayfa, 2007

Mayda Saris – İzi Kalır Hatıraların (2007)

İZİ KALIR HATIRALARIN, Mayda Saris, Aras Yayıncılık, anı, 383 sayfa

Mayda Saris’in ‘İzi Kalır Hatıraların’ isimli bu kitabı, otuz söyleşiyi ve bu otuz söyleşi çerçevesinde şekillenen otuz hayat hikâyesini anlatıyor. Saris, izleyenlerinin de hatırlayacağı gibi, 2001’den bu yana Agos gazetesi için söyleşiler yapan bir gazeteci. Çalışmanın temel çerçevesini bu söyleşiler oluşturuyor. Kitabın Ermenilerden oluşan konuklarına ve onların hikâyelerine bakıldığında da, çalışmanın bilinemeyenleri gün yüzüne çıkardığı, bu toprakların hem sanat, hem de sosyal tarihine ışık tuttuğu görülür. Söyleşilerin taşıdığı iyimserlik ise, yaşanan tüm acıları geçmişte bırakıp, günümüze daha barışçı ve sevgi dolu bir perspektifle bakma umudunu taşıdığından, ayrıca ilgi çekiyor.

Sheila Fitzpatrick – Arşivdeki Casus (2017)

ARŞİVDEKİ CASUS, Sheila Fitzpatrick, çeviren: İrem Yüce Almaç, Doğan Kitap

Fitzpatrick, 1960’ların sonunda, Soğuk Savaş’ın kıyasıya sürdüğü bir dönemde Devrim sonrasının ilk Halk Eğitim Komiseri Lunaçarski üzerine tez yazmak için Moskova’ya gider. Burada Lunaçarski’nin kayınpederi ve özel sekreteriyle dostluk kuran Fitzpatrick bu anılarında, dönemin Sovyetler Birliği’nin sıcak ve gerçekçi bir fotoğrafını çekiyor.

Aysel Doğan – 18 Yaşında UYudun 29 Yaşında Uyandın Oğlum (2007)

18 YAŞINDA UYUDUN 29 YAŞINDA UYANDIN OĞLUM, Aysel Doğan, Timaş Yayınları, anı, 144 sayfa

Aysel Doğan’ın oğlu Serdar, uzun yıllar şizofreni tedavisi gördü. Ailenin bu sürede yaşadığı sıkıntılar, Doğan’ın bu kitapta yer alan anılarında karşımıza çıkıyor. Oğlu şizofren olduğu için toplum tarafından dışlanmış, iyileşene kadar yalnız bir hayat yaşamıştı. Serdar’ın bu dönemde en büyük destekçisi ise annesi olacaktı. Doğan’ın kitabı, zorlu, sıkıntılı geçmiş bir döneme dair anıları, okuyucuyla paylaşma ihtiyacından doğmuş. Ayrıca kitap, benzer sorunlarla karşılaşmış ailelere bu durumda neler yapılabileceğini anlatma kaygıyla kaleme alınmış. Dokunaklı ve öğretici bir tanıklık.