Seyahatname – Sayfa 5

Hrant Der Andreasyan – Polonyalı Simeon’un Seyahatnâmesi (1608-1619) (2013)

POLONYALI SIMEON’UN SEYAHATNÂMESİ (1608-1619), Hrant Der Andreasyan, yayına hazırlayan: Saro Dadyan, Everest Yayınları, tarih, 244 sayfa

Hrant Der Andreasyan, Krapar adı verilen Klasik Ermeniceden birçok eseri tercüme ederek Osmanlı tarihine çok önemli katkılarda bulunmuş bir isim. Andreasyan’ın bu çalışmalarından biri de, aslen Kefeli bir Ermeni ailesine mensup Polonyalı Simeon’un, Osmanlı İmparatorluğu’nun on yedinci asır başlarındaki durumunu aydınlatan bu seyahatnâmesi. 1608’de Lemberg’ten yola çıkıp İstanbul’a varmış ve burada bir yıl kaldıktan sonra, Ege ve Marmara Havzası, Venedik, Roma, İzmir, Muş, Mısır ve Kudüs’ü ziyaret etmiş Simeon, gördüğü yerlerin coğrafi, etnik, iktisadi ve toplumsal durumuna dair zengin gözlem ve saptamalarda bulunuyor.

Christoph Wilhelm Lüdeke – Türklerde Din ve Devlet Yönetimi (2013)

TÜRKLERDE DİN VE DEVLET YÖNETİMİ, Christoph Wilhelm Lüdeke, çeviren: Türkis Noyan, Kitap Yayınevi, seyahatname, 231 sayfa

Christoph Wilhelm Lüdeke, İzmir’deki Protestan cemaatinin din görevlisi olarak seçilmiş ve uzun bir yolculuktan sonra 1759 Nisan’ında kente varmıştı. Görev yaptığı süre zarfında İstanbul’da da bulunan Lüdeke, Türk kültürünü yakından izleme fırsatı bulmuş ve bunları elimizdeki seyahatnamede bir araya getirmiş. Seyahatnamede, Türkiye’de yaşayanların dinleri ve din özgürlüğü, Türkiye’deki Avrupalılar, Türkiye’de Hıristiyanlığın durumu, Hıristiyan mezhepleri, Rum ve Ermeni kiliselerinin dini uygulayış biçimleri, Müslüman tarikatları, Türklerde eğitim, Türklerde ev ve aile yaşamı gibi pek çok ilgi çekici değerlendirme bulunuyor.

Jean Chesneau – D’Aramon Seyahatnamesi (2012)

D’ARAMON SEYAHATNAMESİ, Jean Chesneau, çeviren: Işıl Erverdi, Dergâh Yayınları, seyahatname, 102 sayfa

Jean Chesneau elimizdeki çalışmasında, Fransa Kralı I. François tarafından Kanuni devri İstanbul’una büyükelçi olarak gönderilmiş bir soylu olan D’Aramon’nun Osmanlı topraklarında tanık olduklarını sunuyor. D’Aramon’nun seyahatnamesi, İstanbul, İran, Kudüs, Suriye, Mısır ve buradan yine İstanbul’a yapılan uzun bir yolculuğu kapsıyor. İstanbul ve Anadolu’daki gündelik hayat, Türklerin dini hayatı, gelenekleri, Kanuni ve saray hayatının anlatıldığı seyahatname, tuhaf, egzotik bir coğrafyaya gelmiş bir Batılının, burada karşılaştığı hokkabaz, soytarı gibi kişiler ile garip hayvanlara dair gözlemleriyle de ilgi çekiyor.

Henry Christmast – İstanbul ve Ege Yollarında (2012)

İSTANBUL VE EGE YOLLARINDA, Henry Christmast, çeviren: Mustafa Özbaş, Kitap Yayınevi, gezi, 150 sayfa

Ünlü bir nümizmat da olan Henry Christmast, 1851’de yayımlanan ‘İstanbul ve Ege Yolları’nda da, Mayorka’dan Hierapolis’e uzun soluklu bir yolculuğa çıkıyor. Yunanistan ve İonya, İstanbul, İzmir civarı, Magnesia, Trallis, Pergamon, Menemen, Bergama, Soma, Kırkağaç, Sardeis, Marmara, Philadelpheia ve Laodikeia, bu yolculukta karşımıza çıkan diğer duraklar. On üç bölümden oluşan seyahatnamesinde, gezip gördüğü kiliseler üzerinden teolojik tartışmalara da giren Christmast, döneme dair önemli bir kaynak olan seyahatnamesinde Türkiye’de hoşgörü, evlerin mimari yapısı ve dervişlik kültürüne dair gözlemlerde de bulunuyor.

Ruy Gonzales de Clavijo – Timur Devrinde Kadis’ten Semerkand’a Yolculuk (2007)

TİMUR DEVRİNDE KADİS’TEN SEMERKAND’A YOLCULUK, Ruy Gonzales de Clavijo, çeviren: Ömer Rıza Doğrul, Kesit Yayınları, seyahatname, 210 sayfa

Osmanlı’nın kültürel tarihine dair en iyi kaynaklardan biri de, bilindiği gibi seyahatnameler. Özellikle Batılı gezginler tarafından kaleme alınan bu geziler, Batının Osmanlı’ya bakışına dair fikir vermeleri, Osmanlı İmparatorluğu’nun o dönemdeki yapısını anlamamıza katkıda bulunmalarıyla önemli. Clavijo’nun bu seyahatnamesi, dönemin önemli şehirleri olan İstanbul, Trabzon, Erzincan, İran kenti Huy, Tebriz, Meşhed, Merv, Belh ve son olarak Semerkand’a kadar giden bir rotayı izliyor. Seyahatnamenin, Timur’un Osmanlı İmparatorluğu’nu yendiği bir zamanda yapılmasıysa, bu gezi izlenimlerini önemli kılan başlıca unsur.

Ruysbroeckli Willem – Mengü Han’ın Sarayına Yolculuk (2011)

‘Mengü Han’ın Sarayına Yolculuk’, Fransa Kralı IX. Louis’in emriyle Moğolistan’a giden Fransisken rahibi Willem’in bu uzun yolculuğa dair izlenimlerinden oluşuyor.

Kubilay’ın Marco Polo’yu kabul etmesinden yirmi yıldan fazla bir süre önce Moğol Asyası’na doğru yapılmış olması, Willem’in yolculuğunu oldukça önemli kılıyor.

Willem’in, Kubilay’ın kardeşi Büyük Han Mengü’yü ziyaret ettiği yolculuk, 1253 yılında başlamış; Willem Karadeniz’i aşarak Kırım’a ulaşmıştı.

Bilim dünyası, yaklaşık iki yıl sürmüş bu yolculuğunda Willem’in, Orta Asya’nın ilk bilimsel tasvirini yaptığını kabul eder.

Kitap, içerdiği antropolojik gözlemleriyle de değerli.

Künye: Ruysbroeckli Willem – Mengü Han’ın Sarayına Yolculuk, editör: Peter Jackson ve David Morgan, çeviren: Zülal Kılıç, Kitap Yayınevi, seyahatname, 312 sayfa