2013 – Sayfa 2 – Dipnotski

Zygmunt Bauman ve David Lyon – Akışkan Gözetim (2013)

AKIŞKAN GÖZETİM, Zygmunt Bauman ve David Lyon, çeviren: Elçin Yılmaz, Ayrıntı Yayınları, siyaset, 160 sayfa

Günümüzde, Büyük Birader’in gözünün ulaşmadığı yer yok: neredeyse en küçük hücremize kadar gözetleniyor ve kontrol altında tutuluyoruz. Kuramcı Zygmunt Bauman ile kontrol mekanizmaları analistlerinden David Lyon arasında ilerleyen bir söyleşiye dayanan bu kitapta, gözetim çağının bir panoraması çiziliyor ve bunun gelecekteki tasavvurlarına dair öngörülerde bulunuluyor. Yazarlar, kısaca gözetim olarak adlandırdığımız gözetleme, izleme, takip etme, sınıflandırma, kontrol etme ve sistemli olarak izleme dünyasında neler olup bittiğini, bunun ileriki zamanlarda alacağı biçimleri ve bundan kurtulmanın imkânlarını tartışıyor.

Kolektif – Arkeoloji: Anahtar Kavramlar (2013)

ARKEOLOJİ: ANAHTAR KAVRAMLAR, kolektif, derleyen: Colin Renfrew ve Paul Bahn, çeviren: Selda Somuncuoğlu, İletişim Yayınları, arkeoloji, 360 sayfa

Birçok yazarın katkıda bulunduğu ‘Arkeoloji’, arkeoloji kuramında halen kullanılmakta olan temel kavramları olabildiğince saydam ve anlaşılabilir bir şekilde sergiliyor. Bu alanda bugüne kadar öne sürülmüş tüm görüşleri kapsayacak elli-altmış kadar temel kavramın yer aldığı kitapta, arkeogenetik, arkeolojik oluşum süreçleri, bilişsel arkeoloji, çevresel arkeoloji, deneysel arkeoloji, ekolojik arkeoloji, etnoarkeoloji, feminist arkeoloji ve toplumsal cinsiyet arkeolojisi gibi kavramlar aydınlatılıyor. Kitabın, çoğu zaman karmaşık olan arkeolojik metinleri dolambaçlı yollara sapmadan anlatmasıyla önemli olduğunu söyleyebiliriz.

Mefharet Çetinkaya – İkbal, Yıkım ve İşgal (2013)

İKBAL, YIKIM VE İŞGAL, Mefharet Çetinkaya, hazırlayan: Oktay Şimşek, İş Kültür Yayınları, anı, 203 sayfa

1974 yılında hayata veda eden Mefharet Çetinkaya, on dokuzuncu yüzyılın sonlarında, II. Abdülhamid’in saltanat yıllarında İstanbullu bir bürokrat-asker ailenin çocuğu olarak doğmuş ve yetişmişti. Çetinkaya, bir döneme ışık tutması açısından büyük öneme haiz elimizdeki anılarında, 1900’lü yılların başından itibaren yaşadıklarını kaleme almış. Yazar burada, çocukluğunu, ailesini, yaşadığı çevreyi, Taif, Cidde ve Mekke’de yaşadığı yılları ayrıntılı bir şekilde anlatıyor, ayrıca Osmanlı İmparatorluğu’nun çöküşü, Anadolu’nun işgali ve bunu takip eden zor yıllar gibi önemli tarihsel olaylara dair tanıklığını paylaşıyor.

Murat Belge – Osmanlı’da Kurumlar ve Kültür (2013)

OSMANLI’DA KURUMLAR VE KÜLTÜR, Murat Belge, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, tarih, 564 sayfa

Murat Belge, yeni bir baskıyla sunulan çalışmasında, Osmanlı tarihinin klasik döneminin bir kronolojisi eşliğinde, imparatorluğun kurumsal işleyişini ve kültürel yapısını irdeliyor. Belge ilk bölümde, Osmanlı’nın kuruluşundan Fatih Sultan Mehmed dönemine, Kanuni Sultan Süleyman’dan Osmanlı tarihinde önemli bir yeri olan sadrazam Sokollu Mehmed Paşa dönemine uzanıyor. Belge, kitabının kurumlar bölümünde de, Osmanlı’yı Hanedan, Divan-ı Humayûn, Bahriye, İlmiye ve Kalemiye gibi kurumları ekseninde inceliyor, son bölümde de, Osmanlı’da bilim ve felsefe, mimari ve kentleşme, edebiyat, müzik ve süsleme sanatına odaklanıyor.

Devin Bahçeci – Kişisel Karbon Ayak İzi Rehberi (2013)

KİŞİSEL KARBON AYAK İZİ REHBERİ, Devin Bahçeci, Yeni İnsan Yayınevi, ekoloji, 64 sayfa

Günlük yaşamımızı kolaylaştıran birçok teknoloji ve alışkanlıklarımız aynı zamanda iklim değişikliğine neden olan sera gazlarının salınımına sebep oluyor. Dolayısıyla, faaliyetlerimizin iklim değişikliğine etkisini de göz önünde bulundurarak tüketim alışkanlıklarımızı yeniden organize etmemiz gerekiyor. Devin Bahçeci, buzdolabı, ampul, araba yakıtı ve ısınma giderlerimizin sonucunda ortaya çıkan karbonmonoksit/metan gazı tüketimiminin yarattığı karbon salınımını nasıl azaltabileceğimizi anlatıyor. Gündelik tüketimimizin karbon ayak izini hesaplayan Bahçeci, ardından bunu nasıl azaltabileceğimiz konusunda öneriler sunuyor.

Kolektif – Bir Geleneğin Anatomisi: Robert Kolej’in 150 Yılı (2013)

BİR GELENEĞİN ANATOMİSİ: ROBERT KOLEJ’İN 150 YILI, yayına hazırlayan: Cem Akaş, İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Yayınları, sergi katalogu, 196 sayfa

İstanbul Araştırmaları Enstitüsü, 2013 yılı baharında, Türkiye’nin eğitim tarihinde kendine özgü bir yeri olan Robert Kolej’in 150. yılına ışık tutan bir sergiye ev sahipliği yapmıştı. Serginin katalogundan oluşan elimizdeki kitap, Robert Kolej’in tarihsel rolünü aydınlatan yazılarla zenginleştirilerek sunuluyor. Buradaki yazılarda, Kolej’in Türk eğitim sistemindeki yeri, Robert Kolej Mühendis Mektebi’nin tarihi, Kolej öğrencilerinin etnik kimlikleri, Robert Kolej ve Amerikan Kız Koleji’nin erken mimarisi, Kolej’de yetişen ünlü oyuncular ve Amerikan kolejlerinde yayıncılığın tarihi gibi ilgi çekici konuları irdeliyor.

Enis Batur – Son Modernler (2013)

SON MODERNLER, Enis Batur, Sel Yayıncılık, eleştiri, 655 sayfa

‘Son Modernler’, Enis Batur’un edebiyat yazılarının ilk cildini oluşturuyor. Bu cilt, Batur’un 1979-1994 yılları arasında yayımladığı ‘Şiir ve İdeoloji’, ‘Yazının Ucu’ ve ‘E/Babil Yazıları’ başlıklı üç deneme kitabını bir araya getiriyor. Yazar, çoğul okuma, yazı ve iletişim, anlatı, anlatıda zamansal sorunlar, Frankfurt Okulu’nun estetik kuramı, sanat-hakikat ilişkisi, gerçeklik ve yazı gibi pek çok konuyu irdeliyor; Aziz Nesin, Kafka, Barthes, Attila İlhan, Yaşar Kemal, Melih Cevdet Anday, Baudelaire, Bataille, Mallarmé ve Oğuz Atay gibi birçok düşünür, şair ve yazarın fikir ve eserlerini eleştirel bir bakışla yorumluyor.

Gökçeçiçek Ayata, Pınar Çağlı, İdil Elveriş vd. – Gezi Parkı Olayları (2013)

GEZİ PARKI OLAYLARI, Gökçeçiçek Ayata, Pınar Çağlı, İdil Elveriş vd., İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, hukuk, 211 sayfa

Birçok yazarın katkıda bulunduğu kitap, Gezi Parkı olaylarını, insan hakları hukuku ve siyasi söylem ışığında irdeliyor. Olayların, hem Taksim Meydanı yayalaştırma projesi ve eski Taksim Topçu Kışlası’nın yeniden inşasına ilişkin idari ve yargısal süreç hem de genel olarak baş gösteren olaylarla birlikte, kronolojik bir tarzda ele alındığı kitabın ilk bölümünde, yaşananlar insan hakları hukuku standartları ekseninde değerlendiriliyor. Kitabın, siyasetçilerin olaylara yaklaşımına ayrılan ikinci bölümündeyse, ilk bölümde ele alınan olgusal gerçeklerin, farklı siyasi ve idari aktörlerce nasıl karşılandığını ortaya koyuyor.

Kolektif – Devrim Taksim’de Göz Kırptı (2013)

DEVRİM TAKSİM’DE GÖZ KIRPTI, kolektif, Kaldıraç Yayınevi, siyaset, 450 sayfa

‘Devrim Taksim’de Göz Kırptı’, Gezi Direnişi sürecini bütün yönleriyle yansıtıyor; olayların gelişim seyrini ve birbirine etkisini ortaya koyuyor. Direnişin gün gün, sokak sokak izlendiği kitapta, olaylar esnasında atılan tweetler, yazılan duvar yazıları, direnişi belgeyen fotoğraflar ve taşınan pankart ve dövizlerden bir seçkiye de yer verilmiş. Sırrı Süreyya Önder, İhsan Eliaçık, çArşı, Anti-Kapitalist Müslümanlar ve yakınlarını kaybedenlerle yapılan röportajların da yer aldığı çalışmada, Gezi Direnişi’ne odaklanan çok sayıda makalenin yanı sıra, Taksim’de olaylar esnasında dağıtılmış yazılı materyallere de yer veriliyor.

Susan Wise Bauer – Antik Dünya (2013)

ANTİK DÜNYA, Susan Wise Bauer, çeviren: Mehmet Moralı, Alfa Yayınları, tarih, 873 sayfa

Susan Wise Bauer ilgi çekici çalışmasında, Antik çağı, dünya tarihinin ilk medeniyetlerinden görkemli ve gaddar Roma İmparatorluğu’nun çöküşüne uzanan bir bağlamda izliyor. Bauer, çok sayıda harita ve fotoğraf, epik öykü, efsane, kral ve liderlerin mektupları ve resmi kayıtlardan beslenen çalışmasında, Sümer, Mısır, Hindistan, Çin, Eski Yunan, Mezopotamya ve Roma gibi medeniyetleri zengin bir anlatımla okurlarına sunuyor. Kitap, tarihsel olayları kronolojik bir şekilde sunduğu gibi, ilk yazılı kayıt, ilk savaş vakayinamesi, ilk destan kahramanı, ilk planlı kent gibi tarihin ilkleri konusunda da okurunu aydınlatıyor.