Kategori: Öykü

Herman Melville – Toplu Hikâyeler I (2018)

Edebiyat tarihinin en ünlü yapıtlarından ‘Moby Dick’in yazarı Herman Melville’in toplu öykülerinin ilk cildi şimdi raflardaki yerini aldı.

Melville, büyük bir yazardı, fakat hayatı boyunca yazmaktan kazandığı para, bu yeteneğine nazaran çok azdı.

Melville’in yaşamının sonuna dek yazmasına karşın, bir Amerikan yazarı olmak için verdiği kahramanca mücadelesi sonuçsuz kalmıştır diyebiliriz.

Kendisinin tüm kitaplarından yaşam boyu kazancı, Birleşik Devletler’de yaklaşık 5.900 dolar, İngiltere’de ise 4.500 dolardı.

Bu kitapta bir araya getirilen toplu hikâyeler de, bu büyük edebiyatçının dehasını tam anlamıyla ortaya koymalarıyla önemli.

Kitapta, Melville’in bir zamanlar ‘Kâtip Bartleby’ adıyla da Türkçeye çevrilmiş ‘Bir Wall Street Hikâyesi: Yazman Bartleby’ öyküsünün yanı sıra, yazarın her biri apayrı tatlar veren ‘Veranda Öyküleri’, ‘Benito Cereno’, ‘Paratonerci’, ‘Büyülü Adalar’ ve ‘Çan Kulesi’ adlı eserleri bulunuyor.

Derlemenin, John Updike’ın aydınlatıcı bir sunuşuyla açıldığını da belirtelim.

  • Künye: Herman Melville – Toplu Hikâyeler I, çeviren: Mustafa İrfan Seyrek, Ayrıntı Yayınları, öykü, 304 sayfa, 2018

Kolektif – Akademisyenlerden KHK Öyküleri (2018)

Türkiye’de bugün akademinin uğradığı sonu gelmez baskılar, birçok kişi tarafından 12 Eylül darbesi zamanlarındaki baskıyla karşılaştırılıyor.

Hatta kimilerine göre bugün hocaların yaşadığı baskılar, 12 Eylül zamanlarını bile aratacak türden.

Son yıllarda peş peşe yayınlanan KHK’larla binlerce akademisyen üniversitelerdeki işlerinden atıldı ve bu süreç halen devam ediyor.

Fakat bize azıcık da olsa umut veren bir şey varsa, o da bu güzide hocalarımızın işlerinden olmalarına, ceza almalarına ve halen kendilerine yönelik baskılar devam etmesine rağmen, çalışmaya, üretmeye, söz söylemeye devam etmeleri.

Bu hocaların bu zorlu zamanlarda gerçekleştirdikleri sayısız üretim var ve bunların sonuncusu da elimizdeki öykü derlemesi.

Bu kitap, KHK mağduru akademisyenlerin kaleme aldıkları öykülerden oluşuyor ve KHK, kitabın başlığında da yer alarak bir nevi bu süreçte yaşananları tarihe kayıt olarak düşüyor.

Kitapta yer alan öykülere baktığımızda da, siyasi ve toplumsal kaygıların yanı sıra edebi kaygıların da egemen olduğunu görüyoruz.

Yazarlar öykülerinde, iktidarın sonu gelmez baskılarıyla boğuşan bireylerinin iç dünyalarını ve her şeye rağmen umutlarından, azimlerinden taviz vermeyişlerini anlatıyor.

Kitaba katılan hocalar şöyle: Didem Dayı, Ahmet Özdemir Aktan, Serdar Ulaş Bayraktar, Filiz Arıöz, Kuvvet Lordoğlu, Ferda Fahrioğlu Akın, Gül Köksal, Cenk Yiğiter, Özgür Müftüoğlu, Tolga Tören, Nilay Etiler, Mustafa Oğuz Sinemillioğlu, Hafize Öztürk Türkmen, Nejla Kurul ve İbrahim Kaboğlu.

  • Künye: Kolektif – Akademisyenlerden KHK Öyküleri, Nota Bene Yayınları, öykü, 2018

 

Lafcadio Hearn – Kvaidan (2009)

Lafcadio Hearn, alt başlığı ‘Tuhaf Şeylere Dair Öyküler’ olan ‘Kvaidan’da, ürpertici, hayaletlerle dolu öyküler anlatıyor.

Büyük bölümü Japon, birkaçı da Çin kaynaklı bu fantastik öykülerden her biri, Edgar Allan Poe’nun tuhaf ve fantastik metinlerine benziyor.

Kitabın ilk bölümünde, on yedi öykü bulunurken, ‘Böcekler Üstüne Çalışmalar’ adını taşıyan ikinci bölümde yer alan öykülerde kelebekler, sivrisinekler ve karıncalar anlatılır.

Sıra dışı bir yaşam öyküsüne sahip Hearn, Yunanistan’ın Lefke adasında doğdu.

İrlanda, İngiltere, Fransa ve ABD’de yaşadıktan sonra, Japon kültürüne duyduğu hayranlıkla bu ülkenin vatandaşlığına geçen yazar, hayatının sonuna kadar burada yaşayacaktı.

  • Künye: Lafcadio Hearn – Kvaidan: Tuhaf Şeylere Dair Öyküler, çeviren: Zeynep Avcı, Can Yayınları, öykü, 166 sayfa

Okay Uludok – 40 Şizofrenden 1 Öykü (2015)

Kendisi de şizofren olan Okay Uludok’tan, olay örgüsünün, karakterinin, dilinin, kısacası tüm bir yollarının şizofreniyle kesiştiği ilginç öyküler.

Uludok, hem bir yazar hem de bir şizofren olarak kendine has hayal gücüyle, kimi zaman trajik kimi zaman gülünçlük dozu yüksek öyküler sunuyor.

Kitap, toplumun ısrarla görmezden geldiği bu önemli olguyu yeniden bilince çıkarmasıyla hem de şizofreninin özgün edebi imkânlarını ortaya koymasıyla önemli.

  • Künye: Okay Uludok – 40 Şizofrenden 1 Öykü, Doğan Kitap

Cesare Pavese – Geceleri, Sokaklarda (2015)

Avrupa edebiyatının kendine has ismi Cesare Pavese’nin henüz on yedi yaşındayken yazmaya başladığı ve kendisi hayattayken hiç yayınlanmamış on iki öykü.

Deneysel üslupları, özgün olay örgüleri ve sıra dışı karakterleriyle öne çıkan öyküler, Pavese’nin daha sonraki yapıtları ile edebi gelişimine dair önemli ipuçları barındırmakta.

  • Künye: Cesare Pavese – Geceleri, Sokaklarda, çeviren: Şemsa Gezgin, Can Yayınları

Ray Bradbury – Sonbahar Ülkesi (2015)

Fantazi, korku ve bilimkurgu edebiyatın ustasından, hayatın son durağına, ölüme adanmış öyküler.

Ray Bradbury’nin diğer metinlerinden kısmen farklı olarak, çoğunlukla insanın karanlık dünyasını mercek altına alan öyküler, yüzleşemediğimiz korkularımızın, masumiyetimizi kaybedişimizin ve hızla sona doğru yol alışımızın trajik hikâyesi.

Bradbury hayranları kaçırmasın.

  • Künye: Ray Bradbury – Sonbahar Ülkesi, çeviren: Mehmet Moralı, İthaki Yayınları

Kolektif – Yüzyılın En İyi Bilimkurgu Öyküleri (2018)

Kendisi de 1980’ler sonrası dönemin en önemli bilimkurgu yazarlarından olan Orson Scott Card’ın derlediği bu kitap, bilimkurgu yazınına ilgi duyanlar için tamı tamına bir hazine.

Poul Anderson’dan Isaac Asimov’a, Ray Bradbury’den Karen Jay Fowler’a ve James Patrick Kelly’ye, türün önde gelen temsilcileri, burada.

Yirminci yüzyılın en iyi bilimkurgu öykülerini kronolojik bir tarzda sunan kitap, bir anlamda türün gelişiminin dönüm noktalarını da kayıt altına alıyor.

Hayal gücünü zorlayan, yaratıcılıklarıyla hayran bırakan buradaki öykülerin her biri, okurunu farklı dünyalara, olasılıklara ve sorulara götürüyor.

İlgilenenler için, kitapta yer alan isimler ve öyküleri de şöyle:

  • Poul Anderson – Bana Joe Deyin
  • Robert A. Heinlein – Siz Zombiler…
  • Lloyd Biggle, Jr. – Ezgibent
  • Theodore Sturgeon – Yalnızlığın Uçan Dairesi
  • Isaac Asimov – Robot Rüyaları
  • Edmond Hamilton – Ters Evrim
  • Arthur C. Clarke – Tanrı’nın Dokuz Milyar Adı
  • James Blish – Sanat Eseri
  • Ray Bradbury – Karaydı Tenleri ve Altın Rengiydi Gözleri
  • Harlan Ellison – “Tövbe et, Harlequin!” Dedi Tiktakbey
  • A. Lafferty – Eurema’nın Varisi
  • Robert Silverberg – Gezginler
  • Frederik Pohl – Dünyanın Altındaki Tünel
  • Brian W. Aldiss – Bir İnsanın Yerini Kim Alabilir ki?
  • Ursula K. Le Guin – Omelas’ı Terk Edenler
  • Larry Niven – Gelgeç Ay
  • George R. R. Martin – Çölkralları
  • Harry Turtledove – Gidilmeyen Yol
  • William Gibson ve Michael Swanwick – İt Dalaşı
  • Karen Joy Fowler – Görünen Yüz
  • J. Cherryh – Çömlekler
  • John Crowley – Kar
  • James Patrick Kelly – Sıçan
  • Terry Bison – Ateşi Keşfeden Ayılar
  • John Kessel – Temiz Bir Kaçış
  • Lisa Goldstein – Turistler
  • George Alec Effinger – Bir

Tüm bilimkurgu hayranlarının seveceği, arşivlik bir derleme.

  • Künye: Kolektif – Yüzyılın En İyi Bilimkurgu Öyküleri, derleyen: Orson Scott Card, Çeviri: (Arzu Akbatur gözetiminde) Ayşe Su Akaydın, Merve Akçay, Tuğçe Atacı, Büşra Çavundur, Handegül Demirhan, Ahmet Can Halat, Cem Önder ve Pınar Uysal, İthaki Yayınları, öykü, 712 sayfa, 2018

Feryal Tilmaç – Aradım Yaz Dediniz (2009)

‘Olmayacak Şey’ ve ‘Ey Kızkardeş!’ başlıklı iki bölümden oluşan ‘Aradım Yaz Dediniz’, Feryal Tilmaç’ın son dönem öykülerini bir araya getiriyor.

‘Trilobis’ adlı öyküsüyle, Altkitap 2006 Öykü Ödülü Yarışması’nda birinci olan Tilmaç’ın yayımlanmış ilk öykü kitabı, ‘Mevt Tek Hecelik Uyku’ ismini taşıyordu.

Tilmaç’ın altı bölümden oluşan ilk kitabının her öyküsü, insan gerçekliğinin bir başka yönünü irdeliyordu.

Bu durum, yazarın son kitabındaki metinler için de geçerli.

Özellikle Tilmaç’ın sözcükleri keskin bir şekilde kullanışı, kitaptaki öyküleri daha sahici ve gerçekçi kılıyor.

Ayrıca Tilmaç’ın, dili olabildiğince sade kullanmasının da, öyküleri etkileyici kıldığını söyleyebiliriz.

  • Künye: Feryal Tilmaç – Aradım Yaz Dediniz, Okuyan Us Yayınları, öykü, 161 sayfa

Kolektif – Mühendislik Mimarlık Öyküleri Yarışması 1 (2008)

‘Mimarlık Öyküleri Yarışması 1’, bu yıl ilki yapılan yarışmada ödül alan ve “yayına değer” bulunan öyküleri barındırıyor.

Adaylardan yarısından fazlasının mimar olduğu bu öyküler, mimarların Türkiye’de entelektüel ve toplumsal gelişme anlamında hâlâ öncü ve edebiyatla da haşır neşir olduklarının iyi bir göstergesi.

Zira bu öyküler, dilin estetik, ekonomik ve yalın kullanımı, öykü formatına uygunluk, kurgu ve inandırıcılık açısından yetkin birer metin olarak dikkat çekiyor.

Her birinde mimarinin vurgulandığı bu yirmi dokuz öykü aynı zamanda, mimarinin, gündelik hayatın ve bireyin vazgeçilmez bir yönü olabileceğini de gösteriyor.

  • Künye: Kolektif – Mühendislik Mimarlık Öyküleri Yarışması 1, TMMOB Yayınları, öykü, 287 sayfa

Bahar Aslan – Moskova Defteri (2014)

Bakü’de uzunca bir süre mimar olarak çalışmış Bahar Aslan, buradaki gözlem ve deneyimlerini öyküleştiriyor.

Rusya’da gözlemlediği Türk yerleşimlerinden yola çıkarak hikâyelerini kaleme alan yazar, buradaki vatandaşlarımızın çalışma koşullarının zorluğunu, peşlerini bir türlü bırakmayan yabancılık duygusunu ve sonu gelmez memleket özlemlerini hikâye ediyor.

  • Künye: Bahar Aslan – Moskova Defteri, Can Yayınları