Etiket: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi

Susan McKinnon – Neo-Liberal Genetik (2010)

Virginia Üniversitesi Antropoloji Bölümü öğretim üyesi Susan McKinnon ‘Neo-Liberal Genetik’te, evrim psikolojisinin tezlerini enine boyuna irdeliyor.

McKinnon, evrim biyolojisi, bilişsel ve deneysel psikoloji, bilgisayım, oyun kuramları ve antropoloji gibi alanlardan beslenen çalışmasında, evrim psikolojisini eleştirel bir gözle değerlendirerek bu alandaki temel yanılgılara odaklanıyor.

McKinnon evrim psikolojisinin, toplumsal kategorileri ve hiyerarşileri doğallaştıran indirgemeci bilimsel açıklamaların en yenisi olduğunu ve özellikle de cinsiyet, toplumsal cinsiyet ve akrabalık kategorileri için bunu yaptığını ileri sürüyor.

McKinnon ayrıca, evrim psikologlarının; evrim, psikoloji ve kültür hakkında yanıldıklarını,  ortaya koydukları evrensel psikolojik mekanizmalar kuramının altında yatan genetiğe ve cinsiyete dair varsayımların, antropolojik kayıtlardan gelen gözleme dayalı kanıtlarca desteklenmediğini de savunuyor.

  • Künye: Susan McKinnon – Neo-Liberal Genetik, çeviren: Mehmet Doğan, Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi, bilim, 144 sayfa

Ryūnosuke Akutagava – Raşomon ve Diğer Öyküler (2010)

Japon edebiyatının önemli isimlerinden Ryūnosuke Akutagava’nın 1927 yılında yayımlanan uzun öyküsü ‘Kappa’yı, kısa bir süre önce bu sayfada göstermiştik.

Elimizdeki kitap ise, yazarın on dört öyküsünü bir araya getiriyor.

Akutagava, ilk öyküsü ‘Raşomon’da, işsiz bir uşağın hikâyesini anlatır.

Akutagava, yolu Raşomon kulesine düşen uşak ile burada peruk yapmak için ölü insanların saçlarını yolan yaşlı bir cadalozun yaşadıkları ekseninde; uğursuz, kötü karakterlerin dünyasına iniyor.

Hatırlanacağı gibi ünlü yönetmen Akira Kurosawa da, bu öyküyle ‘Çalılıklar Arasında’yı birleştirerek ‘Raşomon’ adlı unutulmaz filmini çekmişti.

  • Künye: Ryūnosuke Akutagava – Raşomon ve Diğer Öyküler, çeviren: Oğuz Baykara, Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi, öykü, 239 sayfa

Gabrielle Walker ve Sir David King – Dünyamız Isınıyor (2010)

Küresel ısınma, bağıra bağıra gelen ve geleceği tümüyle etkileyecek büyük bir sorun.

Öte yandan bu konuda çokça saptırma ve yalan bilgi, kafamızı hepten karıştırıyor.

Gabrielle Walker ve Sir David King de ‘Dünyamız Isınıyor’da, küresel ısınma hakkında esen doğru ve yanlış bilgiler fırtınasının içinde ilerleyerek, bilinmeyenleri açıklığa kavuşturuyor.

“Küresel ısınmayla nasıl başa çıkabiliriz?” sorusunun yanıtını arayan çalışma, sorunun bilimsel temelini, muhtemel teknolojik çözümlerini ve siyasete ilişkin noktaları ele almasıyla dikkat çekiyor diyebiliriz.

Küresel ısınmanın, muhtemelen insan ırkının bir bütün olarak bugüne kadar karşılaştığı en ciddi sorun olduğunu vurgulayan yazarlar, geç olmadan neler yapılabileceğini araştırıyor.

  • Künye: Gabrielle Walker ve Sir David King – Dünyamız Isınıyor, çeviren: Özkan Akpınar, Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi, ekoloji, 287 sayfa

Ryūnosuke Akutagava – Kappa (2010)

‘Kappa’, Akira Kurosava’nın sinemaya da uyarladığı ‘Raşōmon’u da yazmış Japon edebiyatının önemli isimlerinden Ryūnosuke Akutagava’nın 1927 yılında yayımlanan bir uzun öyküsü.

Öykü, sisli bir günde, dağa tırmanmak için yola koyulan anlatıcısının ormanda tesadüfen bir kappa ile karşılaşmasıyla başlar.

Kappa’yı yakalamak için peşinden koşturmaya başlayan adam, dengesini kaybedip bir kuyuya düşer.

Bir süre sonra uyandığında, artık Kappa Ülkesi’ndedir.

Kısa süre sonra kendisine vatandaşlık hakkı verilir ve adam burada yaşamaya başlar.

Fakat ortada bir gariplik vardır.

Zira kappaların ülkesindeki gelenekler, gerçek dünyadakilerden çok farklıdır.

Kappa, Japon folklorunda nehirlerde yaşayan, el ve ayakları perdeli, kafalarının üst kısmı düz, hayali bir varlık.

Birçok siyasal, toplumsal ve psikolojik soruna değinen Akutagava, gerçek ve ideal dünya arasındaki farklılıkları, kendine has hiciv tarzıyla resmediyor.

  • Künye: Ryūnosuke Akutagava – Kappa, çeviren: Oğuz Baykara, Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi, öykü, 77 sayfa

Charles H. Townes – Laserin Hikâyesi (2010)

Charles H. Townes, ‘Bir Bilimcinin Maceraları’ alt başlığını taşıyan ‘Laserin Hikâyesi’nde, 20. yüzyılın en büyük keşiflerinden ve icatlarından biri olan, Soğuk Savaş’ın en hararetli döneminde  keşfedilmiş lazerin (İngilizcede Laser: Light Amplification by Stimulated Emission of Radiation) ortaya çıkışının arkasındaki süreci kapsamlı bir biçimde anlatıyor.

Kitabı ilginç kılan yönlerden biri, daha sonra birçok alanda kullanılacak bu çığır açıcı aracın mucidi tarafından kaleme alınmış olması.

Kitap bu yönüyle, ilginç bir bilimsel keşfin ortaya çıkışını, Townes’in hikâyesiyle harmanlayarak veriyor ve okurlarını da bilimsel keşiflerin arka planı hakkında aydınlatıyor.

Bilimsel bir fikrin nasıl ortaya çıktığı ve bilimin nasıl yapıldığı konusunda oldukça önemli bilgiler veren Townes, Laser’i keşfetmesiyle, 1964 yılında Nikolai Basov ve Alexander Prokhorov ile birlikte Nobel Fizik Ödülü’nü almıştı.

  • Künye: Charles H. Townes – Laserin Hikâyesi, çeviren: Kuthan Yelen, Boğaziçi Üniversitesi Yayınları, bilim, 269 sayfa

Heath W. Lowry – Trabzon Şehrinin İslamlaşması ve Türkleşmesi (2010)

Heath W. Lowry elimizdeki nitelikli çalışmasında, 1461-1583 zaman aralığında Trabzon’un İslamlaşması ve Türkleşmesi sürecini inceliyor.

Yazar kitabının ilk bölümünde 15. yüzyıl Bizans ve Osmanlı tarihlerini inceleyerek, Trabzon’un Osmanlılar tarafından fethedilişinin şehrin yerli nüfusu üzerindeki etkisini araştırıyor.

Lowry ikinci bölümde, şehrin nüfus profilini veriyor ve takip eden üç bölümde de, 1523, 1553 ve 1583 yıllarının tahrir defterlerini inceleyerek, şehrin İslamlaştırılmasının 1523 ile 1583 yılları arasında gerçekleştiğini gösteriyor.

Yazar kitabının altıncı bölümünde, Trabzon şehrinin İslamlaştırılması sorununu ele alıyor ve ardından, Osmanlı fethinden altmış ile yüz yirmi yıl sonra, şehrin Hıristiyanlarının büyük ölçüde İslamiyete döndürüldüklerini ortaya koyuyor.

  • Künye: Heath W. Lowry – Trabzon Şehrinin İslamlaşması ve Türkleşmesi, çeviren: Demet Lowry ve Heath W. Lowry, Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi, tarih, 247 sayfa

Şahabettin Yalçın – Modern Felsefede Benlik (2010)

Şahabettin Yalçın ‘Modern Felsefede Benlik’te, Descartes, Hume ve Kant gibi filozofların düşünceleri üzerinden, benlik kavramının felsefe tarihinde modern dönem diye adlandırılan 17. ve 18. yüzyıllardaki durumunu, epistemolojik ve ontolojik açıdan inceliyor.

Yalçın, ele aldığı konuyu, benlik ve benlik bilgisi konularının modern felsefenin gündemine sistematik bir biçimde ilk kez girdiği Kartezyen felsefeden, Kant’a ait “Transandantal Muhayyile”ye kadar, birçok durağa uğrayarak irdeliyor.

Yazar, üç bölüme ayırdığı kitabında ilk olarak Rasyonalist benliğe, ikinci bölümde Ampirik benliğe ve son bölümde de Transandantal benliğe odaklanıyor.

  • Künye: Şahabettin Yalçın – Modern Felsefede Benlik, Boğaziçi Üniversitesi Yayınları, felsefe, 150 sayfa

Kolektif – Şiir Dünyadan İbaret (2019)

Boğaziçi Üniversitesi’nde akademik bir birim olarak kurulan Nâzım Hikmet Kültür ve Sanat Araştırma Merkezi tarafından hazırlanan ‘Şiir Dünyadan İbaret’, Nâzım Hikmet şiirini çok yönlü bir bakışla irdeliyor.

Kitapta,

  • Nâzım Hikmet’in son şiirlerinde lirizm ve melankoli,
  • Nâzım Hikmet’te türler arası etkileşim,
  • ‘Jokond ile Si-Ya-U’nun geçmişten geleceğe uzanan macerası,
  • Nâzım Hikmet’in uyarlama oyunlarında deneysellik ve düşünsel model tasarımı,
  • Nâzım Hikmet’in sinemadaki serüveni,
  • Türkçe şiirde Nâzım Hikmet etkisi ve bu konudaki tartışmalar,
  • Nâzım Hikmet’in 1960’lar Türkiye sosyalist şairleri için önemi,
  • Günümüz Türk şairlerinde Nâzım Hikmet etkisi,
  • Ve bunun gibi önemli konular ele alınıyor.

Üç bölüme ayrılan kitabın ilk yazıları, Nâzım Hikmet’in son dönem şiirlerine odaklanıyor.

Kitabın ikinci bölümü, Nâzım Hikmet’in çok yönlü bir sanatçı oluşuna ve farklı türlerdeki üretimine odaklanan yazılardan oluşuyor.

Kitabın son bölümü de, Nâzım Hikmet’in Türkçe şiire etkisi meselesi etrafında şekillenen ve birbiri ile konuşan üç makaleden oluşuyor.

Kitaba katkıda bulunan isimler ise şöyle: Veysel Öztürk, Erkan Irmak, Murat Gülsoy, Fakiye Özsoysal, Esra Dicle, Kenan Behzat Sharpe, Zeynep Uysal, Yalçın Armağan ve Oğuz Makal.

  • Künye: Kolektif – Şiir Dünyadan İbaret, hazırlayan: Olcay Akyıldız ve Murat Gülsoy, Boğaziçi Üniversitesi Yayınları, inceleme, 334 sayfa, 2019

Alan Barnard – Tarihöncesinde Dil (2019)

 

İnsanlık ve medeniyet tarihi konusunda az çok bilgi sahibi olsak da, dilin evrimi hakkında bilgilerimiz halen yetersizdir.

Alan Barnard’ın bu ufuk açıcı çalışması da, bir antropoloğun gözünden dilin geçmişi hakkında dikkat çekici saptamalar sunuyor.

Barnard’ın dilin gelişimi konusuna daha yakından bakmak amacıyla, bugün hâlâ dünyanın farklı yerlerinde mevcut bulunan avcı-toplayıcı topluluklarının dillerini inceliyor.

Bu toplumların konuşma tarzları, dilleri, dillerden yararlanma biçimleri üzerine derinlemesine düşünen Barnard, buradan yola çıkarak dilin evrimi ve dille kurduğumuz ilişkinin tarihine ilişkin özgün tezler ortaya koyuyor.

Avcı-toplayıcı toplulukların okuma yazma bilmemelerine rağmen dili nasıl algıladıkları, dilbilgisine ilişkin bilgilerinin olup olmadığı, varsa da nasıl ve hangi amaçla kullanıldığı, kitapta yanıtı aranan ilginç sorulardan.

‘Tarihöncesi Dil’, dilin evrimi konusuna ilgi duyan her okurun severek okuyacağı bir çalışma.

  • Künye: Alan Barnard – Tarihöncesinde Dil, çeviren: Mehmet Doğan, Boğaziçi Üniversitesi Yayınları, antropoloji, 220 sayfa, 2019

Ohannes Aram Kondayan – Sandıktaki Hatıralar (2009)

‘Sandıktaki Hatıralar’, 1927-1969 yılları arasında Robert Kolej’de öğretmenlik yapmış Ohannes Aram Kondayan’ın çocukluğuna, tehcire ve İstanbul’a dair anılarından oluşuyor.

1905’te İzmit’in Bardizag (Bahçecik) ilçesinde doğan Kondayan, 1915 yılında ailesiyle birlikte Suriye’ye sürülmek üzere yük vagonlarında Orta Anadolu’ya kadar getirildi.

Sürgünden kurtulan aile, savaştan sonra İstanbul’a yerleşir.

Ailenin çocuklarından Ohannes, Robert Kolej’e girecek, mezun olduktan sonra burada matematik öğretmeni olarak uzun yıllar çalışacaktı.

Elimizdeki kitap, Kondayan’ın Amerika’ya göç ettikten sonra kaleme aldığı on özyaşamöyküsel yazıdan oluşuyor.

  • Künye: Ohannes Aram Kondayan – Sandıktaki Hatıralar, çeviren: Karin Karakaşlı, Boğaziçi Üniversitesi Yayınları, anı, 76 sayfa